Мииринэй: ыҥыра-угуйа турар куорат

Мииринэй устуоруйата Сэбиэскэй Сойуус күүстээх санаалаах дьонун бэйэтигэр тардыбыт  балаакка куораттан  саҕаламмыта.

Таас Үрэх, Сүлдьүкээр, Арыылаах олохтоохторун кытары аан дойдуга биллэр алмаастары хостооһун, олорор дьиэлэри, балыыһалары, оскуолалары, уһуйааннары тутуу, успуорду сайыннарыы, айар үлэни (ол иһигэр, национальнай култуураны)  уонна сынньалаҥы өйөөһүн саҕаламмыта. Мииринэй төрүттэммитэ түөрт сылын кэнниттэн  куорат статуһун ылбыта.  

Ол 70 сылынан да уларыйбата. Билигин АЛРОСА хампаанньа —  өрөспүүбүлүкэ сайдыытын флагмана. Мииринэй ордук бырамыысыланнас киинин уонна алмаастаах киин куорат быһыытынан биллэр. Мииринэй бэйэтин олохтоохторо бэлиэтииллэринэн, кинилэр куораттарыгар олох олус тэтимнээх уонна интэриэһинэй, успуорт уонна сынньалаҥ үчүгэйдик тэриллэр. Нус-хас олорорго усулубуойа  барыта баар. Ону кулун тутар 29-30 күннэригэр  “Притяжение Мирного” бэстибээлгэ кэлбит дьон итэҕэйдэ. Бэстибээли куорат дьаһалтата АЛРОСА-ны кытары тэрийдэ. Бэстибээлгэ чугас сытар нэһилиэнньэлээх пууннартан уонна улуустартан кэллилэр.

«Биһиги сүрүн сорукпутунан  манна үлэлээһини  эрэ буолбакка, толору олоҕунан олорорбутун көрдөрүү буолар. Хампаанньа ол туһугар туох кыалларын барытын оҥорор. “Притяжение Мирного” бэстибээл барытын да  буолбатар¸ биһиги куораппыт олоҕун чаҕылхай чахчыларын, ол иһигэр, духуобунаһы, култуураны, успуорду, сынньалаҥы көрдөрдө.

Хампаанньабытыгар 35 тыһыынча кэриҥэ киһи үлэлиир. АЛРОСА 100 тыһыынчаттан тахса киһи – хампаанньа үлэһиттэрин уонна кинилэр дьиэ кэргэттэрин чилиэннэрин — олохторо хаачыстыбалаах буоларын хааччыйар”, — диэтэ  АЛРОСА генеральнай дириэктэрэ Павел Маринычев.

Алмаастаах хампаанньа  салайааччыта этэринэн, Мииринэйгэ эйэҕэс-сайаҕас уонна ыалдьытымсах  дьон олорор. Мииринэй куттала суох куорат буоларынан  уратылаах – манна оҕолор, ыччаттар куттаммакка хойукка  диэри күүлэйдииллэр, төрөппүттэр кинилэр тустарыгар долгуйбаттар. Хампаанньа уонна дьаһалта куорат уратыларын өйүүргэ уонна бөҕөргөтөргө туох кыалларын барытын оҥорор.

«Биһиги кэлэктииппит уонна  улуус олохтоохторо  ураты болҕомтобутун уурар бастакы сорукпутунан буолаллар. “Дьон алмаастааҕар күндү” диэн этии баар. Биһиэхэ эмиэ оннук. Мииринэй куорат олохтоохторо нус-хас олороллорун уонна үлэлииллэрин туһугар туох баар күүспүтүн уурабыт”, — диэтэ Павел Маринычев.

«Притяжение Мирного» бэстибээл

Бэстибээл бырагырааматыгар култуура уонна успуорт араас тэрээһиннэрэ, норуот күүлэйэ уо.д.а. киирдилэр.

Хайа хайыһарыгар уонна сноубордка күрэхтэһиилэр

«Алмазная долина» (“Алмаастаах хочо”)  хайа хайыһарын  базата бу күннэргэ хайыһардьыттар уонна сноубордистар киирсиилээх күрэхтэһиилэрин  түһүлгэтинэн   буолла. Мииринэйтэн, Айхалтан, Удачнайтан, Чернышевскайтан, Ленскэйтэн, Дьокуускайтан уонна Мэҥэ Хаҥалас улууһуттан 73 спортсмен бэйэтин  маастарыстыбатын уонна сымсатын көрдөрдө. Алмааһы хостуур хампаанньа  1,6 мөлүйүөн солкуобай суумалаах бириистээх пуонданы туруорда.

Күрэхтэһии ыытыллыбыт базата куораттан 12 килэмиэтирдээх сиргэ баар. Сүүрэр суол 380 миэтэрэ уһуннаах, подъемниктаах. АЛРОСА хампаанньа хайа хайыһарын успуордун өйүүр туһугар былырыын хаары чиҥэтэр массыынаны атыыласпыта. Күрэхтэһиилэр кыттыылаахтара бэлиэтииллэринэн, ол түмүгэр трасса балачча тупсубут, манна өрөспүүбүлүкэ таһымнаах  күрэхтэһиилэр ыытыллыахтарын сөп. Мииринэй олохтооҕо, 25 сыл уопуттаах Юрий Спиридонов быйыл хайа хайыһарын базата тупсубутун, онтон күрэхтэһиилэргэ элбэх кыттааччы баарын туһунан кэпсээтэ.

Ыалдьыттар, кыттааччылар уонна кырачаан көрөөччүлэр олохтоох айар кэлэктииптэр үҥкүүлэрин, кыһыҥҥы плюшкалардаах уонна снегоходтардаах оонньуу эгэлгэтин көрдүлэр. Оттон саҥа кафеҕа итии утахтарынан, аһылыгынан, шашлыгынан күндүлээтилэр.

«Успуорт  биһиги үлэһиттэрбит уонна Мииринэй улууһун олохтоохторо бэйэлэрин нус-хас сананалларын туһугар  үлэбит хайысхаларыттан биирдэстэринэн буолар.  Базаны сайыннарыы – бу үлэ сорҕото. Манна “дьиэ-үлэ-дьиэ” диэн эрэ буолбакка, көхтөөх,  тэтимнээх олоҕунан олороллор. Сөптөөх хамнастаах уонна  толору олоҕунан олорор дьоннордоох  оройуон имиджигэр үлэлиибит.

Былырыын анал ускуустубаннай сабыылаах сайыҥҥы трассалар баар буолбуттара. Манна арендалыыр дьиэлэр уонна кафе тутуллубуттара, үрэх таһыгар мангал зоната баар. Инникитин сылы быһа сынньаныахха сөптөөх сири оҥорорго былаанныыбыт. Биһиги базабыт хампаанньа үлэһиттэрин уонна улуус бары олохтоохторун ыҥырар-угуйар биир туочуканан буоларыгар эрэнэбин”, — диэтэ Алексей Дьячковскай.  

База ыалдьыттарыттан ыйыталаһыы түмүгэр биллибитинэн, дьиэлэргэ наадыйыы чахчы баар. Былырыын Мииринэй куорат Заречнай микроройуонугар  “Иирэлээх” уопсастыбаннай миэстэ үөрүүлээх быһыыга-майгыга аһыллыбыта. Саҥа зонаҕа оҕолор оонньуур сирдэрэ, быаҕа тардынар паарка, успуорт былаһааккалара, фудкорт, бэсиэдкэлэр уонна ыскамыайкалар бааллар, онтон кыһыҥҥы кэмҥэ  хаҥкынан хатааһылыыр сири уонна өрүскэ сүүрэр-сырсар зонаны үлэлэтэллэр.

Элбэх омук куукуната

Мииринэй улууһун  урбаанньыттарын уонна уопсастыбаннаһын көҕүлээһинин сайыннарар киин  дириэктэрэ Юлия Добровольская иһитиннэрбитинэн, Саха сирин норуоттарын ассамблеятын Мииринэйдээҕи отделениета көхтөөхтүк үлэлиир. Кинилэр араас тэрээһини тиһигин быспакка ыытан, улуус олохтоохторугар бэйэлэрин норуоттарын култууратын билиһиннэрэллэр.

«Мииринэй улууһа  – элбэх омуктаах биһиги судаарыстыбабыт улахан баайа-дуола. Хас биирдии норуот бэйэтэ култууралаах, куукуналаах, ырыалаах, үҥкүүлээх, мусукаалынай үнүстүрүмүөннээх. Холбоһуктаах күүспүтүнэн нуучча, саха, татаар-башкир, бурят, армян уонна азербайджан куукуналарын билиһиннэрдибит. Ол биһиги улуу дойдубутун устун айан курдук буолла.  Манныгы биһиги аан бастаан ыыттыбыт. Бу куукуналар бары Мииринэй уопсай аһылыгын тэрилтэлэригэр бааллар”, — диэн Юлия Добровольская кэпсээтэ.

Быйыл Мииринэйгэ “Арчы Дьиэтэ” култуура-этнография киинэ баар буолуоҕа. Киин Мииринэй улууһугар олорор норуоттар култуураларын көрдөрүөҕэ, оттон олохтоохторго уонна ыалдьыттарга  эрэгийиэн баай култууратын өссө үчүгэйдик билсэр кыаҕы биэриэҕэ.  Бырайыагы АЛРОСА хампааанньа үбүлүүр, хампаанньа Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуоттарын култуураҕа-устуоруйаҕа нэһилиэстибэлэрин харыстабылыгар көхтөөхтүк кыттар.

 

«Чернышевскайдааҕы  FOReль»

Баскыһыанньаҕа Мииринэй киин болуоссатыгар буолбут «Чернышевская FOReль» бэстибээлгэ форельтан уонна майаҕастан  250 лиитэрэ балык миинин бэлэмнээтилэр. Тэрийээччилэр эппиттэринэн, бу “Притяжение Мирного” бэстибээл “саамай минньигэс” былааһаккатынан буолла.

Мииҥҥэ  туһаныллыбыт балык Чернышевскайдааҕы балык собуотугар  үөскэтиллибит (собуот дириэктэрэ Василий Черепанов). Саха сирин өрүстэригэр суох форелы үөскэтии АЛРОСА өйөбүлүнэн 2021 сыллаахтан саҕаламмыта. Өрөспүүбүлүкэҕэ форелы боруобалааһын быһыытынан үөскэтэллэр.

Бу күн Мииринэйгэ ону таһынан норуот күүлэйэ тэрилиннэ, кэнсиэртэр, Мииринэй уулуссаларынан “Алмааска айан” квест ыытылыннылар, “Притяжение Мирного” хаартыска куонкуруһун уо.д.а. түмүктэрин таһаардылар.

Алексей Тонких: «Мииринэй – оҕолору иитэргэ табыгастаах куорат”

2026 сыл бүтүөр  диэри Мииринэйгэ “Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурукка табыгастаах арендалыыр  дьиэ”  бырагыраама чэрчитинэн арендалыыр бастакы олорор дьиэ тутуллуоҕа. Ирбэт тоҥҥо тутуллар 158 кыбартыыралаах, 16 мэндиэмэннээх дьиэ Мииринэйгэ саамай үрдүк дьиэнэн буолуоҕа. Кыбартыыралары барытын  миэбэлинэн уонна  олоххо-дьаһахха туттуллар тиэхиньикэнэн хааччыйыахтара.

Улуус уонна АЛРОСА кэскиллээх каадырдар манна олорон олохсуйалларыгар интэриэстээхтэр. Хампаанньа бу бырайыак олоххо киллэриллэригэр көмөлөһөр уонна инникитин хампаанньа үлэһиттэрэ маннык аныгы дьиэлэргэ олороллорун туһугар  аренда дьиэлэрин тутуу бырагырааматын кэҥэтэр былааннаах. Павел Маринычев бэлиэтээн эппитинэн, олорор дьиэни тутуу – куорат сайдарын, олох хаачыстыбата сылтан сыл аайы тупсарын  сүрүн бэлиэтэ.

«Биһиги куораппытыгар, бастатан туран, ыччаты олохсутуохпутун, Дьокуускай куораты тэҥэ манна эмиэ олоруохха уонна үлэлиэххэ сөбүн көрдөрүөхпүтүн баҕарабыт. Мииринэй – оҕолору иитэргэ олус табыгастаах куорат. Биһиэхэ оҕо уһуйааныгар уочарат суох, оҕолорго анаан 40-тан тахса араас успуорт сиэксийэтэ, айар куруһуоктар үлэлииллэр. Бырамыысыланнас эбийиэктэригэр, муниципальнай тэрилтэлэргэ үлэ баар. Хамнас  дьоһуннаах – АЛРОСА-ҕа хамнас орто таһыма Арассыыйа эрэ буолбакка, Саха сирин орто хамнаһыттан биллэ үрдүк”, — диэтэ Мииринэй куорат  баһылыга Алексей Тонких.  

Куорат мэрэ кэпсээбитинэн, Мииринэйгэ туризм сайдан эрэр. Онуоха инфраструктура баар.

“Быйылгы бэстибээл – бастакы эрэ тэрээһин. Биһиги хайаан да өссө мустуохпут, ситиһиилэрбитин, талааннарбытын үллэстиэхпит. Биһиги, АЛРОСА уонна Мииринэй улууһун дьоно, барыгытын ыалдьыттыы ыҥырабыт”, — диэн Алексей Дьячковскай “Талааннар калейдоскоптара” бэстибээл кэнсиэригэр эттэ.

Дьикти чахчы:

АЛРОСА генеральнай дириэктэрин солбуйааччы АЛРОСА Алексей Дьячковскай, күрэхтэһиилэргэ кыттыбатаҕын да иһин, хайа хайыһарын куһаҕана суохтук баһылаабыт.

 Андрей ШИЛОВ суруйуутуттан тылбаас

Кристина Босикова, Эдуард Ковальчук, Андрей Шилов хаартыскалара