“Мин санаам бары салаалара салҕанан  барыахтарын  баҕарабын…”

“Мин санаам бары салаалара салҕанан  барыахтарын  баҕарабын…” (“Пусть нити моих мыслей продолжаются…”). Бу  П.А.Ойуунускай аатынан Саха академичекай драматическай тыйаатырын артыыһа, Олоҥхо тыйаатырын артыыһа уонна  режиссера, СӨ үтүөлээх артыыһа  Матрена Корнилова олоҕун, айар үлэтин  туһунан кинигэ СӨ Национальнай ойуулуур-дьүһүннүүр түмэлигэр сүрэхтэннэ.

Кинигэ аата — Варвара Потапова хоһоонуттан быһа тардан ылылллыбыт устуруокалар. Матрена Корнилова бэйиэт  Варвара Потапова хоһооннорун сөбүлээн ааҕара. 

Кылгас, ол эрэн олус чаҕылхай олоҕу олорбут Матрена Корнилова  туһунан кинигэ сүрэхтэниитигэр оҕо, эдэр сааһын  дьүөгэлэрэ, биир идэлээхтэрэ,  өрөспүүбүлүкэ араас тыйаатырын артыыстара, аймахтар уонна Матрена Корнилова талааныгар сүгүрүйээччилэр кэлбиттэр. Ыалдьыттар ортолоругар эдэр дьон элбэҕэ тута харахха быраҕылынна. Ол сөп ээ —  Матрена Корнилова  олоҕун тиһэх күннэригэр диэри Олоҥхо уонна Хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар тыйаатырдарыгар режиссерунан үлэлээбитэ,  эдэр артыыстары   айар үлэ абылаҥнаах аартыгар алҕаабыта, Олоҥхо кистэлэҥин арыйарга ааны арыйбыта.

Сүрэхтэниигэ кэлбит ыалдьыттарга барыларыгар саҥа кинигэни бэлэх уунан  долгуттулар, сүргэлэрин көтөхтүлэр. Онтон кинилэр  тута саҥа кинигэҕэ умса түһэн,  билсибитинэн  бардылар. Үгүс киһи кинигэ тас ойуутун сэргээбитин билиннэ. Кырдьыга да, кинигэ таһыгар  Иван Алексеев түһэрбит хаартыскатын  уруһуй көрүҥүнэн оҥороннор,  кинигэ халыҥ таһа олус   уратытык көстөр. Талааннаах, куруук инники күөҥҥэ сылдьыбыт  Матрена Корнилова  сибилигин аҕай эйигин кытары сып-сылаас мичээрдээх  сэһэргэһэн барыахтыы, истиҥ да истиҥ харахтарынан көрөн олорор…

Кинигэни Олоҥхо тыйаатырын бибилэтиэкэрэ, СӨ култууратын туйгуна  Лена Тимофеева, Саха тыйаатырын артыыыһа  Лена Маркова,  М.Корнилова кэргэнэ, СӨ норуодунай артыыһа  Петр Баснаев эдьиийэ  Екатерина Поповалыын  хомуйан оҥорбуттар.

Кинигэ сүрэхтэниитин   СӨ култууратын туйгуна Лена Маркова уус-ураннык, дириҥ ис хоһоонноохтук ыытта. Истиҥ-иһирэх ахтыылары биир идэлээхтэрэ Андрей Борисов, Степанида Борисова, СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирин солбуйааччылар Мария Турантаева уонна  Марина Силина, П.Ойуунускай уонна Күлүмнүүр ааттарынан бириэмийэлэр лауреаттара Евдокия Избекова, мэдиссиинэ  билимин дуоктара Егор Борисов-Буор Булгунньах, РФ уонна СӨ үтүөлээх артыыһа Альбина Кычкина,  Олоҥхо тыйаатырын артыыстара Лена Оленова, Наталья Слепцова, СӨ үтүөлээх артыыһа Александр  Дьячковскай-Ырыа Саарын, чугас аймахтарын ааттарыттан Виктор Ноговицын оҥордулар.

Андрей Борисов:

“Матрена Корнилова тэрээһиннэри режиссердаан ыытарыгар бу тэрээһин туох аналлааҕын,  суолталааҕын чопчутук өйдүүрэ, билэрэ. Ол да иһин, кини ыытар киэһэлэрэ  бары дьоһуннаахтара. “Илиир Хоруол” испэктээккэ хоруол оҕуруктаах өйдөөх кыыһын оонньууругар кини хас биирдии хамсаныыта, интонацията билиҥҥэ диэри кулгаахпар хаалбыт. “Дойду оҕото Дорогуунап Ньукулайга» кылгас көстүүгэ  киирэн тахсар курдуга да, Өрүүнэни өйгө-санааҕа хаалар курдук оонньообута, кыра эпизоду сүрүн дьоруой курдук тириэрдибитэ. Кинини «Кэт Марсден», А.Чехов “Хопто” уо.д.а. испэктээктэргэ хайдах курдук уһуктан оонньуурун уо.д.а. көрүө этигит… Матрена   сыанаҕа аҥаардас туттан-хаптан турара, хаамара да дьикти уратылааҕа… Олоҥхо тыйаатыра өссө тэриллэ да илигинэ, “Эллэй Боотур” испэктээккэ оонньообута. Кини Олоҥхо тыйаатыра инникитин аан дойдуга тиийэ аатырыаҕын билэрэ уонна ол туһугар олоҕун анаабыта, бэриниилээхтик үлэлээбитэ”, — диэн кинигэ сүрэхтэниитин саҕалаата.

Матрена Владимировна  баҕарбытын курдук, “санаатын бары салаалара салҕанан бараллар”. Этэллэрин курдук, киһини ахтар-саныыр дьон  баарын тухары,  кини туһунан өйдөбүнньүк сүппэт. Бу күн Опера уонна балет тыйаатырын  “көмүс куоластара” Марина Силина, Альбина Кычкина, Николай Попов СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Раиса Крылова байааҥҥа доҕуһуолунан Матрена  сөбүлүүр ырыаларын толордулар.  “Илиир Хоруол” испэктээктэн, “Дьырыбына Дьырылыатта” олоҥхоттон быһа тардыылары көрдөрдүлэр. Матрена Корнилова  2018 сыллаахха П.Ядрихинскай-Бэдьээлэ олоҥхотунан  туруорбут “Дьырыбына Дьырылыатта”  олоҥхо-испэктээгэ “Көмүс мааска”  Арассыыйа национальнай тыйаатырдарын бириэмийэтигэр 4 номинацияҕа түһэриллибитэ.

Олоҥхо тыйаатырын эдэркээн артыыстара:  “Матрена Владимировна уонна Петр Николаевич  гостуруолларга оҕолор аччык сылдьыбатыннар диэн биир баалка халбаһыылаах уонна килиэптээх буолааччылар. Биһиги эдэр  дьон аспыт туһунан толкуйдаабат да этибит, ыллыбыт да барар дьон буоллахпыт. Хайаан да эбиэт кэмигэр ол аһылыгын хостоон таһааран:  “Аччыктаатыгыт дуо,  оҕолор?” — диэн халбаһылаах килиэби сиэтэрэ наһаа да минньигэс буолара… Билигин ол халбаһылаах килиэби наһаа да суохтуубут”, — диэн ийэлэрин  курдук саныыр учууталларын туһунан көрдөөх, умнуллубат түгэннэри кэпсээтилэр. Тапталлаах учууталлара, ийэ курдук саныыр чугас киһилэрэ  Матрена Владимировна  эппит тыллара өрүү үрдүккэ  кынаттыылларын, уһугуннаралларын, күүс-уох  биэрэллэрин уонна кини  курдук чиэһинэй, көнө киһини кытта билиһиннэрбитигэр дьылҕаларыгар махтаналларын туһунан харах уулаах аҕыннылар…

 Матрена Корнилова кэргэнэ,  СӨ үтүөлээх уонна норуодунай артыыһа Петр Баснаев, кыыстара Ксения Ефимова, күтүөттэрэ Василий Ефимов кинигэ күн сирин көрөрүгэр сүбэ-ама буолбут, көмөлөспүт  дьоҥҥо махталларын тириэртилэр.

Бэйэтин көлүөнэтин чаҕылхай сулуһа

Ааҕааччы киэҥ эйгэтигэр  анаммыт  кинигэ нууччалыы уонна сахалыы тылынан суруллубут.

Манна  Матрена Корнилова оҕо сааһыттан саҕалаан, айар үлэтин туһунан чугас дьонун, биир идэлээхтэрин  суруйуулара уонна кини туһунан өрөспүүбүлүкэ, Татарстан хаһыаттарыгар бэчээттэммит ыстатыйалар киирбиттэр.

Тыйаатыр кириитигэ, философия билимин  хандьытаата, доцент Валентина Чусовская кинигэ Аан тылыгар  Матрена Корнилова  куруук аныгы экспериментальнай тыйаатырга дьулуһуулааҕын бэлиэтээбит.  Кини Матрена Владимировна  өссө араадьыйаҕа үлэлээн бэйэтин тургутан көрбүтүн, тэлэбидиэнньэ араас  бырайыагын ааптарынан буоларын, өйгө-санааҕа хаалар бенефистэри уонна хатыламмат кэнсиэртэри туруорбутун бэлиэтээбит.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа Матрена Корнилова  тыйаатыр устуоруйатыгар  артыыс эрэ буолбакка, талааннаах  режиссер быһыытынан улахан суолу хаалларда. Кини оонньообут оруолларын, режиссердаан туруорбут үлэлэрин саҥа көлүөнэ артыыстар салгыыллар.