Хаартыска: «Заповедная Якутия» ТГ-ханаал
Бу сайын «Муома» айылҕа пааркатынан тэриллибит эспэдииссийэтин кэмигэр, Мраморнай хайаҕа Gynaephora (rossii) көрүҥүн бөлөҕүттэн «волнянка» диэн быһаарыллыбыт үрүмэччи үөнэ хомуллубут. Бу туһунан «Заповедная Якутия» ТГ-ханаала иһитиннэрэр.
«Волнянкалар – бу түүҥҥү, эбэтэр араас бытыктаах хатырыктаах кынаттаахтар үрүмэччилэр биистэрэ. Кинилэр орто кээмэйдэринэн уонна түүлээх, модьу эттэринэн-сииннэринэн уратылаахтар. Атыырдарын бытыктара тараахтыы оҥоһуулаах, оттон сорох көрүҥнэр тыһылара кыната суохтар. Саха сирин фаунатыгар 6 көрүҥ баар. Билиҥҥи туругунан, Сибиир хоту өттүгэр Gynaephora (rossii) көрүҥүн бөлөҕүттэн икки көрүҥ волнянка тарҕаммыт: ол эбэтэр Gynaephora relictus (O. Bang-Haas, 1927) уонна Gynaephora rossii (Curtis, 1835)», – диэн РНА СС Криолитозона биологиятын проблемаларын институтун үлэһитэ, биология наукатын хандьыдаата Альбина Бурнашева уонна «Муома» АП старшай госинспектора Иннокентий Федоров иһитиннэрэллэр.
Gynaephora үрүмэччи тыһыларын кынаттара үчүгэйдик сайдыбыттар, ол эрээри кинилэр үксүн хамсаналлара мөлтөх, онон үрдүк хайалаах сирдэргэ эбэтэр Арктикаҕа тохтоло суох тыалга бу үөнү-көйүүрү, эбиитин сэдэх көрүҥүн, көрсөр олус уустук. Маннык түгэҥҥэ факультативнай партеногенез диэн мэхэньииһим үлэлиир. Ол аата, буоһаабатах тыһы үөн тыыннаах хаалар кыахтаах кэлэр көлүөнэни биэрэр.
Аныгы сайдыылаах үйэбитигэр өрөспүүбүлүкэбит хайа да муннугар аны хаалыылаах, түҥкэтэх сир диэн суох. Бээ, бу…
Уһун, тымныы кыһыннаах, тыйыс айылҕалаах хоту дойдуга олорор буоланнар, өбүгэлэрбит барахсаттар күөх сайын уунар уйгутуттан…
Амма улууһун Соморсун нэһилиэгэр үлэһит тырахтарыыс уолаттар, эр дьон баар буоланнар, дэриэбинэ олоҕо күөстүү оргуйар.…
"Амма" эрэгийиэннээҕи айан суолун 93-94 км учаастагар билигин да күөлтэн уу киирэ турар. "СУ-77" тэрилтэ…
Маннык тэттик сүбэлэри тутустаххына, настарыанньалаах, үөрэ-көтө сылдьыаҥ, кыраттан иҥнэн-бохтон туруоҥ суоҕа. Сэниэлээх, күүстээх-уохтаах буолуоҥ. -бэйэҕин…
Нассынаалынай байыаннай оскуоланы бүтэрбит сержант Семен Петрович Жирков төрөөбүт-үөскээбит Намыгар тахсан 1939-1941 сылларга байыаннай остуол…