Музыка Света: “Ырыа – мин дууһам” (ВИДЕО)

Соторутааҕыта социальнай ситиминэн эмиэ да хаһан эрэ истибит, ол эрээри, букатын ураты, нарын, тэтимнээх ырыаны кэрэ аҥаар толорорун сэргээн көрдүм. Кэмэнтээрийдэри аахпытым, Семен Корякин “Эйиэхэ эрэ” диэн норуокка биллибит ырыата эбит. Толорооччу – Ньурба улууһун Ст. Васильев аатынан элбэх хайысхалаах гимназиятын муусукаҕа учуутала Светлана Васильева. Үөрэх дьыла саҕаламмытынан, ырыаһыт-учууталы кытта булгуччу кэпсэтэргэ сананным.

Музыка Света

– Светлана Васильевна, эйигин ньурбалар Музыка Света диэн аатынан билэл­лэр эбит. Ким иҥэрбитэй уонна псевдоним эҥин туһунан толкуйдаабатаҕыҥ дуо?

– Ньурбаҕа кийииттии кэлэн муусука учууталынан үлэлии киириэхпиттэн иҥэрбит ааттара. Муусука учууталлара үгүстэрэ ити курдук ааттаахтара буолуо эрээри, миигин Ньурба улууһун олохтоохторо бары Музыка Светанан билэллэр. Светлана Васильевна Васильева диэтэххинэ, “Ол кимий?” диэхтэрин сөп. Ити ааппар номнуо үөрэнэн хаалбыппын быһыылаах. Учууталлыыбын, ону таһынан, ыллыыбын, тэрээһиннэри ыытабын, тамадалыыбын. Бэйэбин ырыаһыт курдук ылыммат буолан, псевдоним эҥин туһунан толкуйдуу илик эбиппин.

– Ньурбаҕа кийииппин диэтиҥ. Бэйэҥ хантан төрүттээххин, ханна үөрэммиккиний?

– Төрөппүттэрим ик­­киэн Бүлүү улууһуттан төрүттээхтэр, үөрэхтэрин бүтэрэн хоту Оленегорскайга ананан үлэлии тиийбиттэр. Онон мин Аллайыаха улууһугар күн сирин көрбүтүм, оҕо сааһым Оленегорскайга ааспыта. Оскуоланы бүтэрээт Дьокуускайдааҕы 2-с нүөмэрдээх педагогическай училищеҕа муусука учууталын идэтигэр үөрэнэ киирбитим. Ньурбаҕа кийииттии кэлиэх­питтэн, 2000 с. харыс даҕаны халбарыйбакка, оскуолаҕа муусука учууталынан үлэлии сылдьабын. Кыыстаах уол оҕолордоохпут, сиэннэрдээхпит.

Ырыа алыптаах дойдутугар айан

– Хас сааскыттан ыллыы­гын? Ким үөрэппитэй?

– Аан маҥнай сыанаҕа алта саастаахпар тахсыбытым, соҕотоҕун «Чоппууска» үҥкүүнү толорбутум. Долгуйбутум бэрт эбитэ дуу, күн бүгүҥҥэ диэри өйдөөн хаалбыппын. Кыра кылаастарга үөрэнэр кэммэр улаханнык ыллаабат этим. 6-8-с кылаастарга үөрэнэр сылларбар Ньурбаттан төрүттээх, “Аргыс” бөлөх маҥнай тэриллэригэр үлэлэс­пит Эдуард Слепцов кэргэнин кытта Оленегорскайга олохсуйа тиийбиттэрэ, ВИА тэрийбитэ. Ырыаҕа сэҥээриини кини сахпыта, сыанаҕа таһаарбыта.

Ньурбаҕа кэлэн баран маҥнай оскуоланы сэргэ уһу­йааҥҥа муусука салайааччытынан үлэлээбитим. Биир иитээччи үбүлүөйбэр тамадалаа диэн көрдөспүтүн быһа гыммакка холонон көрбүтүм. Онтон ыла хонноҕум аһыллан, сыыйа тиһигин быспакка кулууп сыанатыгар ыҥырар буолбуттара. Дьиэ кэргэммэр соҕотох оҕобун, төрөппүттэрим туохтан да толлубат, аһаҕас, барытыгар ылсан, холонон иһэр гына ииппиттэр.

– Муусука идэтиттэн атын идэҕэ туттарсан көрбүтүҥ дуу? Эбэтэр муусукаттан ураты тугу даҕаны сэҥээрбэт этиҥ дуу?

– Маҥнай быраас идэтин баһылыыр санаалааҕым. Ол эрээри, аптекаҕа киирэн эмп сытын ылан куһаҕан буолан тахсыбыттаахпын, онон аккаас­таммытым. Аны оскуо­лаҕа үөрэнэр сылларбар каратэнан дьарыктанарым, кэскиллээх спортсмен оскуола кэнниттэн Германияҕа күрэхтэһиигэ бараҕын диэн путевка туттарбыттара. Үөрэххэ туттарсар сылбар хоту улуустарга абитуриеннартан сайабылыанньа тутар хамыыһыйа тиийбитэ. Ийэм “муусука учууталын идэтэ баар, эйиэхэ барсар” диэн этии киллэрбитин ылыммытым, эксээмэн туттаран үөрэххэ киирэн хаалбытым.

– Төрүттэргэр ырыа­һыттар бааллар дуу?

– Биллэр-көстөр аатырбыт ырыаһыттар суохтар эрээри, аҕабынан эбээм Александра Сергеевна Бадаева Бүлүү аатыр­быт оһуохайдьыттарыттан, хомусчуттартан биирдэс­тэрэ. Ийэм өттүнэн аймахтарым олус элбэхтэр, артыыстар да бааллар.

– Биир эмэ ырыаҕа килииптээххин дуу?

– Килиип оҥорбут киһи диэн кэпсэтиигэ куруук баар эрээри, быыс-арыт булан ылсыбакка сылдьабыт. “Бүлүү бөлөх улуустарга киэҥник биллэҕин, кэнсиэрдээ” диэн хаста даҕаны этии киллэрбиттэрин ылынан, былырыын Ньурбаҕа Н. Чуор аатынан Култуура ды­ба­рыаһын үлэһиттэрин өйө­бүлүнэн тус бэйэбэр умнуллубат тэрээһини ыытан турабыт. Табыллыбытыттан күн бүгүҥҥэ диэри үөрэбин.

– Бэйэҥ ырыа айаҕын дуу?

– Суох, букатын киирбэт. Тоҕотун билбэппин. Ийэм кэлин хоһоон айар буолла. Онон, баҕар, хойут уһуктаарай дии саныыбын.

“Аҥаардас оҕо да мичээриттэн үөрэбин”

– Муусука учууталынан үлэлиир төһө уустугуй?

– Уустук дии санаабаппын. Бастатан туран, мин биридимиэппэр эксээмэн суох. Иккиһинэн, оҕолор муусука уруогун сөбүлүүллэр, сынньаналлар. Үсүһүнэн, төһө даҕаны ыал эбээтэ аатын сүктэрбин, оҕолору кытта тэҥҥэ хамсанарбын, мэниктээн ыларбын сөбүлүүбүн. Оҕолортон үөрүү, эниэргийэ, сырдык сүүрээн сыдьаайарын иһин муусука учуутала буоларбыттан олус үөрэбин. Аҥаардас үөрэнээччилэрим мичээрдэрин да көрдөхпүнэ настарыанньам көтөҕүллэр. Уонна оскуолам кэлэктиибэ ураты эйгэлээх, биир дьиэ кэргэн курдукпутуттан үөрэбин эрэ.

– Үөрэнээччилэргэр ырыа­һыт быһыытынан биллэн-көстөн эрэр оҕолор бааллар дуо?

– Бу диэн улаханнык биллэр-көстөр оҕо суох быһыы­лаах. Талааннаах оҕо барытыгар талааннаах, үөрэҕэр ситиһиилээх буолар. Алын кылааска чахчы талааннаах оҕо бу сылдьар эбит диэн чочу­йан эрдэхпинэ, атын оскуолаҕа көһөн хаалар. Аны учууталлыырым тухары биир дьиктини бэлиэтии көрдүм, билиҥҥитэ хоруйун була иликпин – айылҕаттан ырыаһыт дьоҕурдаах оҕо ыллыан баҕарбат буолар эбит.

Оскуолам иһинэн хор үлэлэтэбин, ансаамбылынан, дуэтынан улууска ситиһии­лэрдээхпит. Муусука идэтин талбыт оҕолор бааллар эрээри, идэлэринэн үлэлээбэттэр.

– Светлана Васильевна, ырыаһыт дууһалаах, бачча үчүгэйдик ыллыыр киһи култуура салаатыгар көһөр санааҥ суох дуо?

– Арай, ким эмэ миигин улахан сыанаҕа таһаарыа, ыллатыа этэ дуо диэн урут толкуйдар киирэн ааһаллара. Билигин ырыаһыт олус элбэх. Сааһым даҕаны баран, эдэрдэр тахсан иһэллэр. 1998 с. кэлбит киһи Ньурбабар олоро, бэйэбэр табыгастаах эйгэбэр сылдьа үөрэнэн хаалбыппын.

Былырыыҥҥы кэнсиэрим эрэпэтииссийэтигэр Семен Корякин “Эйигин эрэ” ырыатын толоруум алҕас тарҕанан, инстаграмҥа таһааран, өрөспүүбүлүкэ дьоно биллэ-көрдө быһыы­лаах. Ньурбалар биһирээн истэр ырыаларыттан биирдэстэрэ.

– Ырыа эйиэхэ туох суолталааҕый?

– Ырыа миэхэ тугунан да кэмнэммэт улахан суолта­лаах. Санааҕа ылларбыт, настарыанньам түспүт, тугум эрэ табыллымаары гыммыт түгэннэригэр муусукабын холбоо­тум да ыллаан барабын. Оччоҕо харахтан сыыһы ылбыттыы санаам көнньүөрэн, дууһам үөрэн, тулам сырдаан барар. Ырыаттан күүс, эниэргийэ ылабын. Урут кулуупка ыллата ыҥырбатахтарына хомойо саныырым. Култуураҕа үлэлэһиэхпиттэн кэнсиэр нүөмэр­дэрин уларытыы, солбуйсуу диэн баарын биллэҕим. Ырыа – олоҕум аргыһа, ырыа – мин дууһам диэн толору этэр кыахтаахпын.

– Светлана Васильевна, кэпсээниҥ иһин махтал. Оҕолорго биһирэтэр, ырыаттан дуоһу­йууну ылар, үлэҥ хобби буолара чахчы дьол эбээт. Аны Ньурбаттан төрүттээхтэргэ, биир дойду­лаахтаргар анаан дьоллоох Дьокуускай куоракка кэнсиэрдиириҥ буоллар диэн сэмээр кэтэһэбит.