Хаартыска: А.Мурукова (СИА)
Бүгүн, ыам ыйын 21 күнүгэр, Национальнай бибилэтиэкэ пуондатыгар саҥа кинигэлэри туттарыы сиэрэ-туома буолла.
СӨ норуодунай бэйиэтэ Наталья Харлампьева биэс омук: тывалыы, татаардыы, азербайджанныы, английскайдыы уонна казахтыы араас сылларга тылбаастаммыт хоһооннорун хомуурунньугун пуондаҕа туттарда. Ол курдук, бибилиэтиэкэ пуондата норуодунай бэйиэт «Красный подснежник» (тывалыы), «Осенние (татаардыы), «Праматерь Азия» (английскайдыы). «Мой друг Апрель» (азербайджанныы), «Якутская (казахтыы) кинигэлэринэн байытылынна. Наталья Ивановна бу дьоһун бэлэҕэ бибилэтиэкэ 100 сылыгар ананарын тоһоҕолоон бэлиэтээтэ.
Саха литературатын устуоруйатыгар киирэр бу тэрээһин Наталья Харлампьева айар үлэтин 50 сылыгар анаммыта икки бүк долгутуулаах буолла. Норуодунай бэйиэт 1975 сыл муус устар 6 күнүгэр “Эдэр хомуньуус” хаһыакка тахсыбыт хоһоонун бэчээккэ бастакы таһаарыытынан ааттыыр. 50 сыллаах айар уонна тэрийэр үлэтин усталаах-туоратыгар кини үлэтин былаас уонна судаарыстыба үрдүктүк сыаналаабытын бэлиэтиир. “Ханнык баҕарар үбүлүөйгэ киһи түмүктэри таһаарар. Мин дьоллоох киһибин – куруук дууһам тугу баҕарарын суруйабын, саха литературатын тускулун туһугар үлэлээтим. Билигин олус элбэх толкуй уонна былаан баар. Суруйааччыны мэлдьи төрөөбүт айылҕата, төрөөбүт норуотун устуоруйата уонна инники кэскилэ айар үлэҕэ көҕүлүүр”, — диир.
Тэрээһини Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ, «Чолбон” сурунаал бас эрэдээктэрэ Гаврил Андросов иилээн-саҕалаан ыытта.
Саха сирин норуодунай бэйиэтин, Арассыыйа уонна өрөспүүбүлүкэ култууратын үтүөлээх үлэһитин Наталья Харлампьеваны СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирэ Афанасий Ноев эҕэрдэлээтэ уонна “Төрөөбүт тыллары харыстааһыҥҥа кылаатын иһин” бэлиэни туттарда.
Бу күн Наталья Ивановнаны биир идэлээхтэрэ, суруйааччылар, суруналыыстар, айар үлэҕэ бииргэ алтыһар улуустарын бэрэстэбиитэллэрэ, кини талааныгар сүгүрүйээччилэр уо.д.а. эҕэрдэлээтилэр. Дьокуускай куорат мэрин солбуйааччы Владимир Аржаков, Нам улууһун баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Юрий Дьяконов, суруйааччылар Сэмэн Тумат, Елена Слепцова-Куорсуннаах, Олег Сидоров, Владислав Доллонов, “Айар” кыһа салайааччыта Август Егоров, Валерий Луковцев, “Сахабэчээт” генеральнай дириэктэрэ Ньургуйаана Стручкова, “Далбар хотун” сурунаал эрэдээктэрэ Айталина Никифорова уо.д.а. эҕэрдэ тылларын анаатылар. Наталья Ивановна эрэдээктэринэн үлэлээбит “Саха сирэ” хаһыатыттан кини солбуйааччытынан үлэлээбит Иван Ксенофонтов-Силиги бииргэ үлэлээбит кэмнэрин истиҥник ахтан-санаан ааста.
Ырыаһыт Лэгэнтэй бэйиэт Наталья Харлампьева тылларыгар «Азия хотун» ырыаны толордо.
Наталья Харлампьева «Кинигэлэрбин туттарыы сиэрэ-туома миэхэ улахан суолталаах. Тоҕо диэтэххэ, атын дойду литератордарын, суруйааччыларын кытары доҕордоһуум саамай сыаналаах түмүктэрин бэлэх уунабын”, — диэн бүгүҥҥү тэрээһин суолтатын бэлиэтээтэ.
Быһаарыы:
Наталья Харлампьева – 35 кинигэ ааптара, Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун көҕүлээһининэн тахсыбыт элбэх хомуурунньугу уонна антологияны хомуйан оҥорооччу, “Үрүҥ хаар алгыһынан” норуоттар икки ардыларынааҕы бэстибээли тэрийээччи, Казахстан “Алаш” литературнай бириэмийэтин, Арассыыйа Улахан литературнай бириэмийэтин, А.Т.Твардовскай аатынан Бүтүн Арассыыйатааҕы литературнай бириэмийэ, “Золотой Дельвиг” Бүтүн Арассыыйатааҕы бириэмийэ, П.Ойуунускай аатынан Саха сирин судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреаттара.
Аныгы олох хаамыыта олус түргэтээн, сууккаҕа 24 чаас тиийбэт курдук. “Тоҕо 25-26 чаас буолбатаҕый?” диэччилэр…
Кыбартыыра таһыгар тус маллары харайар бобуллар. Подъезд уонна уопсай көрүдүөр эвакуацияланар суолларынан буолаллар, онон манна…
Соторутааҕыта аан дойдутааҕы түмэл күнүгэр сөп түбэһиннэрэн, аһаҕас халлаан анныгар турар Чөркөөхтөөҕү бэлитиичэскэй сыылка тиэргэнигэр…
“Уһун уонна көхтөөх олох” национальнай бырайыак олоххо киллэриллэн, нэһилиэнньэ чөл олоҕу тутуһар уонна доруобуйаны бөҕөргөтөргө…
Сунтаар сэлиэнньэтигэр сүппүт 67 саастаах эр киһи өлүгүн быраҕыллыбыт дьиэттэн буллулар. Бу туһунан СӨ Быыһыыр…
Сарсыҥҥыттан сайыҥҥы күҥҥэ үктэнэбит. Күн уота чаҕылыччы көрөн, сир-дойду биллэ көҕөрдө, мутукчабыт тылынна, дыргыл сыта…