Нэһилиэктэр баһылыктара дьыалабыай оонньууну сэргээтилэр

Нэдиэлэ саҥатыттан Дьокуускайга икки улахан тэрээһин – Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин бэрэстэбиитэллээх уорганнарын дьокутааттарын II сийиэһэ уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин сэбиэтин – Муниципалитеттар икки ардыларынааҕы бииргэ үлэлээһин ассоциациятын IX сийиэһэ буоллулар.

Тэрээһин бырагырааматын көрөн баран, тыа сирин сайдыытыгар туһуламмыт аныгылыы «стратегическай сиэссийэ» диэн ааттаах «Мин дойдум — Арассыыйа» историческай пааркаҕа ыытыллар тэрээһини анаан талан сырдатарга сананным. Сэрэйбитим  курдук, нэһилиэктэр баһылыктара 5 хайысхаҕа хайдыһан дьыалабыай оонньууга ууларыгар-хаардарыгар киирэн олороллор эбит.

Сүүнэ улахан саала ыҥырыа уйатын хайа таппыт курдук — онно-манна мөккүһүү, санаа атастаһыыта, сонун сүүрээни тобулуу.

Бу маннык дьыалабыай оонньуу сүүйэн ылара үгүс эбит. Бастатан туран, оонньооччулар бэйэ-бэйэлэрин кыахтарын «үтэн-анньан» көрөн, билсиһиилэрин олугунан буолар. Иккиһинэн, мөккүһүүттэн сөптөөх толкуйу тобулуу, үсүһүнэн, уопут атастаһан, бэйэ-бэйэттэн үөрэнии.

Тыа хаһаайыстыбатын хайдах сайыннарыахха, нэһилиэк экэниэмикэтин сайдыытын хайысхалара, социальнай эйгэни сайыннарыы, эдэр исписэлиистэри тыа сиригэр хайдах олохсутуохха, дьаһалта үлэтигэр олохтоохтору хайдах көҕүлүөххэ — бу курдук боппуруостары тула баһылыктар дьыалабыай оонньуу көмөтүнэн сайдар тосхоллору тобуллулар.

Мин уруккута суруналыыс кэллиэгэм, билигин Амма улууһун Эмис нэһилиэгин баһылыгынан үлэлиир Прокопий Бубякин, күн солото суох олорорун көрө биэрдим. Кини кэллиэгэлэрэ эмиэ бэриллибит сорудаҕы олох чиэстээхтик толоро олороллор. Ким да атыттар курдук бэйэ-бэйэтин кытта мөккүспэт. Эдэр дьон сүрдээх холкутук олорон, дуоспуруннаахтык сүбэлэһэ-сүбэлэһэ тугу эрэ сурунан ылаллар.  Ырытар боппуруостара — муниципальнай  дьаһалта үлэтигэр олохтоохтору  чугаһатыы туһунан. Түгэн булан, Прокопий Бубякинтан тэрээһин туһунан ыйыталастым, маннык сиэссийэ туох туһалааҕын интэриэһиргээтим.

Дьыалабыай оонньууга кыттыбыт баһылыктар, биллэн турар, сонун сүүрээннэри тобулбут дьон быһыытынан дойдуларыгар тиийэн, кэскиллээх үлэни ыыталлара сарбахтаммат.

Уолаттарга мэһэйдээбэккэ, сыыйа атын остуолга сыҕарыйабын. Манна тыа хаһаайыстыбатын нэһилиэккэ хайдах сайыннарыахха диэн боппуруос тула кэпсэтии бара турар эбит.

Аттынааҕы остуол баһылыктара номнуо бүтэн, социальнай эйгэни сайыннарыы боппуруоһугар бэрт элбэх киһи интэриэһин тарпыттар. Сиэссийэ үлэтин түмүгэ маннык буолуохтаах диэн санааҕа кэллим биир бэйэм. Ол аата — дьону түмүү, тирээн турар боппуруоһу биир сүбэни тобулан быһаарыы диэн. Дьон интэриэһин тардар кэпсэтии таҕыстаҕына эрэ, тэрээһин соругун ситэр буоллаҕа. Бу туһунан  СӨ Экэниэмикэ министиэристибэтигэр управление салайааччыта  Иннокентий Ксенофонтовтан «бу олох бары салаатын хаппыт дьүүллэһиллэр  боппуруостары хайдах аттаран оҥорбуккутуй?» диэн ыйытыыбар, салайааччы бэйэтин санаатын маннык үллэһиннэ:

… Ити курдук, бэрт туһалаах сиэссийэҕэ сылдьан, сийиэс дэлэгээттэрэ бэрт туһалаах тэрээһиҥҥэ кыттыыны ыллылар.