Норуот дьокутааттара хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар бырааптарын тутуһуу туһунан дьүүллэстилэр

Бүгүн Ил Түмэн уочараттаах пленарнай мунньаҕар биир боппуруоһунан Хотугу аҕыйах ахсааннаах төрүт норуоттар бырааптарын тутуһуу туһунан дакылааты истии буолла. Бу дакылаакка норуот дьокутааттара элбэх ыйытыыны биэрдилэр. Дакылааты Хотугу аҕыйах ахсааннаах төрүт норуоттар бырааптарын боломуочунайа Константин Роббек оҥордо.

Кини ааспыт 2023 сылга Боломуочунай аппараатыгар 574 ирдэһии сурук регистрацияламмытын, онтон 21 улуустан киирбит 243-һэ көрүллүбүтүн, ону тэҥэ атын эрэгийиэннэртэн 177 тылынан уонна 66 суругунан киирбитин эттэ.

Дакылаат сүнньүнэн төрүт олохтоох хотугу норуоттар төрөөбүт тылларын харыстыырга уонна сайыннарарга кыһалҕа үөскээбитин тула ыйытыы таҕыста. Ордук норуот дьокутааттара Александр Жирков, Елена Голомарева, Иван Данилов, Владимир Федоров, Александр Сусоев кыһалҕалаах боппуруостарга ыйытыылары биэрдилэр.

Ол курдук төрөөбүт тылларын хоту 13 улууска уонна биир куоракка эрэ үөрэтэллэр. Бүгүҥҥү туругунан 7 көс оскуолата сэттэ улууска, онтон 4 Арктика зонатыгар, ол иһигэр 3 оскуола-уһуйаан баара ахтылынна. Ол эрээри бу көс оскуола оҕолорун сайыҥҥы сынньалаҥнарыгар илдьэргэ уонна үөрэхтэригэр аҕаларга тырааныспарынан хааччыйыы быһаарыллыбакка турарын, «Дети Арктики» бырагыраама чэрчитинэн үбүлээһин ирдэнэрин боломуочунай эттэ.

Итини таһынан хоту сиргэ тыа хаһаайыстыбатын сайдыыта, табаны иитии, субвенция, социальнай төлөбүрдэр, балыктааһын, бултааһын, о.д.а. боппуруостара эмиэ киэҥ сэҥээриини  ыллылар. Элбэх ыйытыы бэтэринээрдэр тиийбэттэригэр, кыра нэһилиэктэргэ аптекалар суохтарыгар киирэрэ бэлиэтэннэ.

Биир улахан кыһалҕанан төрүт олохтоох хотугу норуоттар ууһаан-тэнийэн сирдэрин ыксалаһа сир аннынааҕы баайы хостооһун, бырамыысыланнас сайдыыта буолара ыйылынна. Бырамыысыланнас министиэристибэтэ биэрбит дааннайынан, 2024 сыл тохсунньу 1 күнүнээҕи туругунан аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар түөлбэлээн олорор сирдэрин кыраныыссатыгар сиртэн хостонор туһалаах баайы хостуурга бу сирдэргэ 325 көҥүл (лицензия) бэриллибит. Ураты болҕомтону Иенгра нэһилиэгэ ыларын, онно 189 лицензия бэриллибитин боломуочунай тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Итини таһынан Сиилээннээх, Ламыҥха, Табалаах, Усуйаана, Өлөөн, Дьэлиҥдэ, Төбүлэх, Улахан Чыыстай уонна Бөллөөт нэһилэктэригэр 40-50-н тахсалыы лицензия бэриллибитэ этилиннэ. Боломуочунай этэринэн, билигин даҕаны этнологическай экспертизаны ыытыы боппуруоһугар уонна олохтоох төрүт норуоттар сирдэригэр бэрээдэги тутуһуннарар сир баайын туһанааччыларга бэрээдэктээһин суох.