Хаартыска: куйаар аһаҕас ситимиттэн
Хортуоппуй сибэккитигэр соланин диэн дьааттаах сүлүһүннээх эттик элбэх да буоллар, киниттэн дьикти күүстээх эмп-томп оҥороллор. Сүрүнэ – эми сөптөөх кээмэйинэн уонна быраас анааһынынан эрэ иһиэххэ наада.
Бу сибэккилэр биһиги эппитигэр-хааммытыгар олус туһалаах, тугунан дэ кэмнэммэт баайы-дуолу иһигэр кистээн сылдьаллар, кинилэр састааптарыгар киирэллэр: стероиднай алкалоид (соланин), элбэх С битэмиин, магний, тимир, флавоноидтар. Ону таһынан сибэкки калорийноһа олус намыһах: 100 г сибэккигэ 15 ккал баар. Ол иһин көөнньөһүгү уонна оргутуллубут ууну иһии киһи ыйааһыныгар дьайбат.
Хортуоппуй сибэккитин эмтээх күүһүн ыарыыны утары туһанарга, эмтээх оту сөпкө бэлэмниэххэ наада. Уопуттаах отчуттар сибэккини күн бастакы аҥаарыгар, сиик толору көппүтүн кэннэ үргүүллэр. Эмтэнэргэ толору аһыллыбыт үрүҥ уонна фиолетовай өҥнөөх сибэккилэр барсаллар.
Хомуллубут сибэккини подноска тэлгэтэн, сылаас, кураанах уонна салгыннаах сиргэ куурда уураллар. Быһа холоон 2-3 нэдиэлэнэн сибэккилэри таҥас мөһөөччүккэ куталлар. Хараҥа, сииктэн көмүскэллээх сиргэ ууран харайаллар.
Сибэкки сүрүн компоненынан соланин буоларын быһыытынан, киниэхэ ураты болҕомто ууруллар. Чинчийиилэр көрдөрбүттэринэн, бу эттик кыра да дозата араас сүһүрүү дьайыыларын бытаардар эбит. Ону таһынан, стероиднай алкалоид химическэй формулата гликозидтарга майгынныыр. Ол иһин соланин сүрэх, бүөр уонна бүөр үрдүнээҕи былчархай үлэтигэр үчүгэйдик дьайар.
Эмтээх убаҕаһы бэлэмнииргэ наада: биир остолобуой ньуоска куурдуллубут сибэкки, ыстакаан (250 г) оргуйбут уу, тиэрмэс. Сибэккини тиэрмэскэ куталлар. Итии уунан кутан сойута уураллар. Хаппаҕынан бүөлээн баран, 4 чаас көөнньөрөллөр.
Ону таһынан хортуоппуй сибэккитин хараҕы чөлүгэр түһэрэргэ туһаналлар. Көөнньөһүгү оҥорорго олус судургу. Биэс сибэккини ылан, ууга кутан биир чаас кэриҥэ туруораллар. Сойбут убаҕаһынан баата диискэни илитэн, харахха 15-20 мүнүүтэ уураллар. Наада буоллаҕына, харахтарын сайҕыахха эбэтэр пипетканан кутуохха сөп.
Болҕойуҥ! Хортуоппуй сибэккитинэн эмтэнии көдьүүстээх буоларын наадатыгар, эмтээх убаҕаһы быраас анааһынынан эрэ туһаныллар. Үксүгэр уопуттаах эрэ исписэлиис ыарыы таһымын уонна ыарыһах киһи этин-хаанын уратытын учуоттуур.
Сиинэ очуостарыгар туристар саҥа маршруттара аһыллыаҕа – экология ыллыгын оҥоруу бырайыагын олоххо киллэрии туһунан урбаан,…
Ахсынньы 23 күнүгэр СӨ Ил Дархана Айсен Николаев Ил Түмэҥҥэ туһаайан этиитин иһиттибит. Бүлүү улууһун…
Ахсынньы 21–22 күннэригэр Омскайга Арассыыйа бастыҥ күрэсчиттэрин уонна тас дойдулартан кэлбит күүстээхтэри түмпүт панкратиоҥҥа «Көмүс…
Эһиил тохсунньу 1 күнүттэн Арассыыйаҕа мунньуллар биэнсийэ төлөнөр кэмин сабаҕаланар болдьоҕо 270 ый буолуоҕа. Маннык…
Булуҥ улууһун Тиксии бөһүөлэгэр ахсынньы 24 күнүгэр буурҕа түспүтүнэн сибээстээн оскуолаларга, оҕо уһуйааннарыгар үөрэх тохтотулунна.…
Сунтаар улууһугар итирик туруктаах уруулга иккиһин олорбут олохтоох дьахтарга суут бириигэбэрин таһаарда. Дьахтар ити иннинэ…