Ньукуолун сандалыта: лэппиэскэ, быырпах, саламаат, алаадьы, баахыла

Лэппиэскэ

200 г үүт эбэтэр суорат;
100 г уу;
0,5 чаайынай ньуоска суода;
1 чаайынай ньуоска туус;
500 г бурдук.

Сиһэҕэ, суоракка туус кутуллар, бурдугун эбэн биэрэ-биэрэ тиэстэ мэһийиллэр. Лэппиэскэ сымнаҕас буоларыгар сымыыттыыр ордук. Тиэстэни сөп буолла диэтэххэ, колобок курдук төгүрүтэн баран, миискэнэн бүрүйэн, 15-20 мүн. туруора түһүллэр, оччоҕуна үллэр. 1,5 см халыһ гына төгүрүк эбэтэр түөрт муннуктуу быһыылаан хаптатыллар. Үрдүн ыаммыт үүтүнэн эбэтэр арыынан ньалҕаарыччы сотуллар. Паара тахсарыгар анаан биилкэнэн тобулута анньыалаан ойууланар.

Алаадьы

Дириҥ миискэҕэ 250 мл үүтү, оччо ууну, 1 чаайынай ньуоска тууһу булкуйуллар. 2 устуука сымыыты эбиллэр. 600 г сиидэлэммит бурдугу кутан, хойуу сүөгэй курдук тиэстэни ытыйыллар. Сылыйбыт хобордооххо арыы кутан, тиэстэни биир тэҥ гына кутуллар. Эргитэ сылдьан саһарчы буһарыллар.

Баахыла

Алаадьы киэнинээҕэр арыый хойуу тиэстэни ытыйыллар. Баахыла тимирин газка, электроплиткаҕа эбэтэр кирпииччэ оһоххо итии чоххо ууран сылытыллар. Икки өттүн арыынан сотуллар. Тиэстэни кутан, халыыбы сабан, иккис өттүнэн эргитиллэр, оччоҕуна тэҥҥэ тарҕанар. Эргитэ сылдьан саһарчы буһарыллар. Кытыыта кэриэрбитин быһаҕынан ыраастанар.

Саламаат 

Былыр саламааты улахан үөрүүлээх дьоро күннэргэ, оҕо төрөөтөҕүнэ, урууга, ыһыахха, малааһыһһа уонна сиэргэ-туомһа туттарга, Үрдүк Айыыларга айах тутарга анаан астыыллара. Бу искэ -үөскэ олус туһалаах, тотоойу аһылык.

Саламаат көрүҥэ элбэх эрээри, буһарыыта биир. Чөчөгөйү мөлтөх уокка оргутуллар. Оргуйдаҕына бурдугун аргыый табыгынатан кыра-кыралаан кутуллар. Ити кэмһэ быыстала суох булкуйа туруллар уонна кыралаан үүтү эбэтэр ууну эбиллэр. Ол сыстыбатыгар уонна арыыта үчүгэйдик тахсарыгар көмөлөөх. Арыыта төһөнөн дагдайар да, соччонон үчүгэй. Иһит түгэҕэ уонна ойоҕоһо саһардаҕына уонна хааһы ньуоскаҕа сыстыбат буоллаҕына, саламаат бэлэм.

Сүөгэй саламаат

600 г сүөгэй;
200 чөчөгөй;
50 г бурдук;
туус.

Чөчөгөйгө сүөгэйи булкуйуллар, онно бурдугу, амсайан көрөн туус кутуллар, ытыгынан ытыйыллар. Чугуун көстүрүүлэҕэ кутан уокка туруоруллар. Оргуйдаҕына, уотун кыччатыллар уонна булкуйа-булкуйа уһуннук буһарыллар. Арыыта дагдайан таҕыстаҕына, кыратык тэптэрэ түһүллэр. Хойуу, ыыс араҕас дьүһүннээх саламааты кытыйаларга, пиалаларга кутан, сылаастыы сиэнэр.

Арыы саламаата

200 г ынах арыыта;
10 г бурдук;
1 лиитирэ уу.

Ынах арыытын хобордооххо уулларан, бурдугун холбонор. Булкуйа туран орто уокка буһарыллар. Хойдон саһархай өһнөннөҕүнэ, хаста да төхтүрүйэн итии уу кутуллар, бурдук, арыы эбиллэр. Арыыта дагдайыар диэри буһарыллар.

Быырпах

3 лиитирэ оргуйбут тымныы уу;
2 ыстакаан суорат;
1 ыстакаан саахар;
ыстакаан аҥара ириис.

Үчүгэйдик хаппахтанар иһиккэ ирииһи, саахары, суораты, ууну холбуу кутан муос ытыгынан үчүгэйдик ытыйан булкуйуллар. Хаппахтаан, 8-10 чаас устата сылаас сиргэ (теплицаҕа да буолуон сөп) туруоруллар.

Үрдүгэр бытархай хабахтар таҕыстахтарына, өссө төгүл ытыйан баран, хаппахтаан эмиэ 2-3 чаас туруоруллар. Көөнньүбүт быырпаҕы сиидэлэнэр, амсайан көрөн сүөгэй эбиллэр. Билигин ханна да олус дэлэйбит «Роса» утах бытыылкатыгар кутан, холодильникка уган, иһэ сылдьыллар. Ирииһин саҥа быырпаҕы көөнньөрүүгэ туһаныллар.

Сандалы бэрэски

450 г — суорат;
1 сымыыт;

1 улахан ньуоска сүөгэй;
1 чаайынй ньуоска суода;
бурдук.

Састааппытын барытын холбуубут уонна бурдукпутун кутан, тиэстэ мэhийэбит (илиибитигэр сыстыбат булуор диэри). Тиэстэбитин салапааҥҥа угабыт, 30 мунуутэ сынньатабыт. Начыыҥкатыгар бэйэҕит хайдах сөбүлүүргүтүнэн тугу баҕар угуоххутун сөп. Духуокаҕа бэрэскибит үрдэ саһарыар диэри буһарабыт.

Минньигэстик аhааҥ! 

Интэриниэттэн.