Ох тылга умсугуйан

Хокку уонна танка – дьоппуон поэзиятын түҥ былыргы жанрдара.Мэҥэ Хаҥалас Дьабыылыттан төрүттээх, саха тылын уонна литэрэтиирэтин, төрүт култууратын учууталынан уһун кэмҥэ айымньылаахтык үлэлээбит Илья Баишев саха литэрэтиирэтигэр аан бастаан хокку уонна танка ньыматын туттан айбыт новатор-бэйээт быһыытынан биллэр.

“Алааһым–таас кириэппэһим” – Илья Баишев “Айар” национальнай кыһаҕа биэбэйдэнэн, саҥа бэчээттэнэн тахсыбыт, хокку уонна танка ньымаларынан айыллыбыт хоһооннорун хомуурунньуга.

Аймахтарыҥ,
Аҕаҥ-ийэҥ, кэргэниҥ,
Атас-доҕор дьонуҥ,
Оҕолоруҥ–балар бары
Эн сиртэн силистэриҥ.
***
Оо дьэ, туох ааттаах
Мэҥийэ ахтабыный
Бу төрүт буорбун?!
“Бу сири аатырт! “диэннэр
Айдахтара буолуо дуу?
.
Ааптар дьоппуон поэзиятын ньымаларыгар олоҕуран айбыт айымньылара олоххо, айылҕаҕа, төрөөбүт дойдуга сыһыан туһунан бөлүһүөктүүр ис хоһоонноохтор, бэргэн тыллар нөҥүө элбэҕи таайтара этэр, толкуйдатар аналлаахтар.
Кинигэҕэ аан тылын айымньылары хомуйан бэчээккэ бэлэмнээбит, суруйааччы бииргэ төрөөбүт балта Мария Санникова бэлэмнээбит.
Илья Гаврильевич Баишев талан ылбыт идэтинэн айымньылаахтык үлэлээбит учуутал. Төрүт култуура биридимиэт сүрүн ааптара, “Саха-Азия оҕолоро” пуонда стипендиата, Сорос лауреата, культуролог-методист. Ону таһынан ааҕааччы сэҥээриитин ылбыт “Отонноотоххо оҥоойук туолар”, “Адьырҕа кыыл кэпсээнэ”, “Этиллибэтэх кэс тыл” сэһэннэр, хоһооннор хомуурунньуктарын ааптара.
“Олус хойут өй киирэр”, “Таммах тааһы дьөлөр”, “Муммут уол дьиэбэр кэллим”, “Тыыннаах ханыы тардыһар” ,“Сүрэҕэ суох сир өппөт”, о.д.а. салааларынан бэчээттэммит хоһооннор түһүмэхтэрэ үтүөҕэ, үрдүккэ угуйар сырдык тыыннаахтар. Саха киһитэ ханнык да киэҥ сирдэринэн тэлэһийбитин иһин, төрөөбүт алааһыгар эргилиннэҕинэ эрэ бу олоххо тирэхтэнэ түһэрин, таас кириэппэскэ холоонноох дурдалаах-хаххалаах курдук сананан, ханнык да буомнары туоруурга бэлэмин туһунан этэллэр.

Алааспар кэллэхпинэ,
Таас кириэппэскэ
Киирбит тэҥэ саныыбын,
Манна, бука, мин
Туохха да хотторбоппун.
***
Мин ис сүрэхтэн
Этэбин: “Алҕаскын бул,
Суох гынан сайын.
Үтүөнү оҥорорго эн
Үйэҥ тухары үөрэн”.

Олох суолтатын хокку уонна танка ньымаларынан сахалыы саҥардыбыт бэйээт Илья Башев айар үлэтин саҥа кинигэтиттэн билсиҥ.

Галина ВАСИЛЬЕВА