Ольга Захарова: «Байыастар дойдуларын дьонун кэтэһэллэр…»

Бу күннэргэ Үөһээ Бүлүү улууһун дэлэгээссийэтэ байыаннай дьайыы сиригэр, Донецкай, Луганскай, Запорожье, Белгород, Курскай хайысхаларынан сулууспалыыр уолаттарын көрсөн, баһыылкалары тиксэрэн кэллилэр.  Бүгүн бу дэлэгээссийэҕэ киирсэн, биир дойдулаахтарын көрсөн кэлбит биир бастыҥ волонтеру Ольга Захарованы көрсөн кэпсэттибит.

Олохтоохтор көмөлөрө

— Ольга, гуманитарнай сырыы туһунан сырдат эрэ, кимнээх сырыттылар?

— Сэтинньи 20 күнүгэр биэс буолан, Дьокуускай — Москва — Ростов — Новоазовскай хайысхатынан айаннаабыппыт. Сорохтор кэнники холбоспуттара, онон уопсайа 7 буолан сырыттыбыт. Бэйэбитин кытары 2,5 туонна баһыылка илдьэ барбыппыт. Бу сырыыга улуус дьаһалтатын үлэһиттэрин кытары икки волонтер — миигин кытары Ольга Тумусова сырытта. Маны сэргэ, Үөһээ Бүлүүтээҕи аэропорт салайааччыта Дмитрий Иванов, Үөдүгэй дьаһалтатын үлэһитэ Иван Федоров, улуустааҕы биир кэлим диспиэччэрскэй сулууспа салайааччыта Егор Прокопьев иккис төгүлүн айаннаатылар. Улуус дьаһалтатын дьыалатын салайыыга солбуйааччы Михаил Егоров 2024 сыл сааһыттан 6 гуманитарнай сырыыга кытынна. Бастаан Запорожскай уонна Донецкай хайысханан бары сылдьыбыппыт, онтон сорохторбут Луганскай, Курскай диэки айаннаабыттара.

— Баһыылкалары эрдэ хомуйдаххыт?

— Ый устата биир дойдулаахтарбытыттан байыаннай дьайыыга сылдьар байыастарга аадырыстаах баһыылкалары хомуйбуппут. Бары түмсэн хаххалыыр сиэккэлэри баайбыттара, «Дойдум тыына» волонтерскай иистэнэр сыах антидроновай суорҕаннары, халыҥ сэлиэччиктэри, кээнчэлэри, наскылары, ис таҥаһы, харысхаллары, угунньахтары, үтүлүктэри, былаас-балааккалары, үрүсээктэри тигэн бэлэмнээбиттэрэ. Байыастарга анаммыт баһыылкаҕа: ыһаарыламмыт собо, тууһаммыт уонна ыыһаммыт сордоҥ, алыһар, аджика, бурдук астар — уопсайа туонна аҥаара ыйааһыннаах ас бэлэмнэммитэ. Нэһилиэктэртэн икки убаһа этэ, иһэ, биир ынах этэ анаан астаммыта. Итини таһынан, гуманитарнай сырыыларга эрэ буолбакка, ыйга иккитэ байыаннай госпиталларга уонна инники кирбиигэ көмөбүтүн ыыта турабыт. Онон күүстэригэр күүс эбэр, санааларын көтөҕөр, кыайыыга угуттуур баһыылкалары байыастар өрүү долгуйа кэтэһэллэр. Гуманитарнай сырыы сүрүн сыала-соруга — биир дойдулаахтарбытын өйөөһүн. Ол курдук, Үөһээ Бүлүү улууһун бары бүддьүөт үлэһиттэрэ кыбаарталга биир күннээҕи хамнастарын биэрэн, анал пуондаҕа үп хомуллан, байыастарбытын хас сырыы аайы туһалаах тиэхиньикэнэн хааччыйаллар. Хас биирдии гуманитарнай сырыы — улууспут бары олохтоохторун түмсүүлээх көмөлөрүн түмүгэ буолар!

— Уолаттар хайдах сылдьалларый?

— Икки хайысханан үлэлээбит буоламмыт, сорох билэр уолаттарбын кыайан көрсүбэтэхпиттэн хомойобун. Сорох уолаттар көрөн билбэттэр бөҕө буоллаҕа, онтон ааппын иһиттэхтэринэ үөрэн, махтанан бөҕө буолаллар. Балыккын сиэбиппит дииллэр, сорохтор эн көмөлөһөрүҥ туһунан истибиппит дэһэллэр. Уолаттар этэҥҥэ сылдьаллар. Ол эрээри олус сылайбыттар, илистибиттэр. Кый ыраах сылдьар дьон дойдуларын ахталлара кэмнээх буолуо дуо. Уолаттар дойдуларын дьонун наһаа кэтэһэллэр эбит. Тиийбит дэлэгээссийэлэри үөрэн ахан көрсөллөр, олох арахсыахтарын баҕарбаттар. Барахсаттар истэригэр төһө эрэ сайыһан эрдэхтэрэ. Ону эр дьон буолан биллэрбэт буола сатыыллар.

— Айаннаан иһэн саха былааҕын көннөрбүт видеоҕыт социальнай ситиминэн тарҕаммыта, ол туһунан кэпсээ эрэ.

— Запорожье уобалаһын Куйбышево сэлиэнньэтинэн массыынанан ааһан иһэн тирэх пуун уола Виталий, Саха сирин былааҕа күүстээх тыалга баҕанаҕа эриллэн турар, ону кыахтаах киһи көннөрүөххэ баара диэбитэ. Хата, оруобуна эдэр, сымса уолбут, Үөдүгэй нэһилиэгин ыччата Иван Федоров холонон көрүөм диэн остуолбаҕа ыттыбыта. Бастакы сырыыттан ыттан тахсан былааҕы көннөрөн кэбиспитэ. Манна сахалар баалларын биллэрэн, уолаттарбыт Ийэ дойдуну көмүскүү сылдьалларын бэлиэтээн, былаахпыт тэлибирии хаалла.

Саха мындыр толкуйа туһалыыр

— Айаҥҥытыттан тугу ордук бэлиэтиигин?

— Хаххалыыр сиэккэ наһаа наада эбит. Арыы тыалара (лесополкалар) диэн кып-кыра талах ойуурдар. Аны саатар от-мас сэбирдэҕэ саккыраан, киһи саһар сирэ да суох, дьэ ыарахан. Киэҥ куйаар бааһыналар. Биһиги волонтердарбыт оҥорор сиэккэлэрин, былаастарын туһанан саһа сатаахтыыллар эбит. Этэҥҥэ байыаннай дьайыы бүтэн, дойдуларыгар кэлэ охсоллоро буоллар. Ааһан истэххэ, киһи куйахата күүрүөх буомбаламмыт дьиэлэр аҥаһан тураллар. Олус элбэх дьиэ, куорат. Азовсталь собуотун көрөн аастыбыт, ыарахан хартыына. Арыый бэтэрээ бааһыналарга сапер бөҕө үлэлии сылдьар.

— Эн тигэн ыыппыт «чуни» хаххын кэтэ сылдьар байыастар видеолаан ыыппыттар ээ дии…

— Оттон биһиги барыта кыайыы туһугар диэн көмө оҥоробут. Ас бэлэмниирбитин таһынан, уолаттарга туох ордук буолуой диэн толкуйдаан, арааһы син тобулабыт. Уолаттар ыытар видеоларын көрөн баран, ол дойду аһара уулааҕын, бадарааннааҕын иһин, саппыкы таһынан кэтэргэ хах (чехол) толкуйдаабытым. Дьахтар колгуоккатын быһан саппыкы таһынан кэтиллэр хаҕы тигэн ыытабын. Ону биир нуучча киһитэ «чуни» диэн ааттаан кэтэ сылдьар видеота тарҕаммыта. Ол киһини соһуччу баҕайы биир арыы тыаҕа көрсө түспүтүм. Олус үөрбүтэ, махтаммыта, бадарааҥҥа туох да ааттаах диэбитэ. Уолаттар абыранныбыт дииллэрин үөрэ истэбин.

Дьонноох, оҕолордоох буоламмын

— Күнүс балыктыыгын, түүнүн астыыгын, хаһан барытын ситиһэҕин, ким көмөлөһөрүй?

— Мин үлэбэр саамай көмө буолар дьонум — балыксыт доҕотторум. Урут биир дойдулаахтарбар эрэ ыытар буоллахпына, билигин өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыттан элбээннэр, саамай көмөлөһөр дьонум балыксыт доҕотторум уонна оҕолорум, уолаттарым буолаллар. Сайыҥҥы өттүгэр дьэ кырдьык, түүннэри астыыбын. Оттон кыһыҥҥы кэмҥэ биирдэ эмит барабын, наар балыктыыр бириэмэ көстүбэт курдук, оччоҕо доҕотторум балык бэрсэн абырыыллар. Бэйэм оҕолорум, уолаттарым-кынаттарым мэлдьи көмөлөһөллөр, ханна баҕарбыт сирбэр илдьэн балыктаталлар. Киэһэ өттүгэр астыыр буолан, сылаалаах эрээри, байыаннай дьайыы бүттэҕинэ сынньаныам диэн баран, инним диэки түһүнэ турабын. Итиэннэ биир дойдулаахтарым, улууспут атын даҕаны нэһилиэктэрин олохтоохторо балыгы, эти, бурдук аһы бэйэлэрин баҕаларынан, үтүө алгыһынан аҕалан биэрэллэр. Ону барытын астаан, бэлэмнээн ыыталыыбын. Бу барарбар туонна аҥаара балыгы, аһы бэлэмнээн илдьибитим. Онон “Дьонноох-сэргэлээх киһи тутайбат» дииллэринии, норуот күүһүнэн хомуллар көмө байыаннай дьайыыга сылдьар уолаттарбытыгар күүһү-уоҕу биэрэр, бигэ тирэхтээх, көмүскэллээх курдук санааны саҕар.

— Ольга, кэпсээниҥ иһин махтанабын!