Олох очурдара: “Барыта этэҥҥэ!”

Күн оройо буола оҕуста. Сотору кэминэн улахан оҕолоро оскуолаттан кэлиэхтэрэ. Аҕалара эбиэттии кэлиэ. Бэйи эрэ, күнүскү аһылыга сол да бэлэмэ суох. Саатар, бу оҕо күнү быһа киһиэхэ хатаастан баран сырыттаҕа үһү. Аны тумуулаары гынна дуу? Дьэ, оскуолаҕа да, уһуйааҥҥа да тумуу баар аҕай. Кэнники өссө күүстээх вирус кэлбит дииллэр, хас да күҥҥэ охторор үһү…

Марианна оҕото утуйбутугар, дьэ, налыйан, кофе иһэ олорон, биирдэ өйдөммүтэ, чаас аҥаара ааһа охсубут эбит. Төлөпүөнүн арыйан эрэрэ баара да, бириэмэ биллибэккэ ааһар. Дьиҥэ, кини соҕотоҕун чуумпуран олорон, тугу эрэ гынара да ахсааннаах. Итинтэн тардыһаллар, бу кэлэн ыйыталлар, барыта ньуу да ньаа. Хайыаҕай, талбыт олоҕо оннук буоллаҕа. Ол иһин оҕото утуйдаҕына, кофе иһэр кэмин олус күндүркэтэр.

Сороҕор, барытын быраҕан баран, ханна эрэ түгэх дэриэбинэҕэ, эбэтэр, ырыых-ыраах, ким да билбэт, тиийбэт сиригэр баран, суорҕаҥҥа сууланан баран сытыан, уутун хана утуйуон баҕарар. Уутун ханнаҕына, сөбүлүүр кинигэлэрин ааҕыа, киинэлэрин көрүө, чуҥкунуур чуумпуну иһиллиэ этэ. Эбэтэр, Юратын кытта саҥа билсэн эрэр, киһи иһэ кычыгыланар долгутуулаах кэмнэрин эргитэн, иккиэн эрэ муора кытылыгар сынньаныахтара этэ. Этэ эрэ… Дьэ, бу киниэхэ билиҥҥитэ туолбат ыра санаа. Бу “аамайдары” ханна быраҕан барыаҥый? Иэдэйэр буоллахтара.

Дьахтар сылбырҕатык туттан, хобордооҕу сылыта охсон, тоҥ мантылары уурталаата, ыһаарылаан сырдьыгынатта, уу кутан, хаппахтаан кэбистэ. Хата, бу бэлэм аһы атыылыыр, аҕалан биэрэр буолан, абырыыллар. Солото суох дьоҥҥо бэртээхэй. Кыра оҕотугар куурусса миинин буһара уурда. Эти кыра гына кырбастаан, сөп гына өлүүлээн, тоҥорон кэбиһээччи.

Таҥас сууйар массыынаҕа оҕотун таҥаһын сууйтара укта, бэҕэһээҥҥи таҥаһын өтүүктээтэ, таарыччы ыһыллыбыт оонньуурдары хомуйда, муостатын сотто. Элбэх оҕолоох ийэ сып-сап хамсаннаҕына эрэ сатанар.

Сотору буолаат, ас буста. Оҕото уһуктан, соһуйбут курдук, улаханнык эһинньэхтээн ытаата. Көлөһүн тахсыбыт, сирэйэ кытарбыт, кылгас баттаҕа инчэйэн, сыстыһан хаалбыт. Этэ суостаах курдук. Чахчы, ыалдьыбыт быһыылаах. Бэйи, бырааһы ыҥырдахха сатанар…

Оҕотун көтөҕөн, уоскута сатыы сырыттаҕына, куукунаҕа миин куотан, билиитэҕэ тохтон, сырдьыгыныыр тыаһа иһилиннэ. Бачча ыксалга аны домофон тыаһаата. Маны тэҥэ, төлөпүөнэ тырылыы түстэ.

— Добрый день, Марианна Эдуардовна!

— Здравствуйте…

— Это оператор сервиса “Озон” Игорь Анатольевич. За последние 3 года у вас накопились бонусные баллы на сумму три тысячи пятьсот сорок рублей. По истечении 3 лет они сгорают. Вы можете их потратить на новые покупки. Будете продлевать?

— Аа, да? Да, буду, — диэтэ, билиитэтин арааран, көстүрүүлэтин таһаара туран. Миинэ тохтон, уолан, иһит түгэҕэр эрэ хаалбыт, этэ хоруора сыспыт, бу оҕо тотор эрэ суох… Бэйи, хааһы оҥоро охсон биэрэрэ дуу… Домофон тыаһа тохтообот. Дуолан кэлэн, хаайтаран турдаҕа.

— Тогда вам нужно просто сообщить код, который придет на ваш телефон и все автоматически продлится.

— Да, да, спасибо, извините, — дии-дии Марианна ааҥҥа баран, домофонун арыйда. Кыыһа ытаан баран тохтообот.

Төлөпүөнүгэр иһитиннэрии кэлэн, тыҥкынаата. 4 сыыппаралаах код кэлбит. Дьахтар ону операторга этэ охсон кэбистэ.

— Все получилось, до свидания, хорошего вам дня! — диэн ол киһитэ үөрбүт-көппүт курдук бырастыыласта. Туох эрэ саарбахтыыр санаа элэҥнээн ааста да, оҕотун уоскутар ухханыгар улахаҥҥа уурбата.

Үллэччи кыыһырбыт Дуолан киирэн кэллэ.

— Маа, че так долго не открываешь? Я замерз, — дии-дии таҥаһын уһулла, ыйаабакка, онно-манна быраҕаттаата.

— Не видишь? Я занята. Кажется, Сайаанка заболела.

— Оо дьээ, опять будем все дома сидеть, а ты врача вызвала?

— Да, да, вызываю. А ты мой руки и возьми Сайаану, — диэбитинэн, төлөпүөнүн үрдүгэр түстэ. Дьиҥэ, улахан уола туһа киһитэ, балыстарын дьаһайталаан, оҕо көрсөн, көмөлөһөн абырыыр ээ. Дуолан төрдүс, Айсен иккис кылааска үөрэнэллэр. Сандааралаах Самаана уһуйааҥҥа сылдьаллар. Сахалыы ааттаахтар буолан баран, тоҕо эрэ дьиэҕэ бары нууччалыы кэпсэтэллэр.

* * *

Арай, төлөпүөнүгэр хас да иһитиннэрии кэлбит. Ону арыйан көрөөт, хараҕа хараҥаран ылла, ирим-дьирим буола түстэ. Атаҕар уйуттубакка, устуулга олоро түстэ, тыын быһаҕаһынан тыыммахтаата.

Баан сыһыарыытыттан “Снятие 508 540 рублей” диэн иһитиннэрии кэлбит. Итэҕэйбэккэ, хаста да киирэн көрдө — туох да хаалбатах, кураанах. Түөкүннэргэ түбэспитин, дьэ, өйдөөтө. Буолар да эбит!

Соторутааҕыта оҕо харчыта түспүтэ. Кэргэнэ сайыны быһа үлэлээбит хамнаһын кэтэһиннэрэн-кэтэһиннэрэн баран, дьэ, биэрбиттэрэ. Хамнаһы тута биэрбэтэхтэринэ, элбэх айахтаах ыал курун ыга тардынарыгар тиийэр. Ол эрээри, син оттон-мастан тардыһан олороллор. Босуобуйа абырыыр. Онтон биирдэ ботуччу кэлэрэ эмиэ да үчүгэйгэ дылы ээ… Олох байбыт курдук санаммыта. Мунньан баран, баҕар, сайын дьиэ кэргэнинэн муораҕа сынньана барыахпыт диэн ыраламмыта ханна баар? Оттон аҕалара массыынабын саҥардыам диэн ыраланара…

Ийэтэ ытыы олорорун көрөн, Дуолан олус соһуйда:

— Мам, че случилось?! Почему плачешь?

Онтон төлөпүөнү көрөөт, хаһыыра түстэ:

— Оо дьэ, мама, ты попалась к мошенникам что-ли? Как так? Ты назвала код? Как ты могла, мама! Это знают даже дети!!!

Уола аймаммытыттан Марианна өссө уйа-хайа суох ытаата. Хоско кыра кыыс иэрийэ-иэрийэ ытыыр. Аны мантылара хоруоран, сыт-сымар, буруо бөҕө тарҕанна. Бу үлүгэр аймалҕаҥҥа аҕалара киирэн кэллэ.

— Хайа, туох буолла бу?!

— Папа, ты только не волнуйся. Мама назвала код и мошенники списали все наши деньги… — уол төлөпүөнү нэлэҥнэттэ.

Юрий иһигэр аба-сата уота кутааҕа амынньыар бырахпыттыы, күөдьүйэн кэллэ. Хараҕар сайыны быһа хамнаһа суох үлэлээбит күннэрэ, бородуукта атыылаһаары билэр дьонуттан иэс ыла сатыыра, барыта көстөн кэллэ. Биир акаары быһыыттан ол күдэҥҥэ көттөҕө! Ол эрээри, буруйданан бүк түспүт, сирэйэ кытаран, иһэн хаалбыт кэргэнин көрөөт, аһына санаата, кыыһырбыта уостан барда.

— Полицияҕа эрийдигит дуо?

— Суох…

— Дуолан, иди, успокой сестренку. Разберемся!

Аҕалара полицияҕа эрийэн, барытын кэпсээтэ. Иккиэн онно барар буоллулар. Хата, Дуолан оҕо көрө хаалар. Быраата оскуолаттан кэллэҕинэ, аһатыахтаах. Онон мөҕүттэ-мөҕүттэ, бэлимиэн буһара хаалла.

— Чэ, һыччыай, аһара айманыма. Харчы аата харчы. Харчы кэлэр, барар. Хата, ким да ыалдьыбата, сүппэтэ. Барыта этэҥҥэ. Харчыны өлөрүөхпүт буоллаҕа дии! Баҕар, полициялар да булуохтара…

Айаннаан иһэн, Марианна кэргэнигэр олус махтана санаата. Туох да быыс киириэ суохтук бүдүгүрэ хараҥаран турбут күнэ саҕахтан саҕалаан сыыйа сырдаан, арыллан иһэр курдук буолла…