Олох очурдара: хабала таптал

Алена Саввична университекка преподавателинэн үлэлээбитэ уонча сыл буолла. Үлэтин сөбүлүүр. Эдэр, сэргэх, барытыгар көхтөөх оҕолору кытта алтыһарын ким сириэй?

Кини үөрэҕин бүтэрэн, саҥа үлэлээн эрэр кэмнэригэр устудьуон уолаттар билсэ-көрсөн, табаарыстаһа сатыыр, сурук суруйар, тапталга билинэр түгэннэрэ бааллара. Алена Саввична уһун, көнө уҥуохтаах, бэйэтигэр сөп эттээх-сииннээх, сиртэн-буортан тэйбит курдук муус-маҥан, ис-иһиттэн сырдыы сылдьар кыыс. Уолаттар болҕомтолорун ортотугар сылдьарын сирбэт. Ол гынан баран, тоҕо эрэ кэргэннэммэккэ сылдьар.

Ол таайыыта — судургу

Кини сүрэҕин кистэлэҥэ — киирбит-тахсыбыт, сытыы-хотуу, кэргэннээх уолан. Кинилэр устудьуоннуу сылдьыахтарыттан билсэллэр.

Алена аан бастаан уопсайга олоро кэлэригэр, саҥаран баран кэлиэм диэбит, турбут-олорбут, актыбыыс бэрдэ уолу көрөөт да, сөбүлээбитэ. Саша эҕирийиэх иннинэ этэн, күлүөх иннинэ күллэрэстээн, киһини барытын кытта билсэ-көрсө охсон, букатын «уол оҕото» этэ. Кырасаабыссалары эрэ көрөрө, муода тыйаатырын кыргыттарын кытары куодарыһара. Сэргэлээх үрдүнэн «красавчик» диэн аатырара.

Оттон тыа сирин кыыһа Алена сүрдээх сэмэй, симик, муҥкук да диэххэ сөп, майгылаах этэ. Уһун, киэҥ дьууппалары, халыҥ баайыы куопталары кэтэрэ, эбиитин халыҥ таастаах ачыкылаах этэ. Сөбүлүүр уолун ыраахтан эрэ көрөн астынара, кэтиирэ-маныыра. Саша күлэрэ, туттара-хаптара, таҥна-сапта сылдьара барыта сүрэҕин ортотунан киирэрэ. Олоҕу билэ илик эдэркээн кыысчаан ити тапталын «идеал» оҥостон кэбиспитэ, уолу таҥара курдук көрөрө.

Таҥара эппитэ — сокуон

Таҥара хараҕын уота хатанан ыллаҕына — киһи хараҕа саатар, сирдээн да тимириэн, халлааннаан да көтүөн билбэт туругар киирэр. Таҥара эйиэхэ анаан алҕаска биир тылы эттэҕинэ, ол тыл аптаах мүөт курдук сылы быһа сүрэххин минньитиэ, дууһаҕын сырдатыа, сылытыа…

Аленабыт да, хайа муҥун, куорат олоҕор үөрэнэн, муоданы батыһан таҥнар-симэнэр, кырааскаланар буолбута, ачыкытын устан, линза кэппитэ.

Таҥараны аанньаллар эрэ тулалыыллар. Ол иһин Саша биир тугут курдук хап-хара чоҕулуйбут харахтаах, кыыл таба курдук кынталдьыйбыт, кырасыабай кыысчаанныын сиэттиһэн сылдьарын көрөн, күнүүлээбэт этэ.

Ол курдук сыл ааспыта. Тугут курдук харахтаах кыысчааны хопто курдук муус-маҥан кыыс солбуйбута. Хопто курдук маҥан кыыһы омук хааннаах, кыаһаан сирэйдээх, хоп-хойуу хаастаах, кынат курдук сапсынар кыламаннаах кыыс солбуйбута. Ити курдук хас да кыыс солбуллубута. Саша хаампыт суолун кэнниттэн «алдьаммыт» сүрэхтэр тэллэх курдук тэлгэнэн испиттэрэ. Киниэхэ саха «Дон Жуана», «Казанова» диэн аат сууйуллубат-сотуллубат курдук иҥмитэ.

Дьоллоох түгэн үүнүүтэ

Оттон Аленабыт да, хайа муҥун, куорат олоҕор үөрэнэн, муоданы батыһан таҥнар-симэнэр, кырааскаланар буолбута, ачыкытын устан, линза кэппитэ. Солуоннарга сылдьан баттаҕын кырыйтарар, тыҥыраҕын оҥорторор, таҥаһын Москваҕа үөрэнэр балтыгар сакаастыыр буолбута. Быһыыта-таһаата үчүгэйэ бэрт буолан, ханнык баҕарар таҥас барсара. Тупсубута, ону тэҥэ бэйэтигэр эрэлэ улааппыта.

Уолаттары кытары доҕордоһорун, кэпсэтэрин, дискотекаларга сылдьарын, массыынанан бырахтарарын сөбүлүүрэ. Салгыы сыарҕа аала сатаан хоҥнубат этэ, уолаттар атаакалаары гыннахтарына, хайдах тохтотору бэркэ диэн сатыыра. Тоҕо диэтэр, кини сүрэҕэ суос-соҕотох Таҥаралааҕа…

Ити сылдьан, дьүөгэтин көмөтүнэн, Таҥаратын кытта билсиһэр дьоллоох түгэнэ үүммүтэ. Таҥара хараҕын уота хатанан, бииргэ сылдьар буолбуттарыгар, сирдээҕи дьол муҥутуур чыпчаалын билбит курдук санаммыта. Ол эрээри…

Дьол диэн чыпчылҕан түгэн дииллэр. Алена да дьоло уһаабатаҕа. Кыыс дьоно куоракка кыбартыыра атыылаһаннар, уолун онно олордо аҕалбыта. Саша биир сиргэ түптээн олорбот эбит этэ. Сороҕор хоно да кэлбэтэ. Оннук уһун түүннэргэ кыыс хараҕын симэн көрбөккө, түннүгү маныыра. Сарсыарда диэкинэн уол: «Сибилигин тиийиэм, миэхэ ванната бэлэмнээр», — диэн эрийэр. Кыыс ваннатын уута сойон хааллаҕына, чаанньыгы оргута-оргута сылытан кэтэһэр, уол кэлбэт. Ыйы-ыйынан сүтэн хаалар. Онтон туох да буолбатаҕын курдук, күлэн-үөрэн тиийэн кэлэр. Дьиэ иһигэр күн киирбитин курдук буолар, уохтаах таптал түүнэ кинилэргэ хат эргийэр.

Дьүөгэтэ: «Саша эйигинниин эрэ буолбакка, хас да кыыһы кытта тэҥинэн сылдьар», — диэн этэ сатыырын итэҕэйиэн баҕарбат этэ…

Дьэ, онтон тыйаатырга буолбут биир улахан тэрээһиҥҥэ Саша атын кыыстыын сылдьарын, уураһа туралларын көрбүтэ. Оо, таптал!.. Киһини муҥутуур дьолго өрө көтүтэр, эмиэ да улуу эрэйгэ, аат айаҕар быраҕар кыахтааххын эбээт, эн!

Алена Сашаттан арахсарга, барарга санаммыта. Ол күлүк курдук күннэри, туман курдук түүннэри билигин үдүк-бадык өйдүүр. Бадаҕа, ол кэмҥэ Алена кута-сүрэ арахсан, хаҕа эрэ сылдьыбыт быһыылаах. Ол да иһин, сыл курдугунан, Саша эрийбитигэр, көрсүһэргэ сөбүлэспитэ.

Барыта иккистээн хатыламмыта

Кинилэр уонча сылы быһа биир кэм ити курдук сыһыаннаахтар. Кыыс букатыннаахтык арахсабын диэн бэйэтин итэҕэтиннэҕинэ, уол ыытыан баҕарбат. Түүннэри эрийэн, аанын тоҥсуйан, суолугар манаан, сибэкки, сакалаат бэлэхтээн, син биир кыыс санаатын бэйэтин диэки салайан, уулларан, уларытан кэбиһэр. Ол быыһыгар уол, кэргэннэнэн да баран, Аленатын ыытыан, хабала тапталыттан босхолуон баҕарбат. Таайыыта судургу — Алена курдук күүстээхтик, ыраастык, бүтүн бэйэтин да умнан туран, ким да кинини таптыы илик. Оттон тоҕо итиччэ үчүгэй кыыһы кэргэн ылан, уоскуйан, ньир-бааччы ыал буолан олоруон баҕарбата — таабырын. Таптал таабырына элбэх буоллаҕа.

Босхолонуо дуо, кыыс, «таҥара» хабала тапталыттан?

Нарыйа Арыылаахаба.

ХААРТЫСКАНЫ ОҤОҺУУ ӨЙ ОҤОРДО.