Олунньу ыйга төрөөбүттэр

Силлиэ ыйыгар төрөөбүт киһи амарах майгылаах, күүстээх санаалаах, дьонун-сэргэтин иннигэр ис сүрэҕиттэн бэринэн туран туруулаһар. Үлэтигэр эппиэтинэстээх, кыһамньылаах. Эппит тылыгар хайаан да турар.

Сыал-сорук туруорунан, үтүмэнник үлэлээн, сорох силлиэ куттаах дьон үлүскэнник байаллар, атыттар Дьылҕа Хаан тугу утары ууммутунан дуоһуйаллар. Бытархай сыыһалара — халтылара элбэх, онтон санаалара түспэт. Өһүргэстэр эрээри, кыыһырбыт-абарбыт уохтарын түргэнник аһараллар.
Ханнык да түгэҥҥэ бэйэлэрин киэптэрин ыһыктыбаттар. Дьону кытта үөрэ-көтө алтыһаллар, сэлэһэллэр, кырдьаҕаска, кыаммакка халыҥ хахха буолаллар. Тугу эмэ ырыталларын, күлэллэрин-үөрэллэрин сөбүлүүллэр.
Силлиэ ыйыгар төрөөбүттэр эппиэтинэстэн куттаммат буолан, салайар үлэҕэ дьоҕурдаахтар. Киэбирбэккэ, бардамсыйбакка, этиһиини, айдааны таһаарбакка, хас биирдии киһи санаатын табан, түмэн, бэрт муударайдык дьаһайаллар. Иннилэрин диэки харса суох баран иһэр дьон.
Тапталга, дьиэ кэргэҥҥэ өйдөһүү, өйөһүү баар буоларын ирдииллэр. Кэлэйдэхтэринэ, букатыннаахтык арахсаллар, кэннилэрин эргийэн көрбөттөр, төттөрү төннүбэттэр.

Эр киһи

Олунньу ыйтан оҥоһуулаах киһи, ураты эйгэлээх буолан, эмискэ майгыта-сигилитэ тосту уларыйан, холустук хамсанан, төттөрүтүн саҥаран, тулалыыр дьону соһутуон, тэйитиэн сөп. Ардыгар тыал курдук сүрдээх халбаҥ буолан ылар. Кини куруутун үөрэ-көтө сылдьар курдук туттар эрээри, дьиҥ ис туругун, бүөм санаатын кимиэхэ да арыйбат. Күүстээх санаалаах силлиэ ханнык баҕарар кыһалҕаттан, сөптөөх толкуйу тобула охсон, түргэнник тахсар. Харчы диэни эккирэппэт, айаҕар тиийэринэн сөп буолар.

Дьахтар

Дириҥ өйдөөх, күүстээх санаалаах, ардыгар сыыһа-халты да хамсаннар, сөптөөхтүк быһаарынан, туппут суолуттан туораабат. Элэккэй, үөрүнньэҥ, элбэх саҥалаах эрээри, тугу эмэ
толкуйдуур кэмигэр санаатыгар ылларан, саҥата суох барар.
Атын дьахталлартан уратыта — таҥаһа-саба. Олус маанытык, ис киирбэхтик эбэтэр төттөрүтүн киһи сонньуйар гына олуонатык таҥнар.
Ханнык баҕарар идэни толору баһылыыр дьоҕурдаах, үлэтигэр тоҕоостоох түгэн көһүннэҕинэ, хайа баҕарар үрдүк таһымҥа тахсыан сөп, сыалын-соругун ситиһэр туһуттан туохтан да
иҥнибэт. Кэргэнигэр, урууларыгар-аймахтарыгар бэриниилээх. Минньигэс астаах үчүгэй хаһаайка. Чугастык саныыр киһититтэн кэлэйдэҕинэ, туох да иһин бырастыы гыммат. Хаста
да кэргэн тахсыан сөп эрээри, бэйэтин аналын көрүстэҕинэ, атыттарга аралдьыйбат.

Оҕо

Силлиэ ыйыгар төрөөбүт  оҕону иитии күннэтэ дьарыгы, болҕомтону эрэйэр. Кини элбэҕи ыйытар, үгүһү билиэн баҕарар. Онуоха улахан киһи аахайбакка аатыгар эрэ эппиэттиир эбэтэр кыыһыран батан кэбиһэр буоллаҕына, оҕо мунаарар боппуруостарын бэйэтэ бэйэтигэр быһаара сатыыр, тугу саныырын, толкуйдуурун иһигэр тута сылдьар буолар.
Устунан дьоҥҥо итэҕэйбэт, аһыллыан баҕарбат буолуон сөп. Бу оҕолор ыллыыр, үҥкүүлүүр дьоҕурдаахтар. Харса суох хамсаналлар, эпчиргэлээх оонньууну сөбүлүүллэр.

«Саха ыала»  таһаарыы архыыбыттан