Оннооҕор куурканы, куобаҕы симэллэр

Киин куоракка кирдээх уу ааһар турбата өрүү бүөлэнэр. Ордук бырааһынньык саҕана, будулҕан тумаҥҥа ханна эрэ туох эрэ тэстэр, тоҕу барар.  ОДьКХ үлэһиттэрэ тохтоло суох үлэлииллэр, саахал туохтан, ханна тахсыбытын быһаараары диспиэтчэрдэр төлөпүөннэрэ оргуйан олорор буолар.

 Билбэппититтэн тахсар дуу, ситим эргэрбититтэн дуу?

Үксүгэр кирдээх уу ситимэ бүөлэниитэ куорат олохтоохторо бөҕү-саҕы быраҕыыларын түмүгэр тахсар. “Водоканал” АУо пресс-сулууспата иһитиннэрбитинэн, кирдээх уу ааһар ситимнэрэ былаан быһыытынан саҥардыллан иһэллэр эбит. Ону сэргэ, “Жилкомсервис” МУП иһинэн муниципальнай ситимнэр эмиэ бааллар. Балар Лермонтов, Пушкин, Ойуунускай учаастактарынан үлэлииллэр. “Водоканал”-га иһитиннэрбиттэринэн, хаһаайына суох ситимнэр (бесхозные) эмиэ бааллар. Улахан кыһалҕаны балар үөскэтэллэр диэн быһаараллар.

Бастакы этээстэр эрэйдэнэллэр

Бырааһынньык түмүгэр ас тобоҕо, хобордоох арыыта, туттар мал-сал, оннооҕор куобах төбөтө кытта унитазка төкүнүйүөн сөп диэн ОДьКХ үлэһиттэрэ сөҕөн кэпсээччилэр. Ситим тоҕу барбыт суола-ииһэ, сыта-сымара барыта бастакы этээскэ олорор дьоҥҥо ордук биллэр. Биһиэхэ, тыйыс тымныылаах Саха сиригэр, уу ааһар ситимэ улахан суолталаах. Сылаас үллүгэ суох ханнык да ситим этэҥҥэ кыстаабат. Тэрээһин үлэтэ сир харатыттан саҕаланар. Ол эрээри, сылаас кыбартыыра иһигэр олорор дьон ардыгар кирдээх уу барар ситимин туох эрэ улахан баах курдук киэҥ үөлэһинэн ааһарын курдук саныыллар, сорохтор төрүт да удумаҕалаппаттар. Ол түмүгэр, хомунаалынай өҥө үлэһиттэрэ барахсаттар киһи үөйбэтэх өттүттэн араас бөҕү барытын хостоон ситим үлэтин сөргүтэллэр. Сыл ахсын бу көстүү хатылана турар.

Ситимтэн көстүбүт куурка

Дьокуускайга кирдээх уу ааһар ситимин “Водоканал” уонна “Жилкомсервис” тэрилтэ сүрүннүүр. “Жилкомсервис” тэрилтэ дириэктэрэ Юрий Спиридонов иһитиннэрбитинэн, оннооҕор кирдээх уу ааһар ситимиттэн куурканы кытта хостообуттар. Күлүүлээх кэпсээн курдук истэбит эрээри, уу ситимин үлэтэ барыта дьон түбүктээх, сыралаах үлэтин түмүгүнэн эрэ сөргүтүллэр. Омуннаабакка эттэххэ, кирдээх уу ааһар ситимин саахалыгар сыһыаннаах сайаапка нэдиэлэҕэ, ортотунан, 27‑тэ киирэр эбит. Бу туһунан “Биир кэлим диспиэтчэрскэй сулууспаҕа” иһитиннэрдилэр. Хомунаалынай саахал ордук кыһын сэрэхтээх. Куһаҕанын талан эттэххэ, кирдээх уу ааһар турбата дөйө тоҥон, алдьанан хаалар түгэнигэр, эмсэҕэлээччи биһиги, олохтоохтор, буолабыт.

Арыы хам сыстар

Саҥа дьыл бырааһынньыктарын саҕана үгүс дьиэҕэ арыылаах хобордооххо бэрэски буһан сырдьыгыныыр. Бырааһынньык тыынын аҕалбыт бэрэски арыытын үгүс хаһаайка унитазка кутар. Кинилэр хантан билиэхтэрэй, арыы да, уу да тэҥ убаҕастар, ааһар ини диэн баран хобордооҕу таҥнары туталлар… “Жилкомсервис” дириэктэрэ Юрий Спиридонов иһитиннэрбитинэн, хобордоох арыыта ситимҥэ киирэн хам сыстан хаалар, бүөлэнии таҕыстаҕа ол. Онон хобордоох арыытын унитазка куппакка, туспа бытыылкаларга кутан харайар ордугун быһаарда. Оннук дьаһанар кыаллыбат буоллаҕына, “Фейри” диэн арыыны суурайар убаҕаһы арыыга элбэҕи кутан ыыта сатыахтаах эбиппит.

Оттук сезона саҕаланыаҕыттан кирдээх уу ааһар ситимнэригэр сыһыаннаах элбэх саахал тахсыбыт. Хомунаалынай хаһаайыстыба үлэһиттэрэ эмиэ быыһааччылар, баһаарынайдар кэриэтэ саахал таҕыста да түүннэри-күнүстэри үлэлииллэр.

Кирдээх уу барар турбатын туруга хайдаҕый?

“Водоканал” АУо пресс-сулууспата: «Дьокуускай куоракка сүрүн кыһалҕанан хаһаайына суох кирдээх уу ааһар ситимэ буолар. Хаһаайына биллибэтэҕинэ, баҕа өттүнэн акаастаммыт, итиннэ сыһыарыылаах эбийиэккэ бас билэр докумуона суох эбэтэр быраап нуорматыгар эппиэттээбэт буоллаҕына, маннык инженернэй ситимнэр “бесхознай” дэнэллэр. Маннык инженернэй ситимнэр Гражданскай кодекс 2011 сыл ахсынньы 7 күнүнээҕи 416‑с №-дээх Федеральнай сокуон 225 ыст., ону сэргэ Дьокуускай куорат Дууматын “О порядке оформления бесхозяйного имущества в муниципальную собственность городского округа «город Якутск» диэн 298‑с №-дээх дьаһалынан, муниципальнай бас билиигэ киирэллэр. Оттон маннык ситими туһаныы сыһыарыллыбыт тэрилтэлэр эппиэтинэстэригэр буолар. Бүгүҥҥү күҥҥэ Дьокуускайга муниципальнай бас билиигэ кирдээх уу ситимнэрин ылыы үлэтэ түмүктэнэн турар. Онон уу ааһар ситимнэрин хапытаалынайдык өрөмүөннэтэргэ көрүллэр субсидия бэриллиитин бэрээдэгэ Дьокуускай куорат дьаһалтатын иһинэн быһаарыллар. Дьокуускайга билигин даҕаны хаһаайына суох уонна муниципальнай бас билиигэ баар кирдээх уу ситимнэригэр саахал тахсар түгэнэ үгүс. Тоҕо диэтэххэ, килиимэппит уустук буолан, түргэнник эргэрэллэр. Ол эрээри, бэлиэтиир буоллахха, 2021 cыллаахха “Водоканал” АУо уонна СЭГХ-ни кытта кыттыһан хаһаайына суох кирдээх уу ситимнэрин (канализационные сети) инвентаризациялааһын түмүгэр, Дьокуускай куорат дьаһалтатыгар хапытаалынай өрөмүөнү ыытар туһунан официальнай суруктары ыыппыттара. Оттон хаһаайыннаах уонна муниципальнай инженернэй ситимнэри араарыы туһунан этэр буоллахха, кибитээнсийэлэргэ үгүстүк “Водоканал” диэн суруллар эбит. Биллэн турар, төлөбүр өҥөнү оҥоруу иһин оҥоһуллар”, — диэн быһаарар.

Унитазка арыы кутулуннаҕына…

“Водоканал” АУо пресс-сулууспата:

— Кирдээх уу барар ситимигэр сыаны, арыыны кутуу сөбө суох. Кини ууга суураллыбат. Туттуллубут арыы ситимҥэ киирэн сыстан хаалар. Арыы ситим устун баран истэҕин ахсын тоҥон барар. Бөх-сах да арыыга начаас сыстар. Ол түмүгэр, ситим иһэ кирдээх уу барарыгар кыараан хаалар. Билигин элбэх кыбартыыралаах дьиэлэргэ атыыга диэн араас бурдук аһын арыыга ыһаарылыыллар, туорт арааһын астыыллар. Өссө тоҕу барыы, бүөлэнии биир сүрүн төрүөтүнэн, унитазка инчэҕэй салпыаккалары, баата диискэтин, баата палочкатын быраҕыы буолар. Балар бастаан унитаз уутунан суураллан барбыт курдук буолаллар эрээри, барыта мунньуллан бүөлэниигэ тиэрдэр, ол түмүгэр канализация носуоһун ыстаансыйатын үлэтэ тохтуур кутталланар.