Покровскайга Орджоникидзе түмэл-дьиэтэ аһылынна

Бэс ыйын 27 күнүгэр Покровскай куоракка биллэр бэлитиичэскэй диэйэтэл        Серго Орджоникидзе 1916-1917 сс. олоро сылдьыбыт дьиэтин сөргүтэн, үөрүүлээх быһыыга-майгыга арыйдылар.

Төһө да ардахтаах күн буоллар, Покровскай олохтоохторо, дьаамсыктар сыдьааннара, Дьокуускайтан ыалдьыттар муһуннулар.
Москваҕа СӨ Бастайааннай бэрэстэбиитэлэ, СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Андрей Федотов:
— Ардахтаах, илгэлээх күн маннык бэлиэ түгэн буолла. Хаҥалас сиригэр кэтэһиилээх, үөрүүлээх түгэн үүннэ. Бүгүн Серго Орджоникидзены, кини Саха сирин сайдыытыгар киллэрбит кылаатын ахтан-санаан ааһабыт. Кини Хаҥалас сиригэр тапталын, дьылҕатын көрсүбүтэ. Орджоникидзе саха чулуу уолаттарын уһуйбута-такайбыта, кэлин да Саха сиригэр көмөлөһө сылдьыбыта. Кини Саха сирин улахан доҕоро этэ, — диэн туран, Орджоникидзе дьиэ кэргэнин аатыттан, Григорий Константинович (Серго) Орджоникидзе мэтириэтин түмэлгэ бэлэхтээтэ. Бу мэтириэт Кириэмилгэ, Серго Орджоникидзе кэбиниэтигэр ыйанан турбута биллэр.
Бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников:
— Бу федеральнай таһымнаах култуура, устуоруйа эбийиэгэ буолар. Сөргүтүү кэннэ, өрөспүүбүлүкэ олохтоохторугар дьоһун бэлэх буолла. Бу биһиги устуоруйабытын өйдүүрбүтүн, ытыктыырбытын көрдөрөр. Ил Дархан устуоруйа пааматынньыктарын сөргүтэр туһунан дьаһала тахсыбыта. Бу »Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа көҕүлээбит бырайыага олус кэскиллээх. Хаҥалас сирэ баай устуоруйалаах, элбэх биллэр-көстөр дьонноох. Ол устуоруйаны аныгы дьон өйдүүллэрэ, сөргүтэллэрэ кэрэхсэбиллээх, — диэн эттэ.

Надежда Селютина, »Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа бэрэстэбиитэлэ:
— Бу өрөспүүбүлүкэ, Арассыыйа устуоруйатыгар бэлиэ күн. »Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа, култуура, устуоруйа пааматынньыктарын үйэтитиигэ элбэх бырайыактардаах. Ол онтон 17 бырайыак үлэлиир. Саха сиригэр 8 култуурунай пааматынньыгы сөргүтүү бырайыага үлэлиириттэн, бу биирдэстэрэ буолар, — диэн эттэ.
Денис Юдин, Бүтүн Арассыыйатааҕы Устуоруйа, култуура пааматынньыктарын харыстыыр уопсастыба бэрэссэдээтэлин солбуйааччы:
— Саха сирин, Арассыыйа сайдыытыгар элбэх өҥөлөөх дьон аатын-суолун тилиннэрэргэ тиһиктээх үлэни ыытабыт. Түмэл дьиэни сөргүтэр туһунан уопсастыбаннас бэйэтэ этии киллэрбитэ, көҕүлээбитэ атын эрэгийиэннэргэ холобур буолуон сөп. Бу дьиэҕэ ыччат дьон элбэхтик сылдьалларыгар, үөрэнэллэригэр, норуоттары, көлүөнэлэри сомоҕолуур киин буоларыгар баҕарабын, — диэн эттэ.
Бу 1912 сыллаахха тутуллубут дьиэҕэ холлоҕоһун, өһүөтүн, о.д.а. бэйэтинэн хааллардылар. Дьиэ үрдүгэ, бэрт бөдөҥ бэрэбинэлэртэн тутуллубута сөхтөрөр. Бу дьиэҕэ 1962 сыллаахха түмэл аһыллыбыта, 2020 сылга акылаата эмэҕирэн, сабыллыбыта. 2023 сылтан хапытаалынай өрөмүөн үлэтэ саҕаламмыта. Үлэни «Уран» устуудьуйа кичэллээхтик оҥордо.

Бу дьиэҕэ Серго олорбута, биэлсэрдээбитэ, дьону эмтээн, олохтоохтор биһирэбиллэрин ылыан ылбыта. Кини тутта сылдьыбыт малларын, Грузия Орджоникидзевскай оройуонун кытта доҕордоһуу кэмигэр бэлэхтэммит сувенирдары, кини олоҕун кэпсиир истиэндэлэри, хаартыскалары көрүөххэ сөп. Дьиэ бэрэбинэлэрин саҥардыппыттар, сырдаппыттар, онон саҥатыгар түспүт курдук. Манна сылдьан, туттубут малларын көрөн, отуччалаах эрэ Серго сабыс-саҥа дьиэҕэ киирэн, биэлсэрдии олорорун, түннүк маҥан сабыытын арыйан, тапталлааҕа, аҕабыт кыыһа, церковнай-приходской оскуола учуутала, эдэркээн Зина Павлуцкая иһэрин көрөн, долгуйа күүтэн турарын хараххар көрөр курдуккун. Кэргэнин кытта 1936 сыллаахха диэри (Г.К. Орджоникидзе өлүөр диэри) иллээхтик-эйэлээхтик олорбуттара.

Түмэл кырдьаҕас үлэһитэ, норуодунай суруйааччы Павел Харитонов-Ойуку экскурсияҕа Орджоникидзе олоҕун, үлэтин туһунан сиһилии кэпсээтэ.

Патриотизм диэн төрөөбүт дойдуга, дьиэ кэргэҥҥэ тапталтан саҕыллар. Төрөөбүт дойдуга таптал устуоруйаны билэртэн саҕаланар. Маннык бырайыактар үксүү, сайда турдуннар!