Орто дойду кэрэ Кыталыга — Нина Потапова

Хаар ууллан, муус уста турдаҕына, айылҕабыт уһуктар, тыллар кэмигэр Потаповтар диэн эдэр ыалга Нина ыам ыйын 13 күнүгэр күн сирин көрбүтэ. Ийэтин ийэтэ  кыыһым эдэрэ бэрт икки кыра оҕону сатаан көрүө суоҕа диэн, тоҕус хонуктаах Нинаны эбэтэ, эбэтин балтылара, таайа маанылаан ииппиттэр.

Үрдүнэн үрүҥ чыычааҕы өрө көтүппэтэхтэр. Төһө да маанытын, ас саамай үрдүн аһаан да улааттар, кыратыттан бары үлэҕэ сыстыгас гына ииппиттэр. Ынах да ыыр, тарбыйах да көрөр, ас да астыыр, иистэнэр, оннооҕор булка кытта сыстаҕас гына ииппиттэр.  Нина Ильинична кыра оҕо эрдэҕиттэн сиртэн-буортан тэйбит курдук, наһаа кыраһыабай эбит. Барыны бары сатыырын, эйэҕэһин, сайаҕаһын иһин, ким да тылынан быһа этэн хаарыйбатах. Оскуолаҕа үөрэниэҕиттэн артыыс буолуон баҕарар эбит. Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан ыллыыр да, үҥкүүлүүр да, испэктээххэ да бары оруолларга оонньуур эбит. Кинилэр дьиэлэригэр Анна Саввичнаҕа, Илья Никитич дьиэ кэргэттэригэр артыыстар гостуруоллуу кэллэхтэринэ, анаан-минээн кэлэн түһэллэр эбит. Онон Дмитрий Ходуловы, Афанасий Петровы, о.д.а. биллиилээх артыыстары кытта биир остуолга аһаан, кэпсэтэн улааппыт. Ол иһин Нинаны бары артыыс буолуо дии сатыыллар эбит. Тапталлаах эбэтин уһун үйэлээри Дьокуускайдааҕы медучтлищеҕа туттарсан киирбит. Бүтэрээт дойдутугар, Нөөрүктээйигэ кэлэн үлэлии сырыттаҕына, 1972 сыллаахха, Сиэйэҕэ кинилэр дьиэлэригэр Ньурба көһө сылдьар театрын директора А.А.Габышев анаан-минээн кэлэн, театрга үлэлииригэр ыҥырбыт. Дьэ ол кэнниттэн кини олоҕо тосту уларыйан, Ньурбаҕа көһөн, театрга артыыһынан ылыллан, элбэх гостуруол, оруолларга тиксии абылаҥнаах кэмнэрэ буолбута.

Щепкин аатынан театры бүтэрэн үлэлии сылдьар Фрументий Сафроновтыын ыал буолан, театр үөрүүтүн, аһыытын-ньулуутун барытын билбиттэрэ.
Нина Ильиничнаны чугастык билэр дьон кэргэнин Фрументий Петрович Сафроновы атаҕар туруорбут мааны Далбар диэн хайгыылларын элбэхтик истэн турабын. Ол кэмҥэ Фрументий Петрович киинэҕэ уһуллар, театрга элбэх оруолларга оонньуур. Бастыҥ артыыс, сытыы-хотуу, хорсун тыллаах этэ. Театр дьиэтэ наһаа эргэтин иһин, культура оччотооҕу миниистирэ кэлэ сырыттаҕына уоттаах-күөстээх, сытыы тылы эппит Гостеатр эрээри дьиэбит-уоппут олус эргэ, үлэлииргэ усулуобуйа суох, онон саҥа дьиэ диэн туруорсубутун, миниистир сөбүлээбэтэх, директорга киһигин уларыт диэн дьаһайбыт. Урут да билигин да, тойон тыла сокуон, онон Петрович саамай айар талааныгар сылдьан, уурайбыта. Ол ыарахан кэмин Нина эрэ аттыгар баар буолан тулуйбута.

Олоҕун доҕорун кытта дойдутугар Түбэй Дьаархаҥҥа көһөн кэлэн, олохтоох кулуупка үлэҕэ киирэн, бу кытыы нэһилиэккэ ханна да кыайан тэриллибэтэх култуура революциятын оҥороллор. Дьон интэриэһин таба көрөн, дьоҕурдарын арыйан, кулууптан ким да арахпат, оргуйа турар үлэни тоҕо тардан кэбиһэллэр. Түбэй Дьаархан культуратын үлэтэ республикаҕа биллэр бастыҥ үлэлээх тэрилтэнэн биллэр. Кэнчээри ыччакка болҕомтону тардан, «Аман өс» фольклорнай ансаамбылы тэрийэн, Россияҕа тиийэ араас конкурстарга кыттан сураҕыраллар. Аҥардас биир кулууп иһинэн үлэлиир ансаамбыл ыыра кыараҕаһынан, республикаҕа биир бастыкынан оҕо театрын тэрийэллэр. Нина Ильинична бу театрыгар үөрэнээччилэринээн айымньылаахтык үлэлии сылдьар.
Аны Нина Ильинична биир уратытынан кэргэнинээн Фрументий Петровичтыын айар кэнсиэртэринэн бар дьоннорун абылаатылар. Социальнай  ситим нөҥүө Нина Ильинична кэрэ куолаһынан «Айан», «Уоттаах түүҥҥү Дьокуускай» ырыаларынан дууһаларын туттардылар. Ыарыһах ыарыыта ааһар буолла. Кыталыктыы кэрэ куоластаах ырыатын айанньыттар уһун айаҥҥа истэн манньыйаллар.
Нина Ильинична кэргэнэ Фрументий Петровичтыын Түбэй Дьаархаҥҥа наһаа үчүгэй дьиэлээхтэр, балаҕаннаахтар. Кинилэр мааны тусаһаларыгар киирдэххэ, оо, бу орто дойду ырайын олоҕо маннык эбит диэн, киһи манньыйар. Мааны ас-үөл, эйэлээх ыал олоҕо киһи дууһатын иһинэн киирэр. Айылҕаҕа сылдьан сир астыыллар, оттууллар, бултууллар. Барыта ол кинилэр эйгэлэригэр олус истиҥ буолар.

Нина Ильинична сатаабатаҕа диэн суох. Дэлэгэй астаах асчыт, ыраас суоллаах иистэнньэҥ, сир асчыт, ойуурга таҕыстаҕына байанайдаах булчут. Аны ыллыырын таһынан, бастыҥ түһүлгэлээх оһуокайдьыт, тойуксут, чабырҕахсыт. Алмаас кырыыламмытыныы барытыгар талааннаах, дьоҕурдаах Таҥара маанылаабыт Далбара!
Нина Ильиничнаны Сунтаартан көһүөхпүттэн иккитэ эрэ көрбүтүм. Наллаан олорон кэпсэтии суох. 75 сааһын туолбутунан эҕэрдэлээн туран, тугу кини туһунан саныырбын биир ытыынан суруйдум. Мааны Далбарбыт кэрэ куоласкынан бар дьоҥҥун үөрдэ сырыт! Кэргэҥҥинээн Фрументий Петровичтыын истиҥ кэнсиэргитин күүтэбит! Бар дьоҥҥут күүтүүлээх артыыстара буоларгытынан киэн туттабыт!

Марта Николаева