Саахымат туһунан чахчылар

Бүк сабыллар саахымат дуоската хаһан айыллыбытый? Билигин оонньуурга туттуллар чаһы хаһан баар буолбутуй?

• Саахымат үөскээбит дойдута — Индия.
• «Шах» уонна «мат» диэн перс тылыттан тылбааһа «хоруол өллө» диэн эрээри, дьиҥ ис хоһооно «хоруол тоһуурга түбэстэ», «хоруол куотар кыаҕа эһиннэ» диэн өйдөбүлэ ордук чугас.
• Саахымакка ФИДЕ саамай эдэр маастарын сааһа 9 эрэ. Ол Алехин Нури диэн филиппин оҕото.
• Бүк сабыллар саахымат дуоскатын түҥ былыр 1125 с. биир аҕабыыт айбыт. Кинилэргэ саахыматтыыр бобуллар эбит. Ол иһин киһи киирдэҕинэ саба тутан баран кинигэ быыһыгар кистииригэр онтуката наһаа табыгастааҕа үһү.
• Билигин оонньуурга туттуллар чаһыны 1900 сыл эргин айбыттар.
• Саахымакка саамай уһуннук оонньуурга 5949 хаамыыга тиийэ оҥоһуллуон сөп.

Саха ыалын халандаарыттан, 2023 с.