Ил Дархан Билии күнүнэн эҕэрдэтэ

Күндү учууталлар, үөрэнээччилэр, педагогическай үлэ бэтэрээннэрэ, төрөппүттэр! Ис сүрэхпиттэн биһиэхэ барыбытыгар дьоһун суолталаах Билии күнүнэн эҕэрдэлиибин!

Үөрэх тиһигэ оҕону иитиигэ сүҥкэн суолталаах. Аҕа дойдуга уустук күн-дьыл бүрүүкээбит кэмигэр биһиги өрөспүүбүлүкэбит экэниэмикэ үгэскэ кубулуйбут, ону тэҥэ саҥа салааларыгар бигэ туруктаахтык сайдар тыылыгар кубулуйда. Ол төрүөтэ, бастатан туран, биһиги дьоммут үөрэх көмөтүнэн ылбыт билиилэригэр-көрүүлэригэр сытар.
2025 сылга өрөспүүбүлүкэ оскуолаларыгар бастакы кылааска 10 тыһыынчаттан тахса үөрэнээччи киириэҕэ. Кинилэр быйыл билии-көрүү, саҥа өй-санаа эйгэтигэр бастакы хардыыларын оҥоруохтара.

Саҥа үөрэх дьыла үрдүкү кылаас оҕолоругар – туруоруммут үрдүк сыалларыгар-соруктарыгар эрэллээхтик дьулуһар кэм. 11 кылааһы бүтэриэхтээх 9 тыһыынчаттан тахса үөрэнээччи Биир кэлим экзаменнары туттарарга бэлэм. Ааспыт сылга экзамеҥҥа 17 үлэ 100 баалга сыаналанна! Икки предмеккэ муҥутуур үрдүк баалы ылбыт үс выпускникпытынан киэн туттабыт. Математикаҕа сүүс баалы тэҥинэн 6 оҕо аан бастаан ылла.

Уһун сыллар усталарыгар аан бастаан ааспыт үөрэх дьылыгар Бүтүн Россиятааҕы олимпиадалар финалларыгар биһиги оҕолорбут биэс предмеккэ 3 кыайыыны уонна 7 бириистээх миэстэни ылбыттара. Бу ситиһиилэр үөрэнээччилэр ис кыахтарын уонна педагогтар үрдүк таһымнарын чаҕылхайдык туоһулууллар.

Бүгүн ураты бырааһынньык тосхойдо: Дьокуускай куоракка 17 тыһыынча квадратнай миэтэрэ иэннээх 990 миэстэлээх баараҕай оскуола аанын арыйар. Бу үөрэх кыһатыгар Саха сирин Бастакы Бэрэсидьиэнэ Михаил Ефимович Николаев аата иҥэрилиннэ. Ол улахан чиэс уонна дьоһун эппиэтинэс. Михаил Николаев аатын сүгэр оскуола кини хас биирдии оҕо дэгиттэрдик сайдарыгар, ис кыаҕын арыйарыгар ыра оҥостубут санаатын олоххо киллэрии холобурунан буолуо диэн эрэнэбин. Билии Күнүн көрсө 40 №-дээх оскуоланы Бастакы Бэрэсидьиэммит көҕүлээһининэн тэриллибит оскуолалар ситимнэригэр киллэрэр туһунан Ыйаахха илии баттаатым.

Өрөспүүбүлүкэҕэ үөрэх аныгы инфраструктуратын тэрийиигэ көхтөөх үлэ салҕанар. «Ыччат уонна оҕо» национальнай бырайыак чэрчитинэн Саха сирэ кэнники сылларга оскуола уонна оҕо саадын тутууга муҥутуур тэтими ылла. 2018 сылтан 2025 сылга диэри 169 үөрэх эбийиэгэ тутуллубута. Үөрэх кииннэрин ситимэ сайдар: 4 ИТ-куба уонна 451 «Үүнүү Точката» оҕолорго аныгы технологияларга, робототехникаҕа уонна сыыппара эйгэтигэр суолу тэлэр.

Билии күнүн иннинэ Саха сирин үөрэҕин тэрилтэлэрэ саҥа автобустары ыллылар. Санатан эттэххэ, Арассыыйа Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин дойду Бырабыыталыстыбатыгар 2021-2024 сылларга оскуола оптуобустарын пааркатын саҥардарга сорудахтаабыта. 2025 сылга өрөспүүбүлүкэҕэ хотугу сир тыйыс усулуобуйатын уйар 40 оптуобус кэлбитэ. 2016 сылтан Саха сирэ барыта 547 оскуола оптуобуһун ылла.

Учуутал идэтин үрдүк аатын күүһүрдэргэ быйыл от ыйыгар педагогическай үлэһиттэр статустарын мэктиэлиир туһунан өрөспүүбүлүкэ сокуона ылыллыбытын чорботон бэлиэтиибин. Сокуон 2026 сыл тохсунньу 1 күнүттэн күүһүн ылыаҕа. Ону олоххо киллэрэргэ өрөспүүбүлүкэ Бырабыыталыстыбатыгар 100 мөл. солк. итэҕэһэ суох үбү көрөргө сорудахтанна. Бу сокуон учуутал үлэтин социальнай суолтатын бөҕөргөтүүгэ дьоһун хардыы буолуо диэн эрэнэбин.

Саҥа үөрэх дьылыгар өрөспүүбүлүкэҕэ «Ситим учуутала» пилотнай бырайыак саҕаланар. Бырайыак чэрчитинэн онлайн-уруоктар тэриллиэхтэрэ, үөрэх контена, ол иһигэр электроннай учебниктар, видеоматырыйааллар уонна аудиоуроктар бэриллиэхтэрэ. Күндү учууталлар! Эһиги үлэҕит түмүгүн үөрэнээччилэргит ситиһиилэринэн, олохторугар, талбыт идэлэригэр дабайбыт чыпчаалларынан кээмэйдиигит. Тугунан да сыаналаммат үлэни толороҕут. Биһиги өрөспүүбүлүкэбит кэскилин эһиги түстүүгүт. Эһиэхэ былааннаргытын олоххо киллэрэр эрчими, чэгиэн доруобуйаны, санаа күүһүн баҕарабын!

Ытыктабыллаах төрөппүттэр! Бу күн эһиэхэ тосхойор үөрүүгүтүн уонна дойдуга туһалаах гражданнары иитэн таһаарарга сүҥкэн эппиэтинэскитин тэҥҥэ үллэстэбит. Судаарыстыба, педагогтар уонна дьиэ кэргэн күүстэрин холбоотохторуна эрэ, хас биирдии оҕо дьоҕурун, кыаҕын таба тайанар, сайыннарар кыахтаахпыт.

Күндү үөрэнээччилэр! Бу үөрэх дьыла эһиэхэ саҥа арыйыылары, чаҕылхай өйдөбүллэри, дьоһун ситиһиилэри аҕаллын.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев