«Саха сирэ» хаһыат бүгүн олус интэриэһинэй!

Бу күннэргэ улуустарга ситэриилээх былаас отчуотун үгэнэ.

“Манчаары оонньуулара” успуорт национальнай көрүҥнэригэр XXII Спартакиада Таатта улууһун Ытык Күөл сэлиэнньэтигэр ыытыллара былааннанар буолан, быйылгы отчуокка сүрүн болҕомто саҥа тутуллар эбийиэктэргэ уурулунна. Бүгүҥҥү хаһыакка бу туһунан сиһилии ааҕыҥ.

“Хас нэһилиэк аайы мунньах ититиигэ холбонуу, саҥа хочуолунайдары тутуу, хочуоллар эргэриилэрин кыһалҕатыттан саҕаланар. Ити саҥа түөлбэлэргэ дьиэлэр тутуллан, олор ититиигэ холбоноллоруттан тахсар эбит”, диэн бу курдук Уус Алдан улууһугар ыытыллыбыт ситэриилээх былаас отчуотун сырдатыытын саҕалыыр суруналыыс Антонина Эверстова. Ааҕыҥ, сэргээҥ.

“Тыа сирэ” балаһаҕа бу сырыыга тугу сырдатыахха диэн толкуйдуу олорон, былырыын Кэбээйи Сииттэтигэр ынаҕы сиэмэнэн буоһатарга дьаһал ылыллан, Кэбээйи улууһун Сииттэ нэһилиэгэр “Сахаагроплем” СӨ ГБТ зоотехнига Татьяна Протопопова тиийэн бырактыычаскай үөрэх ыыппытын, сүөһүлээх хаһаайыстыбаларга сылдьыбытын санаан кэллим”, — диэн туран, бүгүҥҥү хаһыакка суруналыыс Женни Стрюкова бу суолталаах үлэ туһунан сиһилии сырдатта.

Бүгүҥҥү сэһэргэһээччим аармыйаҕа салгын байыаннай күүстэригэр сулууспалаабытын истээт, үлэтин ис хоһооно хайаан да патриотизмы кытта ыкса сибээстээҕэ буолуо дии санаабытым. Сыыспатах эбиппин. Бүгүҥҥү сэһэргэһээччим Иван Лукин Чурапчытааҕы физическэй култуура уонна успуорт институтун преподавателэ, “Боотур” байыаннай-патриотическай кулууп салайааччыта эбит. Онон эрдэттэн болдьоспут киһим ким буоларын билбэккэ, Аҕа дойдуну көмүскээччи күнүгэр түбэһиннэрэн, кырдьык да, бу кэпсэтии Үрдүк Айыылартан анаммыт курдук буолла. Бэрт сэргэх киһи үлэтин-хамнаһын, тус олоҕун туһунан “Итии чэй” рубрикаҕа сырдаппыппын ааҕыҥ.

Дойду үрдүнэн байыаннай дьайыы саҕаланаатын кытары бэйэлэрин баҕа өттүлэринэн барарга дьону түмэр этэрээттэр тэриллибиттэрэ. Саха сиригэр оннук «Боотур» этэрээт тэриллэн, тыһыынчанан байыаһы бэлэмнээн ыытта. Саха буойуттарын туһунан суруйар  буолан, «Боотур» этэрээт байыастарын кытары үгүстүк көрсөн кэпсэтэбин. Бу күннэргэ эмиэ баазаларыгар тиийэммин, хайдах бэлэмнииллэрин көрдүм, байыас олоҕун билистим” диэн “Боотурдар” сүрэх баҕатынан – Аҕа дойду көмүскэлигэр!” матырыйаалын саҕалыыр Сайаана Львова. Суруналыыс тугу көрбүтүн-истибитин бүгүҥҥү хаһыаттан билиэххит.

– Диманы, уолбун кытта бүтэһигин балаҕан ыйын 5 күнүгэр кэпсэппитим. Онно “ийэбит улаханнык ыарытыйар буолла, Дьокуускайга балыыһаҕа аҕаллыбыт. Онон сибээстээн, байаҥкамаат нөҥүө эйигин уоппускаҕа кэлэ сылдьаргар кэпсэтэбин дуо?” диэбиппэр: “Суох, билигин саамай атаакалыыр кэмнэрэ, онон хайдах да табаа­рыстарбын хаалларан барар кыаҕым суох. Бөөлүүн передовойтан таҕыстым, бу түүн эмиэ киирээри бэлэмнэнэ сылдьабын”, – диэбитэ. Суруналыыс Ангелина Васильева Арассыыйа Дьоруойа Дмитрий Егоров туһунан түмүктүүр уочарката – бүгүҥҥү хаһыакка.

“Ол эрээри 2008 сыллаахха устар олоҕум тосту уларыйбыта. Доруобуйам туруга мөлтөөн, кытаанах тургутууну ааспытым. Көрдөрбүт быраастарым туох да быһаарыыны булбакка, битэмииннэри эрэ анаабыттарыгар, санаам олус түспүтэ. Хаһаайка быһыытынан дьиэбэр-уоппар туттарым үгүс буоллаҕа, ордук суунар бороһуогу уонна атын күүстээх химиичэскэй сыты тулуйбат буолбутум. Тахикардиялаах буолан, тыыным хаайтарара, төбөм ыалдьара. Бу ыарыы эндокриннай систиэмэни кытта ыкса сибээстээҕин билэн, онно сыһыаннааҕы үөрэтэн, көрөн-истэн барбытым. Миэхэ буортута суох ыраас сууйар сириэстибэ эрэ сөп түбэһэрин билбитим”. Бу Үөһээ Бүлүүттэн төрүттээх элбэх оҕолоох эдэр ийэ Марианна Бурнашева киһи доруобуйатыгар буортута суох сууйар-сотор сириэстибэни оҥорон таһаарарын туһунан “Бэйэ дьыалата” рубрикаҕа ааҕыҥ.

1990-с сылларга өрөспүүбүлүкэ болуоссаттарын ыскаамыйаларыгар ыччат биир илиитигэр пиибэ бааҥкатын, иккис илиитигэр сигарета тутуурдаах олороро күннээҕи көстүү, буолуохтаах хартыына курдук этэ. Ууруналар пиибэ бааҥкатынан, бөппүрүөскэ тобоҕунан өрөһөлүү туолан тураллара.  Онно холоотоххо, билигин чыҥха атын көстүү. Ол эрээри, билигин даҕаны култуурабыт, тулалыыр эйгэҕэ, уопсай баайга-дуолга сыһыаммыт доҕолоҥнуур” диэн туран, суруналыыс Людмила Попова сиэр-майгы тиэмэтин бүгүҥҥү хаһыакка ырытта.

Бу күннэргэ суруналыыс Ульяна Захарова “Жилкомсервис” тэрилтэ салалтатын кытта Дьокуускай куорат сыбаалкатыгар сылдьан баран, туох ырытыыны оҥорбутун “Бөх сокуонун тутустахха…” матырыйаалыттан билиэххит.

Хааммыт баттааһынын сөпкө кэмнэнэбит дуо? Хаан  баттааһынын кэмнииргэ  дьон туохха алҕаһыырый? Тонометрынан кэмнэнэргэ туохха элбэх сыыһаны оҥорор эбиппит. Холобура, атаҕы  кириэстии ууран  эбэтэр кытаанах кириэһилэҕэ олорон кэмнэнии көрдөрүүнү бутуйуон сөп; манжет олус кытаанахтык тардылыннаҕа, көрдөрүү үрдээн тахсар, эти-сиини  ноҕуруускалааһын эбэтэр истириэс  кэнниттэн тута кэмнэнии көрдөрүүтэ эмиэ үрдүк буолар. Бу курдук олус туһалаах сүбэлэри суруналыыс Надежда Егорова Дьокуускайдааҕы килиниичэскэй балыыһа  кардиолог-бырааһа Саргылаана Степанова биэрбит сүбэтин суруйбутун ааҕааччы хайаан да сэргиэҕэ.