«Саха сирэ» хаһыат бүгүн тугу суруйда?

Быйыл Өлүөнэбит хас да хонугунан эрдэ уһуктан, кинини батыһа кыра өрүстэр эмиэ көмүөлтэн сыыйа босхолонон эрэллэр. 

Аны ойуур баһаардара эмиэ эрдэ тураннар, билиҥҥитэ Дьааҥы улууһугар быһыы-майгы сытыырхайда. Онон, өрөспүүбүлүкэҕэ   икки тумус тутуллар суолталаах боппуруоһу – сааскы халаан этэҥҥэ ааһыытын уонна ойуур баһаарын бохсууну быһааралларын туһунан суруналыыс Анивера Акимова ырытта.

Бу күннэргэ ынах сүөһү чысхаан кыһыннаах тымныыны этэҥҥэ туораан, күөххэ үктэнэр, мэччирэҥҥэ тахсар үтүө кэмэ үүннэ. Өрүс нөҥүө сайылыыр субай, ыанар ынах сүөһү олох сирин булбута ыраатта. Үгүстэрэ бу нэдиэлэ бүтэһигэр көһүөхтэрэ. Онон сотору кэминэн сайылык аайы түптэ күөх буруота унаарыаҕа, бостуук уонна ыанньыксыт сайдыыр саҥата тыа иһин толоруоҕа. Быйылгы күөххэ үктэнии кэмигэр Тулагы-Киллэмҥэ баар сылы эргиччи үлэлиир «Туймаада» эко-пиэрмэҕэ тиийэн, күннээҕи үлэни-хамнаһы билистим. Бу туһунан анал репортажпын ааҕыҥ.

”2023 сыллаахха паромнар ыам ыйын 22 күнүттэн, былырыын ыам ыйын 26 күнүттэн сылдьыбыттара. Быйыл өрүс эрдэлээн эһиннэ. Онон ыам ыйын 20 күнүттэн үлэлиири былаанныыбыт. Өрүс мууһа ыраастанна да, паромнар сылдьан саҕалыахтара” диэн ким эппитин суруналыыс Ангелина Васильева “Быйыл навигация эрдэлиэ” матырыйаалыттан билсиҥ.

Ааспыт нэдиэлэҕэ Саха сиригэр РФ үөрэҕириитин миниистирэ Сергей Кравцов, миниистири солбуйааччы Андрей Николаев, РФ билимин, үрдүк үөрэҕин миниистирин солбуйааччы Ольга Петрова туох соруктаах кэлэн барбыттарын туһунан суруналыыс Людмила Попова сырдатыытын бүгүҥҥү хаһыакка ааҕыҥ.

“Устуудьуйабытыгар камералар эрэ ыйанан тураллар. Оператор диэн суох. Онон камералары кытта режиссер үлэлиир – чугаһатар, ыраатыннарар. “Тэтим чааһа” араадьыйа уонна тэлэбиидэнньэ холбоһуктаах биэриилэрэ, бастатан туран, истээччигэ усулуобуйа тэрийэр. Ол эбэтэр истээччи туох эрэ төрүөтүнэн биэриини кыайан көрбөккө хааллаҕына, истэр буолуохтаах. Бу үлэ көрүҥүн ирдэбилэ оннук” диэн ким эппитин быйыл 95 үбүлүөйдээх сылын бэлиэтиир Саха араадьыйатын сонун сүүрээнигэр анаммыт матырыйаалбыттан билиэххит.

”Холобур, уокка маһы бырахтахха, тоҕо тыһыгырыырын ыйытабын. Тыа оҕото ону өйдүөн сөп эбит буоллаҕына, куоракка улааппыт оҕо билбэт. Дьиҥэр, физиката олус интэриэһинэй. Дьэ, маны лабаратыарыйа хоһугар тыаһатан иһитиннэрдэххэ эрэ өйдүүр кыахтаах. Илэ хараҕынан көрбүт, кулгааҕынан истибит оҕо тута: “Ээ, кырдьык даҕаны”, — дии түһэр”. Бу ким маннык эппитин суруналыыс Людмила Попова бүгүҥҥү хаһыакка “Итии чэй” рубрикатыгар ааҕыҥ.

“Бу соторутааҕыта, Улуу Кыайыы бырааһынньыгын эрэ иннинэ, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Төхтүр нэһилиэгэр Кыайыы искибиэригэр Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтарын мэтириэттэрин кыраасканан ньаҕайдаабыттарын туһунан айдаан киэҥник тарҕаммыта. Хомойуох иһин, дойду үрдүнэн вандализм боппуруоһа сытыытык турар. Дьокуускайга вандаллар сылаас тохтобуллары, өйдөбүнньүктэри, элбэх кыбартыыралаах дьиэлэр подъезтарын, оҕо оонньуур былаһааккаларын киртитэллэр, алдьаталлар. Бу кыһалҕа салайар хампаанньалар төбөлөрүн ыарыыта буолан, билигин видеокамерата суох подъезд суоҕун тэҥэ буолла. Сылаас тохтобуллар, сибэккилээх искибиэрдэр, былаһааккалар, өйдөбүнньүктэр тоҕо алдьаныахтаахтарый?” диэн суруйар суруналыыс Ульяна Захарова “Вандализм ыарыы дуо” диэн сытыы матырыйаалыгар. Ааҕыҥ уонна сэргээҥ.

“Сөмөлүөппүн өссө 2022 сыллаахха толкуйдаабытым. Онтон Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаан оҥоруом диэн тохтообутум. Ол кэмҥэ интэриниэти хасыһан сөмөлүөтү үөрэппитим. Онтон муус устар бүтэһик күннэригэр нэһилиэгим баһылыгар Иван Зыковка “Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаан тимиринэн байыаннай сөмөлүөтү оҥороору гынабын. Онно матырыйаалынан көмөлөһөргүт буоллар” диэн этиилээх киирэ сылдьыбытым. Баһылыгым тута сөбүлэһэн, матырыйаал атыыласпытым. Уолбун уонна табаарыспын Василий Яковлевы кытта биир сүбэнэн сөмөлүөппүн оҥорон барбыппыт”, диэн кэпсиир соторутааҕыта байыаннай истребитель сөмөлүөт макыатын оҥорбут тимир ууһа Савва Иванов. Бу сөмөлүөт тоҕо ыам ыйын 9 күнүгэр Мэҥэ Хаҥалас улууһун Хаптаҕай нэһилиэгэр параакка кыттыбакка хаалбытын, сөмөлүөтү тимир ууһа туох кыраасканан кырааскалаабытын, тоҕо аһаҕас халаан анныгар оҥоһуллубутун уонна да атыны бүгүҥҥү хаһыаттан сиһилии билсиҥ.

Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет тыйаатыра ыам ыйын 29 күнүгэр көрөөччүлэрин “Дневник Анны Франк” диэн  саҥа туруорууга ыҥырар. Бу моноопера   биир уратытынан муусука  литературнай дьоруой  кэпсэтиититтэн   буолбакка, Анна Франк күннүгүн устуорукаларыттан айыллыбыта буолар. Моноопера Саха сиригэр аан бастаан туруорулларын туһунан суруналыыс Надежда Егорова сырдатта.