«Саха сирэ» хаһыат бүгүн тугу суруйда?

Бүгүҥҥү «Саха сирэ» хаһыат элбэх репортажтардаах таҕыста.

Биир оннук «Кураанахха ипотека харчытын төлүүллэр…» диэн сытыы матырыйаалы суруналыыс Ульяна Захарова суруйда. «Сэргэлээх уопсайын 14 куорпуһугар тиийэбин. Урут манна устудьуоннар ньиргийэн олорбут буоллахтарына, билигин университет үлэһиттэрэ олороллор. Үһүс этээһи дабайан, уһун көрүдүөрү ааһабын. Ыал ийэтэ Саргылаана миигин утары көрүстэ, кыракый 20 кв. м иэннээх хоһугар киллэрдэ. Кыараҕас хос улахан аҥаарыгар дьыбаан киэптээн түһэн сытар. Ол үрдүгэр аҕыс ыйдаах оҕо утуйа сытар, уһуйаан саастаах кыра уолчаан түһэн оонньуур киэҥ сирэ суоҕуттан эмиэ дьыбаан үрдүгэр олорор.  Манна Даниловтар диэн түөрт оҕолоох эдэр ыал олорор. Кыараҕас хоско ийэлээх аҕа, оскуолаҕа үөрэнэр уолчаан, икки уһуйаан оҕото уонна кыһыл оҕо буолан олус кыараҕастык олороллорун аһына санаатым. Хос тымныы буолан түннүктэрин бүөлээбиттэр». Дьэ, мантан салгыы суруналыыс Ульяна Захарова тоҕо бу матырыйаалы суруйарга ылсыбытын бүгүҥҥү хаһыаттан билиэххит.

Соторутааҕыта «Сахамедиа» холдинг медиа-киинигэр хаһыат уопсастыбаннай кэрэспэдьиэннэрин кытары истиҥ көрсүһүү буолла. Уопсастыбаннай кэрэспэдьиэннэр ортолоругар Мэҥэ Хаҥалас Майатын олохтооҕо Зиновий Игнатьев баар. Кини улууһугар Ытык сүбэ салайааччыта, алгысчыт. Кэлиҥҥи сылларга «Саха сирэ» хаһыат саайтын кытта утумнаахтык үлэлэһэр. «Биһиэхэ улууспутугар сэттэ уонун ааспыт, үлэни-хамнаһы өрө туппут, олус үчүгэй хаһаайыстыбалаах ытык киһи баар. Хотонун былыргылыы туттубут» диэн Зиновий Иванович анаан бэлиэтээн туран, уопсастыбаннай кэрэспэдьиэн салгыы туох этиини киллэрбитин бүгүҥҥү хаһыаттан билсиҥ.

Саҥа сылга киирээт да, баара-суоҕа икки эрэ нэдиэлэ иһигэр олус элбэх суол быһылаана (ол иһигэр, киһи өлүүлээх) бэлиэтэннэ. Бу быһылааннар “Бүлүү” федеральнай суолугар турар Горнай, Бүлүү, Ньурба улуустарыгар таҕыстылар. Таксыыстар үгүстэрэ урбаанньыттар эбэтэр чааһынай тэрилтэ суоппардара буолаллар. Оччотугар суолга сэрэхтээхтик айанныырга, айанньыттары кытары сыһыаҥҥа, быһылааны таһаарбат туһугар айан быраабылаларыгар кинилэри ким эмэ үөрэтэрэ-такайара буолуо дуо диэн санаа киирэр. Бу суруналыыс Надежда Егорова ырытыы ыстатыйата үгүс ааҕааччыны толкуйдатыаҕа.

Урут бэйэ дьыалалаах диэн, сылгы, ынах, сибиинньэ, куурусса иитэн хаһаайыстыбаны хаҥатар дьону ааттыырбыт. Онтон кыһыннары оҕурсу, помидор үүннэрэр тэпилииссэлэри сөҕөрбүт. Тохсунньу томороон тымныытыгар клубника үүннэрэр туһунан толкуй да суоҕа. «Ыалым уол үүннэрбит клубниката» диэн билэр кыыһым социальнай ситимҥэ таһаарбытын сэргии көрбүтүм. Ыйыталаһан билбитим, айти эйгэтигэр ситиһиилээхтик үлэлии сылдьыбыт Валерий Евдокаров диэн эдэр киһи кыһыннары клубника үүннэрэр буолбут. «Бүгүн Валерийы кытта кэпсэтиибин билиһиннэрэбин» диэн ким маннык саҕалаан суруйбутун бүгүҥҥү хаһыакка ааҕыҥ уонна сэргээҥ.

Ааспыт 2023 сыл Саха сиригэр киинэ сайдыытыгар ситиһиилэрдээх, олук охсор түгэннэрдээх буолла. Сорох айымньылар саҥа таһымы олохтоотулар, атыттар кэлэр кэмҥэ уруккулуу туттан устар кэскилэ суоҕун көрдөрдүлэр. Ону таһынан өрөспүүбүлүкэҕэ киирбит саҥа сүүрээннэр саҥа сайдар кыаҕы эбиэх курдуктар. Бу ыстатыйаҕа киинэ эйгэтин бэстибээллэргэ ситиһиилэрин ахтыбакка, үп-харчы, идэҕэ сыһыаннаах кыһалҕалары суруналыыс Егор Карпов таарыйан ырытарын ааҕыҥ.

Ольга Дорофеева уонна Владимир Михалев – Олоҥхо тыйаатырын артыыстара, “Бэйбэрикээн” киинэҕэ Бэйбэрикээн эмээхсин кыыһа Алтаана Куону уонна Хаардьыт Бэргэни оонньообут артыыстар. Эчи, иккиэн эдэрдэрэ, кэрэлэрэ да бэрт! Бу ааспыт сыл кинилэр ыал буолан, ахсынньы 31 күнүгэр уол оҕолоннулар. Киинэҕэ көстөр уоттаах таптал олоххо да күөдьүйэн кэлэр эбит! “Бэйбэрикээн” остуоруйа икки киинэтигэр сүрүн оруоллар этэ. Алтаана Куо уонна Хаардьыт Бэргэн көрдө-көрөөт таптаһаллар, күүстээх иэйиилэрэ улахан тургутууну ааһар. Ол эрээри, бу кэмҥэ эдэркээн артыыстары таптаһар сүрэхтэр, пааралар этилэр диир сыыһа буолуо. Бу олус иллээх ыал туһунан киһи ааҕа олоруон курдук суруналыыс Ангелина Васильева суруйда.

Кэлин былыргы малынан-салынан эргинэр, атыылаһар даҕаны дьон биллэ элбээтэ. Оттон хас биирдии мал бэйэтэ туспа энэргиэтикэлээҕин билэбит дуо, маны хайдах ыраастыыбыт? Хас биирдии мал-сал урукку хаһаайынын энэргиэтикэтин, араас информацияны илдьэ сылдьар диэн этэллэр. Атыыласпыт, булбут малгытын кэмигэр ыраастаабатаххытына, бу киһиэхэ бэйэтигэр, дьиэ кэргэнигэр даҕаны кутталы үөскэтиэн сөп диэн быһаараллар. Эргэ малы ыраастыырга туһуламмыт матырыйаалы суруналыыс Людмила Попова сырдаппытын уонна саҥатыгар түһэриигэ араас ньыма туһунан сүбэлэри биэрбитин ааҕыҥ, сэргээҥ.

Дьон-сэргэ былыр да, быйыл да норуот эмчиттэрин туһунан сэргии-сэҥээрэ истэр, кинилэргэ итэҕэйэн эмтэнэр. Норуот эмчиттэрэ айылҕаттан бэриллибит дьоҕурдарынан бары тус-туспа эмтиир ньымалаах, суоллаах-иистээх буолаллар. Суруналыыс Сайаана Львова ханнык норуот эмчитин туһунан сырдаппытын бүгүҥҥү хаһыакка ааҕыҥ.