«Саха сирэ» хаһыат бүгүн тугу суруйда?

Бэс ыйыттан дойдуга уонна өрөспүүбүлүкэҕэ саҥа сокуоннар, быраабылалар олоххо киириэхтэрэ.  Ол иһигэр олохтоох салайыныы реформата, дьиэ кыылларын регистрациялааһын, тырааныспары харайыы, ыстарааптар,  о.д.а. Бу туһунан бүгүҥҥү хаһыакка сиһилии, саас-сааһынан  суруналыыс Василий Прокопьев быһаарда.

Бу күннэргэ суруналыыстар бөлөхтөрө Өлүөнэ муостатын тутуутун сырдата бара сырыттыбыт. Билигин учаастакка 200 киһи үлэлиир. Тутуу кэмигэр олохтоох дьону тардыыга ураты болҕомто ууруллар. 200 оробуочайтан аҥаара – саха. Уоннааҕы үлэһит — Арассыыйа эрэгийиэннэриттэн кэлбит коффердамнары хомуйар, иһэрдэр, таҥар уопуттаах анал исписэлиистэр. Саха сиригэр маннык исписэлиистэр тиийбэттэр, онон атын эрэгийиэннэртэн каадырдары аҕалаллар эбит. Муоста сүрүн тутуутун кэмигэр үлэһит ахсаанын 500 киһиэхэ тиэрдэр былааннаахтар. Сиһилии бүгүҥҥү хаһыаттан билсиҥ.

“Үрүҥ күнтэн күүс ылан, халлаантан харысхал тардан, сиртэн ситим тутан, салгынтан сылаас сыдьаайы иҥэринэн, үс куппутун тэҥнии тутан, саҕалыаҕыҥ саҥа күммүтүн” диэн мээнэҕэ эппэттэр быһыылаах. Уонна бу тыллар чыычаах ырыатынан уһуктан, көй салгынынан тыынан, күн аайы бааһынаттан тахсыбакка үлэлиир механизатордарга ананар курдуктар” диэн туран, суруналыыс Женни Стрюкова бүгүҥҥү хаһыакка ыһыы үлэтин сырдатта.

Тааттаҕа “Манчаары оонньуулара” буолара чугаһаата. Далааһыннаах тэрээһин түһүлгэтигэр дьон-сэргэ тоҕуоруһуо. Улахан эппиэтинэс сүктэриллибит улууһа онно төһө бэлэмий? Бу туһунан суруналыыс Сардаана Баснаева  сиһилии сырдатта.

Төрөппүттэр, аймахтар уон сааһын туола илик оҕолоругар 5 тыһыынча солкуобай харчынан бэлэҕи биэрэр буолбуттарын үгүс киһи соһуйа истэрэ дуу, эбэтэр буолуохтааҕын курдук ылынара дуу? Бу олоҕор үгүс ситиһиини ситиспит, дьоһуннаах сааһыгар тиийбит киһи үбүлүөйүгэр бачча сууманы бэлэх оҥорон биэрэллэр. “Төрөппүттэр өрө бара-бара дарбааннаах баҥкыаттары, үтүктүһэ-үтүктүһэ сыаналаах таҥаһы-сабы оҕолоругар атыылаһалларын тухары бу ситим хаһан тохтуой? Ким да оҕотун дьонтон итэҕэс таҥыннарыан баҕарбат. Бу ордук оҕолор эрдэҕэс саастарыгар көстөр. Сыаналаах төлөпүөн, куурка, атах таҥаһа барыта сыанатынан уонна фирматынан быһаарыллар, сыана быһыллар буолбут эбит”, — диэн Ульяна Захарова суруйар. Бу ырытыыны төрөппүттэр ааҕыҥ уонна сэргээҥ.

“Бүгүҥҥү туругунан босхо путевкалаах лааҕырдар туолан тураллар. Оҕо туох эмэ төрүөтүнэн аккаастанар түгэнигэр анаан резервнэй испииһэк эмиэ оҥоһуллар. Сыаналара лааҕыр көрүҥүттэн, хонугун уһунуттан тутулуктанан 8–52 тыһ. солк. диэри халбаҥныыр. Ону аныгы үйэ сиэринэн  тэрилтэ саайтыгар көрүөххэ эбэтэр “суһал лииньийэ” нүөмэринэн ыйыталаһыахха сөп. Холобур, «Сосновай бор» лааҕырга 21 күннээх путевка 54 410 солк. тэҥнэһэр. Манна оҕо 21 күн аһылыгын, хонугун, чэбдигирдэр процедура ыларын таһынан эбии үөрэх бырагыраамата, араас экскурсиялар, өйдөбүнньүк бэлэхтэр, бириистэр киирэллэр” диэн холобурдаан туран, суруналыыс Людмила Попова оҕо сайыҥҥы сынньалаҥын сырдатта.

Түүр тыллаах дьон буолан, татаар уонна саха норуоттара аймахтыы курдукпут. Бырааттыы норуоттар култуураларбытын, былыр былыргыттан илдьэ сылдьар үгэстэрбитин, духуобунай баайбытын көрдөрөн, билиһиннэрэн, бииргэ алтыһарбыт, биллэн турар, икки өттүттэн ис турукпутун, куппутун байытар. Мин бүгүҥҥү сэһэргэһээччим, Татарстан Өрөспүүбүлүкэтин Казаннааҕы федеральнай университетын Норуоттар икки ардыларынааҕы сыһыаннарын, история уонна востоковедение институтун «Түүр норуоттар устуоруйалара” хайысха 4-с кууруһун устудьуона Максим Исаков  ону толору бигэргэтэр. Бу  туһунан бүгүҥҥү хаһыакка ааҕыҥ.

“Киһи кэпсээбэт тиэмэтэ буолан саҕалыырбар уустук этэ. Ол эрэн, кыыс хараҕын уута хас да ый устата өйбүттэн суураллыбатаҕа, абарбыт санаам өссө күүһүрэн испитэ. Хаар түһэн, кыһыҥҥа үктэнэн эрэр кэммитигэр сэһэним дьэ, суруллубута… Суруйан бүтэн баран, наһаа чэпчээбитим, чахчы да туох эрэ улахан сүгэһэри бырахпыт курдук туруктаммытым. Билигин кыыспыныын күннэтэ билсэ олоробун, кинигэ тахсыаҕыттан түүнүн баттаппат буолбутун туһунан билиммитэ. Онон сэһэним дьоруойа санаата сайҕаммытыттан, дьоҥҥо-норуокка тириэрдиэхтээх мииссийэтин толороругар көмөлөспүппүтэн тус бэйэм үөрдүм…”. Ким туһунан суруналыыс Надежда Егороваҕа кэпсээбитин бүгүҥҥү хаһыат “Итии чэй” рубрикатыгар ааҕыҥ.