«Саха  сирэ” хаһыат чэппиэрдээҕи нүөмэрин ааҕыҥ

“Саха сирэ” хаһыат бүгүн интэриэһи тардар матырыйаалларынан баай.

“Бу киэҥ далааһыннаах сиэссийэҕэ агро-оскуолалар тыа хаһаайыстыбатын оҥорон таһаарар кэпэрэтииби (ТХПК) тэриниилэрин, көмө хаһаайыстыбалары судаарыстыбаннай федеральнай испииһэккэ хаһаайыстыбаннай субъект быһыытынан киллэриилэрин, үөрэх (профессиональное обучение) былаанын оҥорууну, хотугу уонна Арктика оскуолалара кыра кэмпилиэктээх оскуолаларга туспа киритиэрий киллэрэри, бэлэм бородууксуйаны батарарга “Агрошколы Якутии” агрохолдинг тэрийэр уонна да атын этиилэри киллэрдилэр. Салгыы агро-оскуолаларга анаан тэриллибит тэрээһин туһунан суруналыыс Людмила Попова матырыйаалыгар ааҕыҥ.

Гагарин аатынан Култуура киинигэр сахалыы сайбаччы таҥныбыт, оҕолорун сиэппит, үөрбүт-көппүт дьон, ахсынньы бытарҕан тымныытын, аам-даам туманын аахсыбакка, муһуннулар. Ахсынньы 15 күнүгэр Ийэ сылын түмүгүн таһаардылар уонна бастыҥ ыаллары – “Сыл бастыҥ дьиэ кэргэнэ” өрөспүүбүлүкэтээҕи куонкурус кыайыылаахтарын чиэстээтилэр. Ийэ сылын түмүгүн туһунан бүгүҥҥү “Саха ыала” сыһыарыыга суруналыыс Ангелина Васильева сырдатта.

“Байыаннай чаастарга баһыылкалары ыытыы, тиэрдии тиһигэ ситэри-хотору оҥоһулла илик, сэбиэскэй киинэлэргэ көстөр курдук байыаннай-полевой почталар билигин тэриллэ иликтэр. Ол иһин, ким барарын истиһэн сакаастаһаллар уонна итинник болдьоһон, көрсүһэн тиэрдэллэр. Хата, дьолго, бу АЗС-ка тохтобул кэмигэр саха уолун көрүстүм. “Жигулиттан” байыаннай таҥастаах, мааскалаах, сүүһүгэр “Армитек” банаардаах азиат уол тахсан кэлэн төлүүр сир диэки барда. Саха буоларын хараҕыттан биллим. Чугаһаан, “дорообо” диэбиппэр соһуйда, миигин тувин дуу дии санаабыт үһү. Ньурба буоларын кэпсээтэ, Андрей, кини, мин буолан хаартыскаҕа түстүбүт” – бу суруналыыс, билигин Амма улууһун Эмис нэһилиэгин баһылыга Прокопий Бубякин Донбасска сырыытын туһунан салгыы суруйуутуттан холобурдаатым. Прокопий бу матырыйаалын бастакы чааһын дьон олус сэргээн аахпыта. Онон бүгүҥҥү да матырыйаала эмиэ интэриэһи тардара саарбахтаммат.

“Тиийээт даҕаны, куораты туман бүрүйэн турарын бэлиэтии көрбүтүм. Эрдэ бу сир сииктээх, инчэҕэй буолан “сириллэн”, тыытыллыбакка турбут эбит. Кэлин сирэ тэҥнэһэн, көнө ньуурдаммыт уонна барарга-кэлэргэ ордук буоллун диэн, Казаньтан чугаһа биһирэммит. Ол иһин аһаҕас уонна сииктээх  сир буолан, туман күн улахан аҥаарыгар диэри сөҥөн турар, сытыы тыал супту үрэр. Арассыыйа саамай эдэр куората хайдах дьаһанан олорорун ааҕааччыларбытыгар кэпсииргэ сананным” диэн суруйар Айтана Аммосова. Дьэ, ханнык куорат эһиги иннитигэр арыллыаҕай? Ааҕыҥ уонна сэргээҥ.

“2019 сыл дьиэ кэргэмминиин Москваҕа көспүппүт. Омос санаатахха, дойду киин куоратыгар киинэ үлэтин булуу быдан чэпчэки буолуон сөп курдук. Ити, кырдьык, үлэ элбэх. Ол эрээри, онно миигин ким да билбэт буоллаҕа дии. Онон биир күн “саҥаттан саҕалыыр буоллахха, саҥа идэни баһылаабыт ордук буолууһу” диэн санааҕа кэлбитим” — салгыы бу дьоруой айар үлэтэ хайдах салаллыбытын  бу суруналыыс Егор Карпов матырыйаалыгар ааҕыҥ.

“Таатта улууһун Ытык Күөл бөһүөлэгэр уустук дьылҕалаах оҕо элбэх. Биир оннук дьылҕалаах оҕолорунан биэс саастаах кырачаан кыыс уонна кини сэттэ ыйдаах быраата буолаллар. Ийэлээх аҕалара иккиэн иһэллэр. Ийэлэрэ сир харатыгар атын нэһилиэккэ барбыта барбытынан. Арай иһэ-аһыы сылдьар сураҕа иһиллэр, эмиэ оҕо күүтэр үһү…” бу Ульяна Захарова матырыйаалыттан холобурдаатым. Маннык иһэр төрөппүттэрдээх кырачааннар дьылҕаларын суруналыыс хайдах арыйбытын кини бүгүҥҥү матырыйаалыттан билиэххит.

“Ыам ыйыгар ийэлэрэ бастакы УЗИ-гар тиийбитигэр, арай, быраас саҥа аллайар: – Хайаа, манна “сюрприз” бөҕө эбит дии! – Игирэлэр дуо? – диэн Александра ыйытар. Кини иһэ наһаа түргэнник улаатан барбытыгар, тоҕо эрэ игирэлэнэр буоллум диэн, сэрэйэ санаабыт. Аҕаларын ийэтин өттүнэн игирэлэр бааллар эбит. Игирэлэнии генын ийэ уолугар биэрэр диэни ханна эрэ истибит эбит. – Суох! – Оччоҕо тугуй?!. – ийэ долгуйан барар. Төбөтүгэр: “Ама, туох да кэһиллии, ыарыы буолбатах ини…” диэн санаа элэҥниир”, — дьэ, туох сюрприз баар буолбутун суруналыыс Надежда Егорова матырыйаалыгар ааҕыҥ.

“Килиип куоракка көһөн кэлбит уол төлөпүөнүнэн тордоххо олорор ийэтин кытта кэпсэтиититтэн саҕаланар. Куорат эйгэтигэр киирбит уол ийэтин кытта ыксаан, ситэ кэпсэппэккэ хаалар. Кини туруупкатын ууран баран үлэҕэ “төбөтүн оройунан” түһэр уонна эмискэ киниэхэ төрөөбүт бэлиэлэрэ уонна уобарастара көстөллөр – офиска бииргэ үлэлиир кэллиэгэтин моонньугар эбээн амулета, куорат устун национальнай таҥастаах  күүлэйдии сылдьар эбээтэ уонна балта. Кинини бу дьикти көрүүтэ күнү быһа батыһа сылдьар уонна хойут, түүҥҥү кулуупка эмиэ, танц­полга эмискэ эбээн көстүүмнээх кыыһы көрө түһэр…” Салгыы туох буолбутун бүгүҥҥү хаһыаттан билиэххит.

Дьэ, бу курдук интэриэһи тардар матырыйааллардаах “Саха сирэ” хаһыаты ааҕыҥ уонна сэргээҥ.