«Саха сирэ» хаһыат — интэриэһинэй

Бу күннэргэ «Азия оҕолоро» оонньуулар суолталаах тэрээһин чэрчитинэн Дьокуускай куораты тупсарыы үлэтэ олохтоохтук ыытыллар.

Бүгүҥҥү хаһыакка номоххо киирбит Сайсары күөл тулатын тупсарыы, онтон да атын үлэлэр, тутуулар хайдах-туох үлэ бара турара сырдатылынна.  Дьэ, туох тутуллар былааннааҕый? Сайсары күөл кытылыгар күүлэйдиир оҥочо пирстэрэ уонна «Албан аат аллеята» тутуллуохтара. Ону сэргэ, Ийэ искибиэригэр хапытаалынай өрөмүөн ыытыллыаҕа. Бэлэсипиэтинэн сүүрдэр уонна сүүрэр суоллары, сатыы сылдьар зоналары, спортивнай уонна оҕо былаһааккаларын оҥоруохтара. Салгыы бүгүҥҥү хаһыаты аахтаххытына, куораппыт кэрэ көстүүтэ сыыйа арыллан иһиэҕэ.

Бу күннэргэ СӨ урбааҥҥа министиэристибэтэ туризмы сайыннарыыга анаммыт граннары тыырда. Кыайыылаахтар ортолоругар Светлана Попова салайар «Сахатур» ХЭУо баар. Дьокуускай куоракка бу пиирмэ 4 улахан гостиницатыгар туристар ыам ыйыттан алтынньыга диэри хото түһэллэр. «Оннооҕор дьаҥ турбут хааччахтаах кэмҥэ дьон сайаапката үгүс этэ», – диэн кэпсиир «Сахатур» ХЭУо салайааччыта. Тэрилтэ биир улахан «Алаас» гостиницата – уу сахалыы тыыннаах. Былырыыҥҥыттан ресторатордары кытта бииргэ үлэлээһини тэрийэн, «Алааска» сарсыардааҥҥы аһылыкка күөрчэҕи, саламааты, ыһаары собону, сандалы бэрэскини уо.д.а. саха бүлүүдэтин амсайыахха сөп. Бу туһунан бүгүҥҥү хаһыакка ааҕыҥ.

«Миигин Ньурба улууһун олохтоохторо бары «Музыка Светанан» билэллэр. «Светлана Васильевна Васильева» диэтэххинэ, “Ол кимий?” диэхтэрин сөп. Ити ааппар номнуо үөрэнэн хаалбыппын быһыылаах. Учууталлыыбын, ону таһынан, ыллыыбын, тэрээһиннэри ыытабын, тамадалыыбын. Бэйэбин ырыаһыт курдук ылыммат буолан, псевдоним эҥин туһунан толкуйдуу илик эбиппин» диэн ким «Саха сирэ» хаһыат суруналыыһыгар кэпсээтэ? Ааҕыҥ уонна сэргээҥ.

Сиэп төлөпүөнүн, смартфону олус уһуннук туһанар оҕолор өйгө тутар дьоҕурдара биллэ намыһаҕын ыйаллар. Бу аныгы кэм “саҥата суох иэдээнэ” буоларын быһыытынан үөрэх дьылын саҕаланыыта тустаах тиэмэҕэ хайаан даҕаны болҕомтону уурар ирдэнэр. Өйгө тутар дьоҕуру, өйү сайыннарыы, толкуй туһунан улаханнык этиллибэт буолла. Учуонайдар маны болҕомтоҕо ыларга сүбэлииллэр. Тоҕо? Бу туһунан бүгүҥҥү хаһыат сиһилии кэпсиэҕэ.

«Быйыл саас Альбина Николаева диэн саха кэрэчээн кыыһа стюардесса пуормалаах турар хаартыската социальнай ситиминэн тарҕаммытын, Саха сирин олохтоохторо бары даҕаны сэргии, киэн тутта көрбүппүт. Кини бу күннэргэ «Эмирейтс» («Emirates») авиахампаанньаҕа улахан тургутугу ааһан, үлэҕэ киирдэ. «Эмирейтс» авиахампаанньа аан дойду биир саамай бөдөҥ хампаанньатынан биллэр. Маннык улахан хампаанньаҕа биһиги кыыспыт хайдах киирбитин, үлэ-хамнас туһунан кэпсэттибит.

Киин куоракка “Автоняня” диэн таксыы өҥөтө киэҥник тарҕанна. Тута сакаас суоҕун кэриэтэ эрээри, дьон бу өҥөнөн хамаҕатык туһанар. Хаһан айанныахтарын баҕаралларын, аадырыстарын эрдэттэн суруйаллар, суоппардар ол сакааһы ылаллар. Бу барыта сыһыарыыга көстөр. Сороҕор ый инниттэн күн аайы сакаастарын суруйбут буолаллар. Өскөтүн суоппардар биир эбит сакааһы ылбатах буоллахтарына, көмөҕө дьуһуурунай массыына сүүрэр, кини маннык ыксаллаах сакаастары ылар.
Быйыл от ыйыттан “ДолгоЖить” кэмиэрчэскэйэ суох тэрилтэ Өрөспүүбүлүкэтээҕи 3-с №-дээх килиниичэскэй балыыһаны кытта паллиативнай ыарыһахтарга уонна кинилэр чугас дьонноругар аналлаах бырайыагы үлэлэтэн саҕалаата. Бу ыарахан, үтүөрбэт ыарыылаах дьоҥҥо көмөлөһөр сыаллаах бырайыак хас да хайысхалаах: мэдиссиинэ, уйулҕа өттүнэн көмө, сытар, хамсаабат дьону көрөргө-харайарга үөрэтии… Ыарахан ыарыһахтары көрөр-истэр куойкалардаах салаа аһыллыбыта. Бырайыагы Наталия Каратаева салайар. Бүгүн уйулҕа өттүнэн паллиативнай көмө туһунан кэпсиэхпит. Бу холобурдаммыт матырыйааллары «Саха сыала» сыһыарыыттан сиһилии билсиҥ.
Быйылгы үөрэх дьылыгар аатырбыт сылгыһыт, Социалистическай Үлэ дьоруойа Герасим Кривошапкин аатынан Өймөкөөн улууһун Төрүт орто оскуолатыгар 21 учуутал үлэлиир. Онтон 13 киһи – атын улуустартан кэлбит учууталлар. Ол курдук, Ньурба, Үөһээ Бүлүү, Муома, Нам, Мэҥэ Хаҥалас, Абый, Дьааҥы, Бүлүү, быһата, өрөспүүбүлүкэ үгүс улуустарын бэрэстэбиитэллэрэ биир иллээх дьиэ кэргэн курдук үлэ үөһүгэр сылдьаллар. Оскуолаҕа быйыл 52 оҕо үөрэнэр. Кылаастарга сүрүннээн иккилии оҕолоохтор эбит. Үрдүкү кылаастарга – түөртүү-биэс­тии үөрэнээччи. Онон быйыл 1-кы кылааска икки кыыс, түөрт уол уонна биир оҕо ­ дьиэттэн үөрэнэн, барыта 7 кырачаан Билии аартыгар үктэннилэр. Кырачааннары быйыл 1-кы кылааска уопуттаах учуутал Варвара Дьяконова ылла. Учуутал уонна уһуйааччы сылыгар анаммыт балаһаҕа Төрүт орто оскуолатын учууталларын туһунан ааҕыҥ.

Балаҕан ыйын бастакы күнүттэн аптекаларга анал ырысыабынан бэриллэр эмп бэрээдэгэр кэккэ уларыйыы киирдэ. Бу туох уларыйыыларый? Аптекалар үлэлэригэр дьайыахтара дуо уонна билигин өрөспүүбүлүкэ эминэн толору хааччыллар дуо? Бу туһунан эрэгийиэннээҕи Росздравнадзор салайааччытын солбуйааччы Изабелла Винокурованы кытта кэпсэтииттэн билсиҥ.