«Саха сирэ» тугу суруйда?

Бу күннэргэ самаан сайын үгэннээн турар кэмигэр Үрүҥ тунал ыһыахтар саҕаланнылар.

Кэнники кэмҥэ ыһыахха дьон үксэ сахалыы таҥнар буолла. Ону ааһан, көннөрү халадаай, ырбаахы эрэ кэппэккэ, атах таҥаһыгар, киэргэлигэр,  сонугар тиийэ барытын толкуйдаан, эрдэттэн уобарас айан таһаараллар. Дьэ, быйылгы ыһыахха саха таҥаһыгар туох саҥа сүүрээннэр баалларый? Суруналыыс Ангелина Васильева  суһуох симэҕэ, алтан киэргэл, бохо истиил, быаттан өрүллүбүт илин кэбиһэр, топ маайка,  куруһуба кэһиэччик о.д.а. сонун көстүүлээх бэртээхэй хаартыскалары эбэн биэрэн оҥорбут матырыйаала ааҕааччы болҕомтотун тута тардыаҕа. Хайаан да бу матырыйаалы булан ааҕаргытыгар сүбэлиибин.

Быйыл мэдиссиинэ үлэһитин күнэ ый үһүс өрөбүлүгэр, бэс ыйын 16 күнүгэр бэлиэтэнэр. “Диспансер өр сылларга Свердлов аатынан уулуссаҕа баар сытар балыыһа ирдэбилигэр олох эппиэттээбэт дьиэҕэ олохсуйан үлэлээбитэ. Сип-синньигэс кирилиэстэр уонна көрүдүөрдэр, лиип суоҕа. Онон, эпэрээссийэ кэнниттэн биһиги, эмчиттэр, ыарыһахтарбытын илиибитигэр көтөҕөн балааталарыгар илдьэргэ күһэллэрбит…” – бу суруналыыс Надежда Егорова үрүҥ халааттаах аанньаллар сырдык бырааһынньыктарын көрсө Саха Өрөспүүбүлүкэтин доруобуйаҕа харыстабылын миниистирэ Лена Афанасьеваны кытары кэпсэтиититтэн быһа тардан билиһиннэрдим. Ааҕааччы болҕомтотун тардар матырыйаалы ааҕыҥ уонна сэргээҥ.

“Бүгүҥҥү туругунан 800 нэһилиэнньэлээх нэһилиэккэ 129 оҕо оскуолаҕа үөрэнэр, детсадка 50 оҕо сылдьар, 1250 ынах  сүөһү, 500-чэ төбө сылгы баар.150-ча массыына, 100-чэ трактор баар. 7 маҕаһыын үлэлиир Кыһыннары, сайыннары олохтоох кооператив маҕаһыыныгар үүт, сүөгэй, йогурт, суорат, арыы, бэйэ тушенката атыыланар. Бэйэбитигэр саҥа бойня үлэҕэ киирбитэ 2 сыл буолла. Нэһилиэк араас, ким эрэ кулууба, ким эрэ оскуолата, спорда, биитэр хайа эрэ хайысхата уһулуччу үчүгэй буолан ол өттүнэн сайдыан, аатырыан сөп эрээри… дьиҥ аһаан-таҥнан олорор хайысхабытын тыа хаһаайыстыбабытын, төрүт дьарыкпытын өрө тутуохтаах, баһылык. Баһылык үлэтэ ити хайысханан сыаналаныахтаах”. Бу күннэргэ социальнай ситимҥэ Сунтаар улууһун Күндэйэ нэһилиэгин бүгүҥҥү олоҕун-дьаһаҕын туһунан бу маннык  бэрт сэргэх иһитиннэрии тарҕанна. Мин ааҕан баран, “тыый, аныгы үйэҕэ саҥалыы толкуйдаах баһылык эбит, хайаан да булан кэпсэттэххэ сатаныыһы” дии санаан, бу баһылыгы булан кэпсэттим. Кини кимий? Тоҕо маннык ситиһии кинини кытта аргыстаста? Бу туһунан бүгүҥҥү хаһыакка ааҕыҥ.

“17 м үрдүктээх Аал Луук Мас — наһаа оҕо буолбакка, эдэрчи дьахтар мөссүөнэ. Ырыаҕа ылламмыт, хоһооҥҥо хоһуйуллубут Саха сирин кэрэтэ сардаана сибэкки – Кыыс Амманы сирэйдиир. Оҕо эрдэхпиттэн аатырбыт худуоһунньук Михаил Носов кинигэтигэр былыргы саха тутууларын, оһуордарын-бичиктэрин уруһуйдаабытын  көрөн, үөрэнэн аҕай кэллим. Өрүү бу хартыыналары ураты тыыннаан биэрбит киһи дии саныырым. Онон кэмэ дьэ кэллэ быһылаах – быйылгы Олоҥхо ыһыаҕа ыһыллар түгэнигэр сөп түбэһиннэрдим. Михаил Носов аммалар бэйэлэрин киһилэрэ. Онон да буолуо, санаабыт санаам олоххо бэрт дөбөҥнүк киирдэ. Сүрүн оһуорун, ойуутун-бичигин үрдүгэр — Амма символа сардаана сибэкки. Михаил Носов уруһуйугар ол эмиэ баара. Эскииһин бэйэм майгыннатан оҥордум” диэн “Уран” дизан-тэрилтэ салайааччыта Вячеслав Яроев кэпсээтэ.

Кэлиҥҥи кэмҥэ кыыс курдук уол олус элбээтэ. Уйулҕаһыт сүбэтин биэрэн туран, бу сытыы тиэмэни суруналыыс Ульяна Захарова сырдатта.

Быйыл өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо ыһыаҕа Амма улууһугар 17-с төгүлүн ыһыллар. Кыыс Аммаҕа ыһыллаары турар Олоҥхо ыһыаҕын бар дьон болҕомтотун тардар биир саамай кэрэ көстүүлээх тутуунан Муона чараҥын ортотугар турар Аал Луук Мас буолара чахчы. Бу туһунан –  бүгүҥҥү хаһыакка.

«Саха сирэ» хаһыат РФ Дьиэ кэргэн сылыгар уонна Саха сиригэр Оҕо саас сылыгар аналлаах “Дьиэ кэргэнинэн ыллыыбыт” диэн куонкуруһу биллэрдэ. Бу күннэргэ сайаапкалары хомуйуу салҕанар. Куонкурус сүрүн балаһыанньата: кыттааччылар сайаапканы, тус дааннайдарыгар туттарга сөбүлэҥи (видео-устууну, хаартысканы саайтка таһаарарга) уонна видео-устууну ыыталлар. Билсэр төлөпүөн: 89841173449 Видео-устуу (ырыа) уһуна 4 мүнүүтэттэн уһуо суохтаах. Куонкуруска кыттааччылар «Саха сирэ» хаһыакка 2024 сыл икки аҥаарыгар үс ыйга суруттараллар. Квитанцияны куоппуйалаан баран, сайаапканы кытта үөһэ ыйыллыбыт электроннай почтаҕа ыытаҕыт. Күрэх болдьоҕо: Ыам ыйын 21 күнүттэн бэс ыйын 20 күнүгэр диэри сүүмэрдиир куонкурус. Ол аата кыттыбыт дьонтон 10 бастыҥнар быһаарыллаллар. Бэс ыйын 29 күнүгэр Дьокуускайга Туймаада ыһыаҕар (Үс Хатыҥҥа) 14:00 чаастан “Тыйаатыр түһүлгэтигэр” (13 №-дээх былаһааккаҕа) түмүктүүр уонна гала-кэнсиэр ыытыллар. Манна уон бастыҥнар кэлэн кытталлар. Кыайыылаахтарга сүрүн бириис — Өлүөнэ очуостарыгар теплоходунан күүлэйгэ икки миэстэҕэ путевка. Онон сайаапканы тутуу түмүктэнэрэ олох аҕыйах хонук хаалла. Бу кэрэхсэбиллээх куонкуруска көхтөөхтүк кыттаргытыгар ыҥырабыт.