“Саха сирин бирилийээннэрэ” араас омук дьонун түмтэ

«Кыһын Саха сириттэн саҕаланар» бэстибээл чэрчитинэн бэрт үгүс тэрээһин буолан ааста. 

Биир оннук дьон уоһуттан түспэт тэрээһин — “Саха сирин бирилийээннэрэ” хаар-муус оҥоһук бэстибээлэ.

Түбэһиэх киһи кыттыбат

Быйылгы тэрээһин уратыта — кыттааччыларга бэстибээл саҕаланыаҕыттан кытаанах киирсии буолбут. Ол курдук, 34 сайаапка киирбититтэн 20 эрэ хамаанданы талбыттар.

— Сыл аайы сайдан иһэбит, кыттыан баҕалаах элбээн иһэр. Тэрийээччилэртэн, дьүүллүүр сүбэттэн турар анал хамыыһыйа кытаанах сүүмэрдээһини ыытта. Ордук Саха сириттэн ыччат ахсаана элбээтэ. Ол, арааһа, кэлиҥҥи сылларга муус-хаар оҥоһуктары улуустарга, тэрилтэлэргэ хото оҥорор буолбуттарын кытта ыкса сибээстээх. Ол аата олохтоох скульптордар маастарыстыбалара үрдээн, маннык күрэхтэһиилэргэ тиийэ үүнэллэр. Бу эйгэҕэ анал идэлээх худуоһунньуктар элбээтилэр. Урукку сылларга “кытын эрэ, баһаалыста” диэн биир-икки маастары эккирэтэ сылдьан көрдөһөр буоллахпытына, билигин кыттааччылары бэйэбит сыыйа олоробут, — диэн кэпсиир муус-хаар бэстибээлин тэрийээччилэриттэн биирдэстэрэ Николай Птицын.

Махтал тыллара

Быйыл омук дойдуларыттан, баар уустуктартан чаҕыйбакка, Кытай Норуодунай Өрөспүүбүлүкэтиттэн икки хамаанда, Перу Өрөспүүбүлүкэтиттэн уонна Монголияттан кыттааччылар бааллар. Маны тэҥэ, Приморье уонна Новосибирскай, Хабаровскай кыраай хамаандалара, Саха сириттэн араас таһымнаах үгүс маастар хото кытынна. Харбин хамаандата — Цзян Сяобин уонна Ши Лэй араас таһымнаах хаар-муус бэстибээллэригэр кытта үөрүйэхтэр эбит. Цзян Сяобин Кытайга ыытыллар аатырбыт хаар куораты оҥорууга өрүү кыттар эбит. “Тохсунньуга буолар хаар оҥоһуу күрэһэр эмиэ кыттаары сылдьабын. Бастаан мастан саҕалаабытым. Кэлин хаарга уонна мууска көстүм. Саха сиригэр бастакы кэлиим. Сөмөлүөккэ хааччах арааһа баар буолан, туох да тэрили аҕалбатыбыт. Хата, манна араас наадалаах анал тэриллэринэн барытынан хааччыйаллар эбит. Онон усулуобуйалара олус бэрт, тэрийээччилэргэ истиҥник махтанабыт”, — диэн санаатын үллэһиннэ Цзян Сяобин. Турар бэйэтинэн кэлбит кыттааччыга, кырдьык да, дьоһуннаах өйөбүл оҥоһуллубут.

Омуктар доҕордоһууларын хамаандата

Оттон Перуттан сылдьар Хосе Луис Малка Атенсио бииргэ үлэлиир киһитин кытта анал хамаанда тэриммиттэр эбит да, табаарыһын визата табыллыбакка, кэлбэккэ хаалбыт. Онон Үөһээ Бүлүүттэн сылдьар Леонид Афанасьевы кытта биир интернациональнай хамаанда буолбуттар. “Арассыыйаҕа үһүстээн кэлиим. Саха сиригэр аан бастакы сырыым. Килиимэтэ тыйыс эбит, үлэлииргэ уустук. Чучунаа — Хаар киһи ньургуһуну булан үөрбүт эскииһин ыолоххо киллэрэ сылдьабыт. Бу бииргэ үлэлиир киһим Леонид эскииһэ, уопуттаах маастары кытта үлэлиир олус үчүгэй, барытын бииргэ сүбэлэһэн оҥоробут, — диэн кэпсиир Хосе Луис.

— Бу күрэскэ сайаапкабын хойутаан биэрэн, куоттаран кэбиспитим. Мээрийэттэн, Перу кыттааччытыгар кыттыһаҕын дуо?” диэн ыйыппыттарыгар, тута сөбүлэспитим. Иккиэн, төһө да араас омук дьоно буолларбыт, бэркэ тапсан, өйдөһөн үлэлии сылдьабыт, — диэн санаатын үллэһиннэ хаар-муус маастара Леонид Афанасьев. Бу “Доҕордоһуу” интернациональнай хамаанда (Перу — Саха Өрөспүүбүлүкэтэ) “Пиноккио” үлэтинэн анал бириэмийэҕэ тигистэ.