Саха сирин тырааныспарын комплексын үлэтин түмүгэ көрүлүннэ

Бүгүн, алтынньы 25 күнүгэр, СӨ Тырааныспарка уонна суол хаһаайыстыбатын министиэристибэтин киэҥ ыҥырыылаах мунньаҕа буолан ааста. Тэрээһин Суол хаһаайыстыбатын үлэһиттэрин уонна Суол тырааныспарын үлэһиттэрин күннэригэр ананна.

Министиэристибэ мунньаҕар Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлэ Кирилл Бычков, тырааныспар уонна суол-иис хаһаайыстыбатын миниистирэ Владимир Сивцев, норуот дьокутааттара уонна суол тырааныспарын салаатын бэрэстэбиитэллэрэ кытыннылар.

Мунньахха сүрүннээн түөрт бопппуруос көрүлүннэ: «Куттала суох хаачыстыбалаах суоллар» национальнай бырайыак чэрчитинэн, «Бүлүү» уонна «Лена» федеральнай айан суолларын саҥардан тутуу, өрөмүөннээһин үлэтин 2019-2023 сыллардааҕы түмүктэрэ, 2024 сылга барыллаан көрдөрүүлэрэ уонна 2025-2028 сылларга былааннара итиэннэ муниципальнай тэриллиилэргэ дьону таһыыга маршруттары олоххо киллэрии түмүктэрэ.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлэ Кирилл Бычков суол хаһаайыстыбатын үлэһиттэрин эҕэрдэлээтэ:
«Эһиги көмөҕүтүнэн суол хаһаайыстыбатын комплекса Саха сирин курдук уустук килиимэттээх сиргэ суол тутуллар. 2019-2024 сылларга 2665 км федеральнай, эрэгийиэннээҕи уонна олохтоох айан суоллара тутулуннулар. Бүгүн эһиги иннигитигэр улахан соруктар тураллар, ону кыайа-хото тутуоххут диэн эрэнэбин. Эһигини суол хаһаайыстыбатын үлэһиттэрин күнүнэн эҕэрдэлиибин, сыралаах үлэҕитигэр ситиһиини баҕарабын!», — диэтэ .

Тырааныспар уонна суол хаһаайыстыбатын миниистирэ Владимир Сивцев мунньаҕы аһарыгар суол хаһаайыстыбатын уонна суол тырааныспарын үлэһиттэрин идэлээх күннэринэн эҕэрдэлээтэ.
» Бүгүн национальнай бырайыактар ситиһиилээхтик үлэлииллэр. «Умнас» 2-с категориялаах суол 20-28 км тутуу түмүктэнэр. Бүгүн Чурапчы, Горнай, Нам, Покровскай хайысхатынан сылдьар маршруттар сырыыларын икки ардыларын бэрээдэктээһин барар. Бүгүн Дьокуускай куорат 204 микрорайонугар салгын суудунарын тохтобулун «Намыв» ыстаансыйата аһылынна», — диэтэ миниистир.
Сүрүн дакылааты тустаах министиэристибэтин миниистирин бастакы солбуйааччыта Анатолий Потапов оҥордо. Кини «Куттала суох хаачыстыбалаах суоллар» национальнай бырайыагы олоххо киллэрии түмүктэрин, СӨ Тырааныспарка уонна суол хаһаайыстыбатыгар министиэристибэтин 2024 сыллааҕы үлэтин түмүктэрин, 2025 сылга сыалларын-соруктарын уонна былааннарын туһунан кэпсээтэ.

Уопсайынан ыллахха, 2019-2024 сылларга 2665 км федеральнай, эрэгийиэннээҕи уонна олохтоох айан суоллара ыстандаарка эппиэттиир курдук оҥоһуллубуттар, ол иһигэр федеральнай – 795 км, эрэгийиэннээҕи – 1206 км, олохтоох суоллар – 469 км, Дьокуускай куорат – 195 км.
Суол үлэтин үбүлээһин кээмэйэ 2010 сылга 1,9 млрд солк. эбит буоллаҕына, күн бүгүн сылга 17,8 млрд солкуобайга диэри улааппыт (федеральнай суоллары аахсыбакка).
2010 сылы кытта тэҥнээтэххэ, үбүлээһин кээмэйэ 9 төгүл улааппыт. Бүгүҥҥү күҥҥэ федеральнай өйөбүл кээмэйэ 4,2 млрд тахса солкуобайга тэҥнэһэр уонна 2018 сылга көрүллүбүт 400 мөлүйүөн солкуобайга холоотоххо, 10-тан тахса төгүл улааппыт.
«Куттала суох хаачыстыбалаах суоллар» национальнай бырайыак 1 224,83 км суол нуормаҕа сөп түбэһэр гына оҥоһуллубут, онуоха 31,2 млрд солк. туһаныллыбыт, ол иһигэр: 1 061,39 км эрэгийиэннээҕи суол оҥоһуллубут, онно 19,8 млрд солк., Дьокуускай куоракка 163,44 км оҥоһулулубут, 11,4 млрд солк. үп туһаныллыбыт.
2024 сылга 175,69 км, ол иһигэр 144,34 км эрэгийиэннээҕи суол уонна 31,35 км уулусса-суол ситимэ оҥоһуллара былааннанар.
Бүгүҥҥү туругунан көрдөрүү ситиһиитин хааччыйар сыалтан эрэгийиэннээҕи суолларга 28 судаарыстыбаннай дуогабар түһэрсиллибит, уопсай уһуна 158,43 км (былааннаммыта – 144,34 км), сыл бүтүүтэ 63,4% оҥоһуллуо.
Ол иһигэр уопсайа 643,6 линейнай миэтэрэ уһуннаах муоста тутуутугар (Чуоналыыр, Олчаан, Хатыҥ Үрэх, Куйдуһун, Күбэмэ) 5 судаарыстыбаннай хантараак түһэрсиллибит.
Куорат иһинээҕи уулусса-суол ситимин 81,9% ыстандаарка эппиэттиир турукка киллэрии былааннанар. Уопсайа 31,35 км уһуннаах 21 эбийиэккэ тутар-таҥар үлэ бара турар.
Онон уопсай көрдөрүү – эбийиэктэри тутууга бэлэмэ 90% тэҥнэһэр. Сыл бүтүүтүгэр 189,78 км (175,69 км) тириэрдэргэ былааннанар, оччоҕо былаан туолуута108%, ол аата 14,09 км былааннаммыттан ордук оҥоһуллуохтаах.
Федеральнай айан суолларыгар: «Бүлүү» А-331 нуормаҕа эппиэттиир гына 1551,66 км-тэн 704,76 км (45,4%), «Халыма» Р-504 1146,03 км-тэн 360,88 км (31,5%), «Лена» А-360 889,00 км-тэн 868,00 км (97,6%) оҥоһулуннулар.
«Тыа сирин комплексынан сайыннарыы» бырагырааманан 2019-2022 сс. олохтоох суолталаах 1 334,5 мөл. солк. суумалаах 78,91 км суол оҥоһуллубут.
2024-2025 сс. 108,73 мөл. солк. кэриҥэ үп көрүллүбүт, ол иһигэр федеральнай бүддьүөттэн – 68,13 мөл. солк., судаарыстыбаннай бүддьүөттэн – 27,87 мөл. солк., олохтоох бүддьүөттэн – 1,19 мөл. солк. уонна бүддьүөтү таһынан источниктан – 11,54 мөл. солк.
Олохтоох суоллар:
2019-2023 сс. СӨ Суолун пуондатыттан олохтоох бүддьүөттэргэ 3753,1 мөл. солк. көрүллүбүт, ол үбүнэн 380,1 км суол тутуллубут.
2024 сылга уонна былааннаах 2025-2026 сс. СӨ Суолун пуондатыттан куонкурус быһыытынан муниципальнай тэриллиилэргэ 1 481,75 мөл. солк. көрүллүбүт, онон 164,58 км уһуннаах олохтоох суолталаах айан суоллара тутуллуохтара, өрөмүөннэниэхтэрэ.

Ааптар хаартыскаларга түһэриитэ