Саха сирин учуонайдара былыргы үйэтээҕи бөрө өлүгүн чинчийэллэр

Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет учуонайдара Сэлии түмэлин лабораториятын баазатыгар 44 тыһ. тахса сыл саастаах былыргы үйэтээҕи бөрө өлүгүн аутопсиятын ыыттылар.

Бу аан дойду үрдүнэн аан бастакы геологическай саастаах сытыы тиистээх улахан сиэмэх кыыл өлүгэ булуллубута буолар. Учуонайдар кыыл куртаҕын  уонна оһоҕос уорганнарын иһиттэн араас эттиктэри чинчийиигэ талан ылары ситистилэр.

Чинчийии түмүгүнэн түҥ былыргы вирустары уонна микробтары үөрэтиэхтэрэ, ону сэргэ сиэмэх кыыл тугу аһаан-сиэн сылдьыбытын быыһаарыахтара. Ону сэргэ геномун үөрэтэргэ уонна билиҥҥи кыыллар геномнарын кытта тэҥнииргэ кыыл былчыҥнара ылылыннылар. «Эбии сиэмэх кыыл биологическай сааһын быһаарар сыалтан биир аһыытын ыллыбыт. Ол гынан баран, тиис алдьаныытын уонна саггитальнай уҥуоҕун сайдыытынан быһаардахха, бу улахан саастаах атыыр бөрө буолара биллэр», – диэн ХИФУ Сэлии түмэлин лабораториятын сэбиэдиссэйэ Максим Чепрасов кэпсээтэ.

Үчүгэйдик харыстаммыт бөрө өлүгүн 2021 сыллаахха Абый улууһун олохтоохторо Тэрэк өрүскэ булбуттара. Кыыл өлүгэ 40- ча миэтэрэ дириҥнээх ирбэт тоҥ сири хаһыыга көстүбүтэ. Бу-плейстоцен кэминээҕи аан дойду үрдүнэн бастакы сиэмэх кыыл өлүгэ буолар.

Маны таһынан ХИФУ учуонайдара сотору кэминэн Аллараа Халыма оройуонуттан булуллубут өссө биир былыргы бөрө өлүгүн чинчийиэхтэрэ.