Хаартыска: куйаар аһаҕас ситимиттэн
Учуонайдар Саха сирин тыйыс килиимэттээх усулуобуйатыгар тураах сугунун (жимолость) үүннэрэр сөптөөх саҥа суортары үөскэтиэхтэрин баҕараллар. Бу туһунан суруналыыстарга РАН Сибиирдээҕи салаатын Саха сиринээҕи научнай-чинчийэр институтун ыччат лабораториятын сэбиэдиссэйэ (ЯНИИСХ) Валентина Алексеева иһитиннэрдэ.
«Саха сиригэр үүннэрэргэ моонньоҕон, дьэдьэн араас суортара элбэх, ол эрээри улуустарынан үүннэрэргэ анал тураах сугунун суорда суох. Саха сирин усулуобуйатыгар үүннэриигэ табыгастаах суортары үөскэтиигэ олохтоох матырыйааллары хомуйдубут. Билигин өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн чопчу үс улуустарынан эрэ үүнэр», — диэ эспэдииссийэ үлэтин түмүгүнэн Валентина Алексеева кэпсээтэ.
Бүтүн Арассыыйатааҕы үүнээйи генетическай ресурсаларын институтун старшай научнай үлэһитэ Галина Таловина бэлиэтээбитинэн, Саха сирин сир аһын үөрэтии үс сыл устата ыытыллар.
«Биһиги сир аһын үүнээйилэрин үөрэтиини, кэтээн көрүүнү уонна гербарий хомуйуутун салгыы ыытабыт. Гербарийдар институттар кэлиэксийэлэригэр харыстаныахтара. Быйыл биһиги эспэдииссийэбит тураах сугунун Амма уонна Мэҥэ Хаҥалас улуустарынан тарҕаныытын үөрэттибит. Үлэбит түмүгэ Саха сиригэр тураах сугунун саҥа суордун үөскэтиигэ кыах биэрэр»,-диэн кэпсээтэ Галина Таловина. Эспэдииссийэни ЯНИИСХ ыччат лабораторията тэрийдэ. Лаборатория «Наука уонна университеттар» национальнай бырайыак чэрчитинэн аһыллыбыта.
Тураах сугунун сүһүрүүгэ, титирииргэ, хаан аҕыйаатаҕына, хаан баттаһына үрдээтэҕинэ, авитаминозка кэмнээн туһаналлара биллэр. Норуот эмчиттэрэ тураах сугунун лабаата, хатырыга оргуйбут уутун ииктэтэр, чэлкэх үөскээһинин намыратар ньыма курдук туһаналлар. Саҥа тыллыбыт сэбирдэх суурадаһына ангинаҕа айаҕы, күөмэйи сайҕанарга туһалаах.
Хаҥалас улууһун 1-кы Малдьаҕар нэһилиэгин олохтоохторо ааспыт өрөбүллэргэ бэлиэтэммит "Нэһилиэк күнүгэр" бэртээхэй сонуну истэн үөрдүлэр.…
Бу күннэргэ Амма улууһун баһылыга Степан Кузьмин кыстыкка киириигэ бэлэмнэнии чэрчитинэн улуус киинин хочуолунайдарын туруктарын…
Таатта Харбалааҕар Аҕа дойду Улуу сэриитигэр кыайыы 80 сыллаах үбүлүөйүн көрсө бэлэмнэнии үлэ саҕаланна. "Дьоһуннааҕы…
Бүгүн СӨ Урбааҥҥа, атыыга-эргиэҥҥэ уонна туризмҥа миниистирэ Тимур Ханды министиэристибэ үлэһиттэригэр «Туризмы сайыннарыы уонна территориальнай…
Балаҕан ыйын 14 күнүгэр "Мукучу нэһилиэгэ" МТ баһылыга Николай Иванович Левин, "Сарыал" түөлбэ салайааччыта Анна…
Нам улууһун баһылыга Юрий Слепцов анал дьаһалынан улуус социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын пуондатын бырабылыанньата халаан уутуттан эмсэҕэлээбит…