Саха тыйаатыра сааскы гостуруолларын түмүктээтэ!

Былатыан Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатыра үс сыллаах тохтобул кэнниттэн сааскы гостуруоллары сөргүтэн, Бүлүү бөлөх уонна киин улуустарынан сырытта.

Гостуруоллар биир сүрүн уратылара – улуустар кииннэригэр тутуллубут култуура саҥа дыбарыастарын сыаналарыгар труппа барыта кыттар улахан бастыҥ испэктээктэрин көрдөрүү. Ол курдук, ааҕааччы биһирэбилин ылбыт айымньыларынан туруоруллубут Иван Гоголев “Дыгын Дархан” (режиссер Сергей Потапов), Николай Якутскай “Төлкө” (режиссер Руслан Тараховскай) уонна уос номоҕор хаалбыт үһүйээнинэн Иван Алексеев “Суоһалдьыйа Толбонноох” (режиссер Руслан Тараховскай) испэктээктэрин, ону сэргэ кырачаан көрөөччүлэргэ анаан элбэх көлүөнэ иитиллэн тахсыбыт “Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин” остуоруйаны көрдөрдүлэр.

Улахан гостуруолу сала­йан алта улууһунан илдьэ сылдьыбыт СӨ үтүөлээх артыыһа, Арассыыйа судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреата Иннокентий Луковцевтан кэпсииригэр көрдөстүбүт.

Бүлүү куоракка

Тыйаатыр труппата алта улууһу хабан гостуруол­лаан кэллибит. Кулун тутар 14-16 күннэригэр Бүлүү куоракка испэктээктэрбитин көрдөрдүбүт. Улуус аҕа баһылыга Сергей Винокуровы кытары көрүстүбүт. Кини Бүлүү култуурата сайдарыгар сүҥкэн кылааты киллэрэр сала­йааччы эбит, биэс сылга миллиардтан тахса солкуобай култуура эйгэтигэр көрүллүбүтүн сөхтүм. М.Н. Жирков аатынан оро­йуоннааҕы култуура дыбарыаһа үлэҕэ киирбит, Тоҕус уонна Хампа  нэһилиэктэригэр саҥа култуура дьиэлэрэ аһыллыахтаахтар. Саха норуодунай бэйиэтэ Иван Гоголев-Кындыл мэҥэ тааһа уонна мусуой дьиэтэ арыллыбыт. Бүлүүттэн төрүттээх СӨ норуодунай артыыската Елена Диасовна Сергеева-Румянцеваны, эдэр артыыс­тары Александр Борисовы, Жанна Ксенофонтованы чиэс­тээтилэр.

В.О. Каратаев аатынан Олоҥхо дьиэтигэр – Бүлүү куорат олохтоохторун уонна ыалдьыттарын, Н.Г. Чернышевскай аатынан Бүлүүтээҕи педагогическай кэллиэскэ – устудьуоннары, Ыччат бибилэтиэкэтигэр учууталлары, үөрэнээччилэри кытары көрсөн, истиҥник сэһэргэстибит.

Үөһээ Бүлүүгэ

Кулун тутар 17-19 күннэригэр Үөһээ Бүлүүгэ саҥа тутуллубут Олоҥхо дьиэтигэр тиийэн оонньоотубут. Улуустааҕы үөрэх управлениетын салайааччыта Спиридон Борбуевы көрсөн санаа атастаһыы­лаах кэпсэтии буолбута. Олоҥхо дьиэтэ аренаҕа маарынныыр сыаналаах, көрөөччү олорор саалата үрдүк уонна төгүрүччү буолан, оонньуурга соччо табыгаһа суох эбит. Хайдах кыалларынан сыанабытын оҥорон, Үөһээ Бүлүү ыалдьытымсах дьонугар-сэргэтигэр испэктээктэрбитин көрдөрдүбүт. Үөһээ Бүлүү дьоно-сэргэтэ биир дойдулаахтара, СӨ норуодунай артыыската Зоя Багынанованы  чиэстээбиттэрэ.

Сунтаарга

Кулун тутар 20-22 күннэригэр Сунтаарга С.А. Зверев-Кыыл Уолун аатынан Култуура киинигэр испэктээктэрбитин оонньоотубут. Улуус Аҕа баһылыга Анатолий Григорьев Саха тыйаатырын дириэктэрэ Петр Макаровы, артыыс­тары, сыах үлэһиттэрин кытары көрүстэ. 2023 сыл Сунтаар улууһугар “Төрөөбүт төрүт тыл” сылынан биллэриллибитин иһитиннэрдэ. Көрсүһүү түмүгэр Сунтаар улууһун баһылыга Анатолий Григорьев уонна Саха тыйаатырын дириэктэрэ Петр Макаров Сунтаар улууһун талааннаах дьонун-сэргэтин кэнсиэрин Саха тыйаатырыгар оҥорорго илии тутустулар.

Сунтаар дьаһалтата төрөө­бүт төрүт тылга улахан болҕомтону уурбута үөрдэр. Улууска ыытыллар мунньахтар төрөөбүт тылбытынан бараллар эбит. Сыл түмүгүнэн бэл харчынан бириэмийэ олох­тообуттар. Онон Сунтаар ыччата төрүт тылы-өһү өрө тутара харахха тута быраҕыллар.

СӨ норуодунай артыыһа Петр Баснаев уонна СӨ үтүөлээх артыыската Ирина Никифорова Сунтаардааҕы норуодунай тыйаатыр артыыс­тарыгар сыанаҕа тутта-хапта сылдьыыга уонна сыана тылыгар-өһүгэр маастар-кылаастары ыыттылар.

Эдэр артыыстар Сунтаар­дааҕы политиэхиньиичэс­кэй лиссиэй үрдүкү кылаас­тарын үөрэнээччилэрин кытары көрүстүлэр, тыйаатыр устуоруйатын кэпсээтилэр, маастар-кылаастары көрдөрдүлэр. Үөрэнээччилэр кинилэргэ махтанан бэйэлэрин оҥоһуктарын бэлэх ууннулар.

Сунтаар олохтоохторун көрдөһүүтүнэн «Суоһалдьыйа Толбонноох» испэктээги иккитэ оонньоотубут.

Илин эҥээргэ

Киин улуустарга сырыыбытын Мэҥэ Хаҥалас улууһуттан саҕалаабыппыт. Ол курдук, кулун тутар 25-26 күннэригэр Майа сэлиэнньэтигэр тахсан Д.Ф. Ходулов аатынан Култуура киинигэр икки күн испэктээктэрбитин көрдөрбүппүт. Ыаллыы сытар Амма улууһуттан тиийэ кэлэн көрбүттэрэ. Улуус дьаһалтатын аатыттан култуура уонна духуобунас салалтатын исписэлииһэ Спиридон Григорьев, “Үүнэр көлүөнэ” норуодунай тыйаатыр режиссера Александра Скрябина  Мэҥэ Хаҥаластан төрүттээх Саха тыйаатырын эдэр артыыстарыгар Эдуард Захаровка, Айталина Цыпандинаҕа, Д.Ф.Ходулов аатынан Култуура киинин дириэктэрэ Екатерина Ефремова СӨ үтүөлээх артыыската Софья Барановаҕа өйдөбүнньүк бэлэхтэри, сибэкки дьөрбөтүн туттарбыттара.

Бороҕоҥҥо

Кулун тутар 27-29 күннэригэр Уус Алдан улууһун Бороҕон сэлиэнньэтигэр В.В. Күлүмнүүр аатынан “Тойон Мүрү” култуура дыбарыаһыгар оон­ньообуппут. Улуус дьаһалтатын аҕа баһылыгын солбу­йааччыта Михаил Борисов ытыс үрдүгэр түһэрэн көрсүбүтэ. Уус Алдантан төрүттээх бииргэ үлэлиир үөлээннээхтэрбитин, СӨ үтүөлээх артыыстара Надежда Ушницкаяны уонна Петр Садовниковы, эдэр артыыстары Илья Портнягины, Альберт Алексеевы чиэстээбиттэрэ.

Көрөөччүлэри кытары көрсүһүү Сергей Борогонскай аатынан киин бибилэтиэкэҕэ буолбута. Илья Портнягины оҕо уһуйааныгар көрбүт иитээччитэ, Айсен Лугинов 80 саастаах сүгүрүйээччитэ  көрсүһүүгэ кэлэннэр сүрдээх истиҥ тыллары эппиттэрэ.

Сарсыҥҥы күнүгэр Сыыр­даах нэһилиэгин дьаһалтата усулуобуйа тэрийэн, муус аннынан балыктаабыппыт. Күөх Боллох күндүлээбит көмүс хатырыктааҕын үс гына үллэрэн, байыаннай эпэрээссийэҕэ сылдьар уолаттар дьиэ кэргэттэригэр биэрбиппит.

Намҥа

Сааскы гостуруолларбытын кулун тутар 31 – муус устар 1 күннэригэр Нам сиригэр-уотугар түмүктээтибит. Нам сэлиэн­ньэтигэр баараҕай култуура дьиэтэ тутуллан үлэҕэ киирбит.

Икки күннээх госту­руолбут М.К. Аммосов аатынан Култуура уонна духуобунай сайдыы дыбарыаһыгар буолла.  Улуус баһылыга Юрий Слепцову кытары көрүстүбүт. Нам улууһун култуураҕа салалтатын  начаалынньыга Семен Ядрихинскай уонна Саха тыйаатырын дириэктэрэ Петр Макаров бииргэ үлэлиир туһунан сөбүлэҥ түһэристилэр.

Үс сыллаах тохтобул кэнниттэн бэлиэтээн көрдөххө, өрөспүүбүлүкэбит улуустарын кииннэригэр билиҥҥи кэмҥэ эппиэттиир уоттаах-күөстээх, сыаналаах сүрдээх үчүгэй култуура дыбарыастара тутуллубуттара кэрэхсэбиллээх. Арай куупаллыы тутуулаах Олоҥхо дьиэлэрэ драмтыйаатырга анамматах буолан, артыыс­тар саҥалара үөһэ көтөн, акус­тика ыһыллан хаалар эбит. Ону тэҥэ көрөөччү төгүрүччү олорон көрөрүгэр табыгаһа суох. Испэктээк кэннэ олох­тоох көрөөччүлэрбит бэйэлэрин санааларын этэллэригэр эмиэ бэлиэтээбиттэрэ.

Сүүрбэччэ хонук устата уһун-киэҥ айаны эдэрдэри кытары тэҥҥэ сылдьыспыт 80 саастарын ааспыт ытык дьоммутугар, СӨ норуодунай артыыската Зоя Петровна Багынановаҕа уонна СӨ үтүөлээх артыыһа Михаил Егорович Семеновка махтанабын.

Бука бары сылдьыбыт улуус­тарбытыгар олохтоох дьоммут-сэргэбит сахалыы сиэринэн арыылаах алаадьынан, уохтаах кымыһынан айах тутан, ытыс үрдүгэр түһэрэн көрүстүлэр. Онон бука бары улуус дьаһалталарыгар, култуура киинин үлэһиттэригэр уонна дохсун ытыс тыаһынан испэктээктэрбитин доҕуһуоллаабыт бары көрөөччүлэрбитигэр барҕа махталбытын тиэрдэбит!

Надежда ИЛЬИНА.