Сахалыы күн-дьыл эргииринэн киһи майгыта

Share

Күн-дьыл эргииринэн киһи майгытын, олоҕун эмиэ билгэлииллэр эбит. Төһө сөп түбэһэр, тэҥнээн көрүҥ.

Бэлиэлэр, сыллар

Таҥха – 1913, 1925, 1937, 1949, 1961, 1973, 1985;

Одун – 1914, 1926, 1938, 1950, 1962, 1974, 1986;

Дьөһөгөй – 1915, 1927, 1939, 1951, 1963, 1975, 1987;

Айыыһыт – 1916, 1928, 1940, 1952, 1964, 1976, 1988;

Иэйэхсит – 1917, 1929, 1941, 1953, 1965, 1977, 1989;

Үрүҥ Айыы – 1918, 1930, 1942, 1954, 1966, 1978, 1990;

Сир иччитэ – 1919, 1931, 1943, 1955, 1967, 1979, 1991;

Сүҥ Дьааһын – 1920, 1932, 1944, 1956, 1968, 1980, 1992;

Улуу Суорун – 1921, 1933, 1945, 1957, 1969, 1981, 1993;

Хотой Айыы – 1922, 1934, 1946, 1958, 1970, 1982, 1994;

Байанай – 1923, 1935, 1947, 1959, 1971, 1983, 1995;

Сэбэн (Билгэ) – 1924, 1936, 1948, 1960, 1972, 1984, 1996.

Бэлиэлэр, ыйдар

Таҥха – тохсунньу,

Одун – олунньу,

Дьөһөгөй – кулун тутар,

Айыыһыт – муус устар,

Иэйэхэсит – ыам ыйа,

Үрүҥ Айыы – бэс ыйа,

Сир иччитэ – от ыйа,

Сүҥ Дьааһын – атырдьах ыйа,

Улуу Суорун – балаҕан ыйа,

Хотой Айыы – алтынньы,

Байанай – сэтинньи,

Сэбэн (Билгэ) – ахсынньы.

Бэлиэ майгыта

Таҥха – бүтэй, таайымтыа-сэрэйимтиэ, дьулуурдаах;

Одун – бүтэй, тиийимтиэ тыллаах, дьүккүөрдээх;

Дьөһөгөй – аһаҕас, тулуурдаах, дьүккүөрдээх үлэһит;

Айыыһыт – аһаҕас, аламаҕай, уоттаах, истиҥ;

Иэйэхсит – аһаҕас, эйэҕэс, амарах, өҥ;

Үрүҥ Айыы – аһаҕас, чаҕылхай, уохтаах, эрчимнээх;

Сир Иччитэ —  аһаҕас, үчүгэйи ылынымтыа, тулуурдаах;

Сүҥ Дьааһын – аһаҕас, кырдьыксыт, булгуччу майгылаах;

Улуу Суорун – бүтэй, түгэхтээх, идэҕэ ураты аһаҕас;

Хотой Айыы – бүтэй, бигэ, булгуччулаах, дохсун;

Байанай – бүтэй, булугас-талыгас, уохтаах-кылыннаах, мындыр;

Бэбэн (Билгэ) – бүтэй, олохтоохтук толкуйдуур, сылыктыыр, дьулуурдаах.

(М.А. Попова, “Саха төрүт культурата”, 1994 с. кинигэттэн).

Recent Posts

  • Быһылаан
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Балыыһаттан куурка уорбут

Дьокуускай куорат биир балыыһатыттан куурканы уорбут киһини туттулар. Ол курдук  таҥаһын уордарбыт киһи дьуһуурунай чааска…

16 минут ago
  • Сонуннар

РФ Бэрэсидьиэнэ анаабыт эрэгийиэн Баһылыгын быстах кэмҥэ э.т. быраабыгар сыһыаннаах чуолкайдааһыннары киллэрии

Ил Түмэн спикерин солбуйааччы Афанасий Владимиров “Якутия 24” биэриигэ “өрөспүүбүлүкэ Баһылыгын быстах кэмҥэ э.т.” итиэннэ…

29 минут ago
  • Сонуннар
  • Чэгиэн

Антибиотигы мээнэ иһии буортулаах

Антибиотигы кыра тумууга, вируснай ыарыыга иһэр туһата суоҕун ааһан, кутталлаах. Тоҕо диэтэр, антибиотик, бастатан туран,…

60 минут ago
  • Култуура
  • Сонуннар

Дьокуускайга «Саха сирин бастыҥ ювелирнай киэргэллэрэ» быыстапка аһылынна

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Көмүс хааһынатыгар бу нэдиэлэҕэ бэлиэтэнэр Ювелирнай уонна алмааһы кырыылыыр бырамыысыланнас үлэһиттэрин күнүн сүрүн…

1 час ago
  • Сонуннар
  • Хаартыска/Видео

«Сэмсэ тыл»: Быйыл уот тохтуур сибикитэ биллиэх курдук

Путин Трампка эрийэн Европалары да, Украина салалтатын да улаханнык отоойкоҕо олорто.

2 часа ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

«Якутия» авиахампаанньа Дьокуускай – Харбин – Дьокуускай хайысханан сырыы 20 сылын туолуутун бэлиэтиир

«Якутия» авиахампаанньа Дьокуускай – Харбин – Дьокуускай хайысханан бастакы аан дойдутааҕы пассажирскай рейсин арыйбыта 20…

2 часа ago