Саҥа Бырабыыталыстыбаҕа ким хаалла, ким кэллэ…

Ааспыт нэдиэлэҕэ өрөспүүбүлүкэ Бырабыыталыстыбатын састааба бигэргэннэ. Айсен Николаев саҥа миниистирдэри, салайааччылары анаата. Миниистирдэр саҥа кэбиниэттэригэр ким хаалла, ким уларыйда? Саҥа Бырабыыталыстыба туһунан тугу билэбитий?

Сүрүн уларыйыылар

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын Бэрэс­сэдээтэлинэн Кирилл Быч­ков Ил Дархан Айсен Николаев ыйааҕынан ананна. Аны туран, кини икки бастакы солбуйааччыланна уонна түөрт солбуйааччыланна. Бырабыыталыстыба Бэрэссэдээтэлин уонна солбуйааччыларын эбээһинэстэрэ уруккуттан уларыйда. Бырабыыталыстыба састаабыгар 12 саҥа салайааччы киирдэ, онон 40 % саҥардылынна.

Итини таһынан миниис­тирдэр кэбиниэттэрин тутула эмиэ кыратык улары­йда. Нэһилиэнньэ олоҕор куттал суох буолуутун хааччыйар кэмитиэт туспа СӨ Гражданскай оборуона уонна нэһилиэнньэ олоҕор-дьаһаҕар куттал суох буолуутун хааччыйар министиэ­ристибэ буолла. Аны Мировой судьуйалар үлэлэрин тэрийии­ни хааччыйар киин аппараат Юстиция судаарыстыбаннай кэмитиэтигэр киирдэ. Култуура нэһилиэстибэтин эбийиэктэрин харыстабылын департамена Култуура уонна духуобунай сайдыы министиэристибэтигэр бэрилиннэ. Оттон Тыа хаһаа­йыстыбатын министиэристибэтэ аата уларыйан, СӨ Тыатын хаһаайыстыбатын уонна аһын-үөлүн бэлиитикэтин министиэристибэтэ диэн буолла.

Кирилл Бычков – кини кимий?

Кирилл Бычкову биһиги 2018 сыл алтынньытыгар Айсен Николаев Ил Дархан солотугар киирээт, СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйаач­чынан анаабытыттан ыла билэбит. Кини 2020 сылтан 2023 с. балаҕан ыйыгар Бырабыыталыстыба боломуочуйата тохтуор диэри СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэс­сэ­дээтэлин бастакы солбуйаач­чынан үлэлээбитэ.

Кирилл Бычков 1974 сыллаахха Москваҕа төрөөбүт. 1996 с. Москватааҕы норуот­тар икки ардыларынааҕы сыһыаннаһыылар судаарыстыбаннай институттарын (МГИМО) бүтэрбит. 1996-2005 cc. «НК «Сиданко» ААУо үлэтин саҕалаабыт. 2009-2011 сс. «Гео-Альянс» концерн бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлинэн, салгыы араас сала­йар үлэҕэ сылдьыбыт. 2016-2017 сс. Московскай уобалас Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйаач­чытын сүбэһитинэн, 2017-2018 сс. «Корпорация развития Московской области» АУо генеральнай дириэктэринэн үлэлээбит.

Бастакы солбуйааччылар

СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччыларынан Дмитрий Садовников уонна Дьулустаан Борисов ананнылар.

Биһиги Дмитрий Садов­никовы бэркэ билэбит. Кини бу иннинэ эмиэ СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэс­сэдээтэлин бастакы солбу­йааччынан үлэлээн, ханнык даҕаны ыксаллаах быһыыга-майгыга үлэни-хамнаһы кыайа тутар салайааччы буоларын көрдөрбүтэ. Этэргэ дылы, олох кыра-хара үлэттэн саҕа­лаабыт тарбахха баттанар ахсааннаах салайааччылартан биирдэстэрэ. Дойдутугар бастаан хачыгаартан саҕа­лаан, үүнэн, араас хаһаайыс­тыбаннай дуоһунастарга үлэлээбит баай уопуттаах сала­йааччы диэн билэбит. Дмитрий Садовников инфраструктураны, олох-дьаһах куттала суох буолуутун уонна уйгулаах олоҕу сайыннарыыны – Олох-дьаһах, коммунальнай хаһаа­йыстыба уонна энэргиэтикэ, Гражданскай оборуона уонна нэһилиэнньэ олоҕор-дьаһаҕар куттал суох буолуутун хааччы­йыы, Тутуу, Тырааныспар уонна суол хаһаайыстыбатын, Экология, айылҕаны туһаныы уонна ойуур хаһаайыстыбатын министиэристибэлэрин уонна СӨ архитектуратын уонна куораты тутуутун управлениетын үлэлэрин сүрүннүөҕэ.

Оттон СӨ Бырабыыта­лыстыбатын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччытын Дьулустаан Борисовы үгүстэр билбэт буолуохтаахтар. Кини 90-с сылларга Москваҕа үөрэммитэ, олорбута, бастакы бэрэсидьиэн Михаил Николаев өйөөн, аттыгар илдьэ сылдьан такайбыта дииллэр. Дьулустаан Борисов Үөһээ Бүлүү улууһугар төрөөбүт, улаатан иһэн Чурапчыга көһөн, онно оскуоланы бүтэриэр диэри олорбут. Москватааҕы экэниэмикэ-статистическай институту (МЭСИ), онтон Москватааҕы норуоттар икки ардыларынааҕы биисинэс уонна информационнай технологиялар университеттарын бүтэрбит. 2003 сыллаахха экэнэмиичэскэй билим хандьыдаатын истиэпэнин ылбыт.

Дойдутуттан тэлэһийэ сылдьан, араас тэрилтэлэргэ, дуоһунастарга салайааччы быһыытынан үүммүт. 2022-2023 сс. Еврейскэй автономнай уобалас Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйааччынан үлэлээбит.

Дьулустаан Борисов экэниэмикэ уонна бырамыысыланнай бэлиитикэ салаатын – Экэниэмикэ, Бырамыысы­ланнас уонна геология, Тас сибээстэһиилэр уонна норуоттар дьылаларын министиэристибэлэрин үлэлэрин сүрүннүө.

Солбуйааччылар

СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччыларынан Ольга Балабкина, Сергей Местников, Георгий Степанов уонна Анатолий Семенов ананнылар. Ольга Балабкина, Сергей Местников, Георгий Степанов эрдэ бу дуоһунаска үлэлээбит уопуттаах дьон. Оттон Анатолий Семенов 2018 сылтан инновация, цифровой сайдыы миниистиринэн үлэлээбитэ. Өрөспүүбүлүкэ үрдүкү салалтата эдэр киһиэхэ эрэнэн кэскиллээх ыллыгы уурдаҕа.

СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччылар бэйэлэрин икки ардыгар үлэлэрин хайысхатын маннык үллэһиннилэр.

Ольга Балабкина Ыччат дьыалаларыгар уонна социальнай коммуникация, Арктика сайдыытын уонна Хотугу норуот­тар дьылаларыгар, Экология, айылҕаны туһаныы уонна ойуур хаһаайыстыбатын министиэристибэлэрин, Юстиция судаарыстыбаннай кэмитиэтин үлэлэрин сүрүннүөҕэ.

Сергей Местников Култуура уонна духуобунай сайдыы, Физкультура уонна успуорт, Тыа хаһаайыстыбатын уонна ас-үөл бэлиитикэтин минис­тиэристибэлэрин, Ветеринария департаменын үлэлэрин сүрүннүөҕэ.

Георгий Степанов Доруо­буйа харыстабылын, Үлэ уонна социальнай сайдыы минис­тиэристибэлэрин уонна Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутун судаарыстыбаннай кэмитиэтин үлэлэрин сүрүннүөҕэ.

Анатолий Семенов Иннова­ция, цифровой сайдыы уонна  инфокоммуникационнай технология, Урбаан, атыы-эргиэн уонна туризм, Үөрэх уонна билим министиэристибэлэрин, Тутууну уонна олорор дьиэни кэтээн көрүүгэ судаарыстыбаннай управление үлэлэрин сүрүннүөҕэ.

12 саҥа салайааччы

Ил Дархан ыйааҕынан министиэристибэлэр, судаарыстыбаннай кэмитиэттэр, департаменнар салайааччылара саҥаттан ананнылар. Бырабыыталыстыба саҥа састаабыгар 12 саҥа миниистир киирдэ. Онтон уруккуттан хаалбыт салайааччылар бэйэлэрин миэстэлэригэр салгыы үлэлиэхтэрэ.

Ол курдук, «саҥаларынан» экэниэмикэ миниистирин Петр Попову, баай-дуол уонна сир сыһыаннаһыыларыгар миниис­тирин Павел Багынановы, гражданскай оборуона дьыалаларыгар уонна нэһилиэнньэ олоҕор куттал суох буолутуун хааччы­йыы миниистирин Дмитрий Лепчиковы,  инновация, цифровой сайдыы миниистирин Василий Ефимовы, култуура уонна духуобунай сайдыы миниистирин Афанасий Ноевы, тыа ха­­һаайыстыбатын миниистирин Артем Александрову, үөрэх миниистирин эбээһинэһин толорооччу Нюргуна Соколованы, тутуу миниистирин эбээһинэһин толорооччу Виктор Романовы, Архитектура управлениетын салайааччытын Любовь Папогу, Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутун кэмитиэтин бэрэссэдээ­тэлин Светлана Горюшинскаяны, Юстиция кэмитиэтин сала­йааччытын Павел Иванову, Сыана бэлиитикэтин бэрэссэдээтэлин эбээһинэһин толорооччу Николай Бочкову ааттыахха сөп.

Оттон биэс миниистир: Лена Афанасьева, Валерий Жондоров, Евгений Перфильев, Виктор Романов, Нюргуна Соколова миниистир эбээһинэһин толорооччу быһыытынан ананнылар. Кинилэр кандидатуралара федеральнай былаас уорганнара сөбүлэстэхтэринэ бигэргэниэ.