Саҥа дьыллааҕы «Саха сирэ» хаһыат бүгүн тугу суруйда?

2026 сыл — Ат сыла үүнэрэ аҕыйах хонук хаалла. Бары даҕаны бу күүтүүлээх, долгутуулаах кэлэр сыл хайаан да ааһан эрэр сыллааҕар ордук буолуо, хомолто-хоргутуу, аймалҕан кэннибитигэр хаалыаҕа диэн эрэнэр буолуохтааххыт.

Саҥа дьыллааҕы үгэс быһыытынан бүгүҥҥү хаһыакка кэлэр сыл  хайдах буолуоҕун, тугу түстүөҕүн биллэр идэлээх дьоммутуттан туоһуластыбыт. Ол курдук, билгэһит Сырдык “үс сылынан сааҥсыйа уһуллуо, үп-харчы дэлэйиэ” диэн сылыктыыр буоллаҕына, ким “олунньуттан кириисис соҕус кэм кэлэр, онон харчыгытын мээнэ туттумаҥ, иэскэ кииримэҥ” диэн сүбэлиирин ааҕыҥ, сэргээҥ. Балаһаны бэлэмнээтилэр суруналыыстар Сайаана Львова уонна Ангелина Васильева. 

“Кэбиис-кэбис, мин бэйэни арбанары олох төрдүттэн сөбүлээбэт киһибин”, — диэн кыккыраччы аккаастыах курдук буолан баран, хоту дойду киһитин сиэринэн, тылбын быһа гыммакка, бэрт холкутук кэпсээнин саҕалаата.  Ыраах сылгы баазатыгар олорор сылгыһыты кытта хайдах кэпсэтэбин диэн суруналыыс Женни Стрюкова санаарҕаабыт да, хата, баазаҕа сибээс баар эбит. Мууска хаайтарбыт сылгылары таһааран баран, саҥа дьиэҕэ киирэн иттэн эрдэхтэринэ, “Билайн” көмөтүнэн бу баар курдук Егор Турпановы кытта  кэпсэтиитин бүгүҥҥү хаһыакка ааҕыҥ.

“Аны эһиилги сыл эппиэттээх тэрээһиннэригэр сүүрэ-көтө сылдьабын. Тохсунньу 7 күнүгэр цииркэҕэ «Икки сулус» (“Две звезды”) ырыа бырааһынньыга буолуоҕа. Дьоро киэһэни Олег Колесов Талбан уонна Алена Антонова ыытыахтара. Куонкуруска «Саха» НКИХ суруналыыстара, оператордара, биллэр дьон, блогердар кыттыыны ылыахтара. Холобура, аатырбыт Лэгэнтэйи кытта суруналыыс Любовь Васильева ыллыахтара. Итинник болҕомтону тардар ырыаһыттар үгүс көрөөччүнү соһутуохтара. Аҕыс сыл тохтуу сылдьыбыт тэрээһини цииркэ салалтатын кытта бииргэ холбоһон тэрийэбит” диэн Ат сылыгар төрөөбүт биллиилээх суруналыыс санаатын үллэһиннэ. Өссө ханнык биллэр Ат сылыгар төрөөбүт дьону кытта кэпсэппиппин бүгүҥҥү бырааһынньыктааҕы хаһыакка ааҕыҥ.

“Миэхэ икки саха атыыра баара. Трюктары да бэркэ оҥороллор этэ. Уратылара диэн — кинилэри баттаан, күһэйэн туран, сөбүлээбэттэрин хайдах да оҥорторбоккун. Бэйэтэ сөбүлүүрүн эрэ оҥорор, сөбүлээбэт буоллаҕына, бүттүбүт, тарҕаһыҥ. Кыра уҥуохтаахтар эрээри, бойобуой, кытаанах майгылаахтар, өһөстөр, тулуурдаахтар. Биир эрэ киһини билинэллэр, атыттары чугаһаппаттар. Онон кинилэргэ туспа, ураты сыһыан наада”. Бу суруналыыс Ангелина Васильева “Итии чэйгэ” кимниин кэпсэппитин бүгүҥҥү хаһыаттан билиэххит.

Ахсынньы чахчы да аам-даам тымныыта күүһүрэн, нэдиэлэттэн ордук кэм устата 1-8 кылаас оҕолоро Дьокуускайга, кэккэ улуустарга үөрэммэккэ олордулар.  Аныгы оҕолор урукку курдук сирэйдэрин саарпыгынан тууна баамматтар, кулгаахтаах түүлээх бэргэһэни кэппэттэр. Пуховик куурканан, бачыыҥканан кыстыыллар. Куорат иһигэр туох буолуой, маҕаһыын элбэх, оптуобус кэлэр дии саныыллар. Ол түмүгэр илиилэрин, атахтарын үлүтэн, сыл ахсын эмсэҕэлээбит оҕолор ахсааннара ожоговай кииҥҥэ элбиир. Бу туһунан сиһилии “Тыйыс тымныы тыына – үлүйүү” матырыйаалга ааҕан, бу сытыы тиэмэни ким ырыппытын билиэххит.

Оҕуруктаах өйдөөх түөкүттэр албастара күн-түүн уларыйа турар. Холобур, “Авиа-хампаанньа туһааннаах сигэнэн босхо билиэттэри биэрэр”, “Бу сигэҕэ киирдэххинэ, чэпчэтиинэн туһанаҕын” диэн иһитиннэриилэр мессенджергэ, социальнай ситимнэргэ ордук бырааһынньык чугаһаатаҕына элбииллэр. Маннык иһитиннэриилэр хайаан да сигэ состороонньолоох буолаллар. Ол эбэтэр, дьон маны ааҕан баран босуобуйа оҥортороору туһааннаах сигэнэн киирэр, ол гынан баран, биир да кэппиэйкэ түспэт. Хата ол оннугар, тута түөкүттэр ханаалларыгар суруттарбыттарын (подписка) билбэккэ да хаалар. “Фейк: сымыйа сонуннары тарҕатыы” диэн суруналыыс Анивера Акимова ырытыытын аахтаххытына өссө да үгүһү билиэххит.

Хаһыат бырааһынньыктааҕы нүөмэригэр өрүү аһылык ырысыабын таһаарар үгэстээхпит. Бу сырыыга саханы саха дэтэр саха тылын, литэрэтиирэтин учууталлара Саҥа дьыллааҕы мааны сандалыларыгар тугу астыылларын суруналыыс Людмила Попова ыйыталаста.

Саҥа дьыл кэнниттэн сорохторго өссө биир уоппуска кэмэ наадатын курдук буолар. Тоҕо диэтэххэ, урукку тэтимнэригэр киирэллэригэр доруобуйа туруга уонна уһун өрөбүллэртэн сылайыы-элэйии мэһэйдиир.  Саҥа дьыл бырааһынньыктара биһиги доруобуйабытын, ис турукпутун алдьаппатын туһугар эмчиттэр тугу сүбэлииллэрин суруналыыс Надежда Егорова Саҥа сылы доруобуйаны айгыраппакка көрсүөххэ” матырыйаалыгар сырдатта.

Олус элбэх барыылаах-кэлиилээх, түргэн тэтимнээх сыл буолуоҕа. Элбэх уларыйыы-тэлэрийии күүтэр. Кыратык долгуйуох, аһара элбэх хамсаныыттан буккуллуох да курдуккун. Ол эрээри бэйэ бодотун тардынан, санааны сааһыланан сырыттаххына, ат эйигин атаҕастыа суоҕа. Биир хаһаайыстыба кыыллара буоларгыт быһыытынан, бу сылга ат элбэх үтүө өрүтүн көрдөрүөҕэ.  Маннык сылларынан гороскопка бэйэҕит бэлиэҕитин булан ааҕыаххыт.

“Сылгы 25–30 сыл олорор. Киһилии көрүллүбүт-хараллыбыт сылгылар 40 саастарыгар тиийэллэр. Кулунчук төрөөт даҕаны биир чааһынан атаҕар турар кыахтаах. Айылҕа кинилэри оннук оҥоһуулаабыт, түргэнник атахтарыгар турдахтарына эрэ адьырҕа кыыллартан тыыннаах хаалалларын курдук. Сылгылар киһини сирэйиттэн, куолаһыттан хайдах настарыанньалааҕын билэллэр. Хаҥас хараҕынан ону быдан арааран билэр, онон кыыһыра сылдьар буоллаххына, акка уҥа өттүттэн чугаһыыгын. Уһуннук алтыспыт киһитин син биир билэр” диэн суруналыыс Антонина Эверстова “Һат-һат…”, Дьөһөгөй оҕото барахсан” матырыйаалыгар Уот Кыһыл Сылгы сыла иһэринэн тапталлаах Дьөһөгөйбүт оҕото атын кыыллартан туох уратылааҕын ырыппытын ааөыҥ уонна сэргээҥ.

Дьэ, көстөрүн курдук, бүгүҥҥү бырааһынньыктааҕы хаһыат сүрүн тиэмэтэ — үүнээри турар сыл бэлиэтэ Ат. Эһиэхэ, күндү ааҕааччыларбыт, 2026 сыл барыгытыгар олус ситиһиилээх сыл буоллун, баҕа санааҕыт кэмигэр туолан истин!