Саҥа IT-ситиһиилэр: ”Группа Астра” “Цифровой алмаз» пуорумҥа айан таһаарыыларын билиһиннэрдэ

“Группа Астра”​ бэйэтин бырайыактарын Дьокуускайга “Цифровой Алмаз” федеральнай пуорумҥа билиһиннэрдэ. Хампаанньа дойдуга оҥоһуллар бырагырааманан хааччыйыы уонна иһитиннэриини көмүскүүр тэриллэр эйгэлэригэр иһитиннэрэр технологияларга Арассыыйа ырыынагар инники күөҥҥэ иһэр. Тэрээһиҥҥэ Саха сирин үөрэххэ уонна наукаҕа министиэристибэтэ уонна “Группа Астра”  эрэгийиэн үөрэх тэрилтэлэрин сыыппара трансформациятын чэрчитинэн бииргэ үлэлэһэргэ сөбүлэһиигэ илии баттастылар, диэн СИА суруйар.

Саҥа таһымнаах үөрэх

Саха сирэ уонна “Группа Астра” хаһыс да сылын бииргэ үлэлииллэр. Хампаанньа өйөбүлүнэн араас министиэристибэлэр, судаарыстыбаннай тэрилтэлэр туох да кыһалҕата суох Astra Linux дойдуга оҥоһуллар операционнай систиэмэҕэ көспүттэрэ. Бу систиэмэ туһанааччыларга соруктарын көдьүүстээхтик толорорго көмөлөһөр. Дойдуга  оҥоһуллар ОС түргэнник уонна тупсаҕайдык үөрэнэллэр.

Быйыл “Цифровой алмаз” кэмигэр Саха сирин үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ Нюргуна Соколова уонна «Группа Астра»  генеральнай дириэктэрин тутаах сакаасчыттары кытта үлэҕэ солбуйааччы Андрей Климов бииргэ үлэлэһиигэ илии баттастылар. Бииргэ үлэлээһин Саха сирин үөрэҕин тэрилтэлэригэр Арассыыйатааҕы бырагырааманан хааччыйыыны киллэрии соруктарын быһаарыаҕа.

“Технологическай өттүнэн тутулуга суох буолууга көһүүгэ биһиги дойдубутугар дойдуга оҥоһуллар бырагыраама бородуукталара уонна тиэхиньикэ сайдалларын туһугар сорук турар. 2030 сылга биһиги үөрэхпит тэрилтэлэрэ дойду оборудованиеларыгар уонна бырагырааманан хааччыйыыга көһүөхтээхтэр. Саха сиригэр сыыппара трансформациятын чэрчитинэн бары судаарыстыбаннай уонна муниципальнай управлениелар Арассыыйа технологияларыгар хайы-үйэ көстүлэр. Холобура, биһиги госсулууспалаахтар AstraLinux ОС-нан үлэлиибит. “Группа Астра” биһиги үөрэх тэрилтэлэрбитигэр лицензиялары босхо биэрэргэ уонна педагогтары бырагыраама бородууктатыгар үөрэтэргэ бэлэмнэр. Түһэрсиллибит сөбүлэһии түһүмэхтэринэн ыытыллыаҕа. Туох-ханнык иннинэ олохтоох оҥорон таһаарыыларга быһаччы көһүөхтээх үөрэх тэрилтэлэрин быһаарыахтаахпыт. Үөрүүлээҕэ диэн, бу үлэни хайы-үйэ саҕалаабыт алта эрэгийиэнтэн биирдэстэринэн буолабыт«, — диэтэ Саха сирин үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ Нюргуна Соколова.

Бүгүн Саха сирэ — Уһук Илиҥҥэ ИТ-өҥөнү таһаарыыга билиниллибит лиидэр. Арассыыйа Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин инновационнай экосистиэмэҕэ, сыыппара уонна креативнай индустрияҕа ону ситиһиини үрдүктүк сыаналаабыта.

“Саха сирин үөрэххэ уонна наукаҕа министиэристибэтин кытта сөбүлэһиини түһэрсии өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатын, үөрэх тэрилтэлэрин кытта   киэҥник бииргэ үлэлэһиигэ туһуланар. Оскуолаттан, университеттан тахсыбыт эдэр дьон бүгүҥҥү күҥҥэ бэлэм буолан, омук киэнин солбуйбут бырагырааманан хааччыйыыларын туһаналларын курдук. Саха сирэ — дойдубут сиригэр-уотугар бриллиаммыт. Өрөспүүбүлүкэҕэ сыыппараны киллэриигэ сөптөөхтүк дьаһаммыппытын бигэргэтэр. Саха сирэ омук киэнин толору солбуйуоҕа, тутулуга , куттала суох уонна аныгылыы буолуоҕа  диэн эрэнэбит«,— диэтэ “Группа Астра”  генеральнай дириэктэрин тутаах сакаасчыттары кытта үлэҕэ солбуйааччы Андрей Климов.

Эдэр программистары үөрэтэр киин

Саха сиригэр Арассыыйатааҕы оҥорон таһаарааччы быһаарыыларын кытта үлэлэһэргэ исписэлиистэри идэҕэ эбии үөрэтиигэ М.К.Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет баазатыгар авторизованнай үөрэтэр киини арыйарга былааннанар. Кииҥҥэ үлэлиэхтээх преподавателлэр үөрэтиини аастылар уонна сертификациялаах преподаватель статуһун ыларга бэлэмнэнэллэр. Бу туһунан “Үөрэх тэрилтэлэригэр сыыппара суверенитета”пуорум панельнай дьүүллэһиитигэр кэпсээтилэр.

“Мин үөрэх тэрилтэлэригэр омук оҥоһуутун солбуйуу тиэмэтигэр кытынным. “Группа Астра” сүрүн бырайыактарынан үөрэх бырагыраамалара уонна ПО репозиториялара буолаллар. Ону биһиги оскуолаларга уонна кэллиэстэргэ анаан оҥордубут. Быйыл биһиги Арассыыйа үөрэх тэрилтэлэригэр 200 тыһыынчаттан тахса дойдуга оҥоһуллар лиссиэнсийэлэри биэрдибит. Саха сирин үөрэҕин министиэристибэтин кытта сөбүлэһии түһэристибит уонна чугастааҕы кэмҥэ эрэгийиэн үөрэх тэрилтэлэрин“Группы Астра” быһаарыыларыгар хайдах көһөрүү соруга турар. Саха сирэ иһитиннэрэр технологиялар өттүлэригэр быдан сайдыылаах. Федеральнай пуоруму ыытыы манна олус суолталаах уонна“Группа Астра” пуорум партнерунан буолар. Килийиэннэрбитин көрөртөн үөрэбит. ХИФУ баазатыгар авторизованнай үөрэх киинин арыйарга былаанныыбыт”,— диэтэ“Группа Астра”  сайдыыга уонна үөрэххэ атыылааһыҥҥа департаменын дириэктэрэ Роман Борисов.

Саха сиригэр “Цифровой алмаз” пуорум үһүс төгүлүн ыытыллар. Пуорумҥа Арассыыйа эрэгийиэннэриттэн 3200 тахса киһи кытынна.

“Цифровой алмаз” — бу сыыппара экэниэмикэтин уонна салаа эспиэрдэрин, Арассыыйа технологическай сайдыытыгар интэриэстээх лиидэрдэри түмэр киэҥ хабааннаах бырайыак. РФ Сыыппараҕа министиэристибэтин өйөбүлүнэн ыытыллар федеральнай былаһааккаҕа эспиэрдэр быһаарыы ылыналлар уонна дойду эрэгийиэннэрин сайдыытыгар, Саха сирин экэниэмикэтин бөҕөргөтүүгэ, ИТ-индустрияҕа сабыдыаллыыр сөбүлэһиилэр түһэрсиллэллэр.

“Группа Астра” пуорумҥа Astra Linux операционнай систиэмэ курдук бастыҥ бородууктатын көрдөрдө. Ону тэҥэ биһигини кытта GitFlic-тэн бииридэлээхтэрбит, GitLab уонна GitHub альтернативатын сайыннарааччылар. Биһиги бииргэ Уһук Илиҥҥэ үрдүк үөрэх кыһаларыгар, ол иһигэр ХИФУ-га маастар-кылаастары ыыттыбыт. Пуорумҥа үгүстэр хампаанньа бородууксуйатын сэргээтилэр. Саха сирин Ил Дархана Айсен Николаев быыстапкабытын кэрэхсээн көрдө. Биһиги “Астра-университет”, “Астра-оскуола”, “Астра-кэллиэс” бырагыраамалар чэрчилэринэн үөрэх тэрилтэлэригэр улахан үлэни былаанныыбыт. Бу үлэ билигин бара турар. Сүрүннээн, пуорум эрэгийиэҥҥэ олус туһалаах. Манна Уһук Илин атын субьектарыттан үгүс ыалдьыттар уопут ыла кэлэллэр, тоҕо диэтэххэ, Саха сирэ цифровизация уонна омук табаарын солбуйуу хайысхаларыгар инники күөҥҥэ иһэр өрөспүүбүлүкэлэртэн биирдэстэрэ”,—диэн “Группа Астра” Уһук Илиҥҥэ партнерскай атыылааһыҥҥа салайааччыта Константин Кузнецов бэлиэтээтэ.

Саина Титова.