Сэлии аан дойдутааҕы киинэ Саха сиригэр тэриллиэҕэ

Москваҕа Саха сирин Бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтигэр «Мамонт — достояние российской Арктики» диэн төгүрүк остуол буолан ааста.

Тэрээһиҥҥэ түҥ былыргы фаунаны чинчийээччилэр, сэлии муоһун хомуйааччылар, муостан быһааччылар, уо.д.а. кыттыыны ыллылар. Төгүрүк остуолу СӨ бырабыыталыстыбата уонна СӨ Наукатын академията тэрийдилэр.

Сэлии уобараһын Арктика бэлиэтэ (символа) оҥорор туһунан кэпсэттилэр. Айылҕаны алдьаппакка туран, сэлии муоһун хайдах хомуйуохха сөбүй?

Саха сирин бастайааннай бэрэстэбиитэлин солбуйааччы Александр Сафонов этэринэн, «Арассыыйа» быыстапка-пуорум иһинэн тэриллибит Палеонтология күнүгэр интэриэс улахан.

— Бэрэсидьиэн Арктика сайдыытын стратегиятын олоххо киллэрии былаанын бигэргэппитэ. Бу докумуоҥҥа киирбит биир улахан тэрээһининэн Саха сиригэр Сэлии аан дойдутааҕы киинин тэрийии буолар. Бу киин «Север» НОЦ инфраструктурнай бырайыагар киирсэр. Онон палеонтология суолтата улахан, — диэн кини эттэ.

РНА Зоологияҕа иститутун научнай үлэһитэ Алексей Тихонов мамонтовай фаунаны үөрэтиигэ саха учуонайдарын оруолларын санатта. Кини сэлиини үөрэтии Болтунов диэн бастакы гильдиялаах атыыһыттан саҕаламмытын кэпсээтэ. 1803 сыллаахха Болтунов сэлии уҥуоҕун уруһуйдаан баран, Санкт-Петербург куорат учуонайдарыгар илдьэн, улахан интэриэһи тардыбыт. Саха сиригэр палеонтологическай оскуоланы төрүттээбит Петр Лазарев наука сайдыытыгар элбэҕи оҥорбутун умнар сатаммат.

— Сэлии — аан дойдуга биллэр бренд, Арассыыйа национальнай баайа буолар. Биһиги дойдубутугар эрэ, Арктикаҕа эрэ сэлии уҥуоҕа булуллар. Саха сиригэр эрэ ураты арыйыылардаах матырыйааллары булуохха сөп. Ханнык эпохаҕа килиимэт хайдах уларыйбытын билиэххэ сөп. Аҕыйах сыллааҕыта булуллубут биоматырыйаалтан, баҕар, түҥ былыргы кыыл ДНК-тын ылан, чинчийии ситиһиилээх буолуоҕа. Инникитин үлэ элбэх, киэҥ, — диэн «Эффект мамонта» пуонда бэрэсидьиэнэ Екатерина Кузьмина эттэ.

Маны тэҥэ, сытыы кыһалҕалары эмиэ кэпсэттилэр. СӨ Наукатын академиятын мамонтовай фаунаҕа салаатын салайааччы, биологическай наука хандьыдаата Альберт Протопопов сэлии муоһун эйгэтигэр сокуон ситэтэ суоҕун ыйда.

Төгүрүк остуол түмүгүнэн, резолюция ылылынна. Онно сэлии муоһун булуу, хомуйуу, батарыы боппуруостарыгар сокуоҥҥа уларытыылары киллэрэн, бренд оҥорор бырагырааманы тарҕатарга этиилэри киллэрдилэр.

Ил Дархан, бырабыыталыстыба дьаһалтатын пресс-сулууспата.