Семен Михалев: «Саҥа сэбиэт үлэтэ көдьүүстээх буоларыгар баҕарабын»

Бу нэдиэлэҕэ Дьокуускай куоракка Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин бэрэстэбиитэллээх уорганнарын дьокутааттарын II сийиэһэ түмүктэннэ уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин сэбиэтин – Муниципалитеттар икки ардыларынааҕы бииргэ үлэлээһин ассоциациятын IX сийиэһэ үлэтин саҕалаата.

Сийиэстэр тустарынан Үөһээ Бүлүү улууһун баһылыгын бастакы солбуйааччы Семен Михалев санаатын маннык этэр:
— Дьокутааттар сийиэстэрэ уруккуга арыый даҕаны тиийбэт, коронавирус дьаҥа туран мэһэйдээбититтэн да, икки сыл үлэ кэтэхтэн да баран буолуо, сыр-мыр курдук дии санаатым. Урукку өттүгэр үлэ күөстүү оргуйара, боппуруос да тута быһаарыллара.

Пленарнай мунньах түмүгүнэн сэбиэт саҥа састааба талылынна. Мин итиннэ, баар балаһыанньаны учуоттаан, арыый да үлэ-хамнас тэтимнээх соҕустук барарыгар, көдьүүстээх буоларыгар баҕа санаалаахпын. Ил Түмэн дьокутааттара саҥа сокуон ылылларыгар бэлэмнэниҥ диэн этиилэрин соччо астымматым. Биһиги Саха сиригэр, тыйыс тымныы килиимэттээх сиргэ олорорбутун учуоттаан күүскэ туруорсуохтаах этилэр. Мин, холобур, «балбаах сокуонугар», «ыт сокуонугар», «бөх сокуонугар» сөпсөспөтүм элбэх, дьиҥэ, маннык сугулаан кэмигэр итинник кыһалҕалары быһаарсыахтаах этибит.

Үйэбит тухары сылгы-сүөһү ииттэн кэлбит дьон, сокуонунан кыһарыйтаран хаһаайыстыбабытын аҕыйатар куттал баар. Аны «ыт сокуонугар» тохтуом. Ыкка күҥҥэ 200 солк., оттон оҕо аһылыгар күҥҥэ 180 солк. көрүллэр, ол аата кыылбыт оҕотооҕор сыаналанар буолан тахсар. Ити сыыһа. Холобура, итинник кэлтэй барыыга дьокутааттар туруорсуулара наада этэ. Оттон нэһилиэнньэ олоҕун тупсарыыга толору хааччыллыылаах дьиэлэри туттууга эмиэ кыһалҕа үөскүүр кутталлаах. Ыраас ууну дьиэлэргэ тардан баран, кирдээх уутун таһар эмиэ уустуктардаах. Технологическай бөҕү суох оҥорор КОС Үөһээ Бүлүү улууһугар тутулунна, оттон онно кыһыҥҥы тымныы кэмигэр 150-200 км сытар дэриэбинэттэн тоҥмут кирдээх ууну аҕалан, икки-үс күн сылаас харааска туруоран, ириэрэн баран сүөкүүр ыарахан буолуо. Мин саныахпар, ити өттүгэр Саха сирин усулуобуйатыгар сөп түбэһиннэрэн, тэҥнээн үлэ барыахтаах.

Бу күннэр усталарыгар элбэх араас тэрилтэ кэлэн быыстапка туруорбутун сэргээтим. Мунньах быыһыгар тахсан, ыраата барбакка, туох саҥа технологиялар баалларын көрдүбүт-иһиттибит.