Сенатор Егор Борисовы кытта биир күн

Бу манна, Чурапчы сэлиэнньэтигэр,  “Арҕаа Баc” түөлбэҕэ,   аҕата Афанасий Егорович туппут дьиэтигэр 1954 сыллаахха атырдьах ыйын 15 күнүгэр, кус оҕото көтөр кэмигэр, булт-алт үгэнигэр, эдэр ыал Барыыһаптарга бастакы оҕолоро – уоллара Гоша күн сирин көрбүтэ.

Аҕата, байанайдаах булчут, уолум хата булчут буолуо диэн иһигэр олус үөрбүт буолуох­таах. Оннук да буолбута. Егор уончатын ааһаат,  төрөөбүт тиэргэниттэн букатын чугас үс көлүкэчээн күөл баарыттан биирдэстэриттэн аан маҥнайгы куһун бултаан аҕалбыта! Ийэтэ Прасковья Ильинична барахсан онно, булчут эбилиннэ диэн, эмиэ олус долгуйдаҕа, үөрдэҕэ… Аҕыс оҕолоох саха ыалыгар бу – улахан суолта­лаах сабыытыйа!

Атах-тэпсэн олорон кэпсэтии

Атырдьах ыйын 9 күнүгэр Чурапчы нэһилиэгэр, дьэ итинник истиҥ кэпсэтиилэртэн, дьоллоох оҕо саас умнуллубат түгэннэрин  ахтыылартан, Егор Афанасьевич төрөөбүт тиэргэниттэн “РФ сенатора Егор Афанасьевич Борисовы кытта биир күн” диэн, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үһүс Бэрэсидьиэнэ,  Бастакы Ил Дархана, Российскай Федерация сенатора  Егор Афанасьевич Борисов 70 сааһын көрсө, СӨ Инновация министиэрис­тибэтин, “Саха бэчээт” тэрилтэ, “Чурапчы улууһа” МО, “Саҥа олох” хаһыат көҕүлээһиннэринэн ыытыллыбыт пресс-тур саҕаланна. Тэрээһини Чурапчы улууһун баһылыга Степан Саргыдаев, баһылыгы солбуйаач­чы Мария Кронникова иилээн-саҕалаан ыыттылар.

Чурапчы сиригэр үктэнээт, сахалыы сиэринэн Арчы дьиэ­тигэр алгысчыт алгыһын ылан, саламаатынан, арыылаах алаа­дьынан күндүлэнэн  кэлбит суруналыыстары Егор Афанасьевич бэйэтин тиэргэнигэр үөрэ-көтө көрүстэ.

– Манна ийэлээх аҕам, элбэх оҕолоох ыал сиэринэн, сүөһү-ас туталлара, оҕуруот­таах этибит. Кыбыы, дал, кэбиһиилээх от – ол быыһынан элбэхтик сүүрбүт-көппүт, оонньообут дьоммут. Аҕам оройуон бастакы механизатордарыттан биир­дэстэрэ, тиэхиньикэҕэ аан бас­­таан миигин кини сыһыарбыта, үлэҕэ үөрэппитэ. Аҕам дойдутуттан Төлөйтөн, ийэм дойдутуттан Сылаҥтан аймахтарбыт, доҕотторбут кэлэн, дьиэ куруутун толору буолара. Оҕолор эбиллэн истэхтэрин аайы, аҕам дьиэбитин кэҥэтэн иһэрэ – үс салҕааһын­наах улахан дьиэ буолбута. Алта уол, икки кыыс, дьэ бу манна улааппыппыт, – диир Егор Афанасьевич. Манна кини кэргэнин – эдэркээн Пашаны сиэтэн аҕалбыта. Ол 1977 сыллаахха буолбут урууну Арҕаа Бас дьоно билиҥҥээҥҥэ диэри өйдүүллэр. Тиэргэҥҥэ Уруу сэргэтэ  бэрт тирэхтээхтик турар. Гоша аҕата бу дойдуттан барбытын  кэнниттэн 15-16-х улахан уол ийэтин уҥа илиитэ буолбута. Хас сарсыарда аайы 6 чааска туран, оһоҕун оттон, оҕолорго күөрчэх ыты­йан баран, Гоша оскуолатыгар сүүрэрэ…

“Дархан кыһата”.  Семен Новгородов аатын сүгэр Чурапчы орто оскуолата билигин итинник аатынан биллэр. Егор  Борисов бу оскуоланы бастакы кылаастан үөрэнэн бүтэрбитэ, учууталларын олус истиҥник саныыр. Дириҥ махталынан кылааһын сала­йааччытын, киниэхэ дьиҥнээх настаабынньыгынан буол­бут саха норуодунай суру­йааччыта Василий Яковлевы-Даланы ахтар. Педагог Татьяна Кононовна, оскуола актива бу күн оскуола мусуойун баай эспэнээттэрин, киэн туттар, холобур ылар  выпускниктарын, саха норуотуттан бастакы Ил Дархан Егор Борисов ос­­куолатааҕы сылларын туһунан кэпсээтилэр. “Дархан кыһата” дьоһун­наах, бастыҥ көлүөнэни иитэн таһаа­рар сыаллаах айымньылаахтык үлэлиир.

Салгыы пресс-тур кыттыылаахтара Егор Борисов борос­туой оробуочайтан саҕа­лаан, үрдүк үөрэҕи бүтэрэн, оройуон саамай эдэр сала­­йааччытынан ананан кэлбит “Сельхозтехника” тэрилтэ түөлбэтигэр сырыттылар. Дьэ бу манна, тыа хаһаайыстыбатыгар, от-мас  үлэтигэр, нэһилиэнньэҕэ наадалаах таһаҕаһы тиэйэргэ аналлаах оройуон тиэхиньикэтин бүтүннүүтүн өрөмүөннүүр, көрөр-истэр  оробуочай кэлэктиипкэ үлэҕэ буһан-хатан, Егор Борисов оройуон, өрөспүүбүлүкэ, дойду таһымнаах мындыр сала­йааччы буола үүнэн таҕыстаҕа.

Ити курдук, Валентина Бочонина салайааччылаах суруналыыстар дэлэгээссийэлэрэ, салгыы бу саас Чурапчыга аһыллыбыт Егор Борисов Архыып-бибилэтиэкэтигэр сырыттылар, сенаторы кытта ирэ-хоро сэһэргэстилэр. Холобур, тыа сирин дьонун долгутар нэһилиэктэр дьылҕаларын туһунан боппуруоска Егор Афанасьевич санаатын үллэстэригэр, нэһилиэк туһунан өйдөбүлү хаалларан илдьэ сылдьар туһуттан, үчүгэй со­­куоннар тахсалларын кэтэспэккэ, нэһилиэк таһымыгар түөлбэ диэн уопсастыбаннай тэрилтэ тэринэн иһиигэ сү­­бэлээтэ. Уопсастыбаннас нэһилиэк интэриэһин көмүскүүргэ турунуохтаах. Итиэннэ, суруналыыстарга туһаайан, Саха сирин чулуу үлэһиттэрин, номоххо киирэр  Михаил Готовцев, Владимир Михайлов курдук Үлэ Дьоруойдарын, хорсун патриоттары, Арассыыйа Дьоруойдарын, Дьоруой оҕолор тустарынан өссө күүскэ сырдаталларыгар ыҥырда. Бу Архыып-библэтиэкэтигэр Егор Борисов кэллэҕин аайа саҥа кинигэлэри аҕалар. Ол курдук, билигин хайыы-үйэ 3700 кинигэни, 590 сувениры, 106 хартыынаны бэлэхтээтэ. Манна кини үлэтин динэбиньииктэрэ, сыаналаах докумуоннар, суруктар эмиэ бааллар. Оройуон бибилэтиэкэтин исписэлиистэрэ билиһиннэрэл­лэринэн,  Егор Борисов Архыып-бибилэтиэкэтэ конференц-саалалаах, сыыппара технологияларыгар салаалаах, тыаһы-ууһу устар кииннээх, ыччаты иитиигэ анаммыт “РОСТ”, “Үүн-Сайын” медиалаборатория­лаах. Манна иккис этээс­кэ “ПУТЬ с АЛААСА НА ВЕРШИНУ”  (“АЛААСТАН – АЛГЫСТААХ ААРТЫККА”) диэн Егор Борисов олоҕун дьыалатын сиһилии кэп­­сиир быыстапка-истиэндэ баар. “Бу барыта ыччакка, кэлэр көлүөнэлэрбитигэр ананар”, – диир бибилэтиэкэ биир тутаах үлэһитэ Ульяна Атласова.

Егор Борисов Учуутала Далан биирдэ: “Если цель твоей деятельности – принести благо людям – ты никогда не проиграешь!» – диэбитэ. Норуотуҥ туһугар үлэ! Егор Афанасьевич дьонун-норуотун, өрөспүүбүлүкэтин олоҕо тупсарын, сайдарын  туһугар олоҕун бүтүннүү анаан кэллэ. Оннук үлэлии-хамсыы сылдьар.

Татьяна МАРКОВА.