Сергей Потапов «Сайылык» испэктээгин туһунан көрөөччү санаата

Былатыан Ойуунускай аатынан Саха тыйаатырын Алампа аатынан саалатыгар режиссер Сергей Потапов суруйааччы Сиэн Өкөр «Сайылык» пьесатын туруорбут испэктээгин премьерата буолла.

«Сайылык» — Сиэн Өкөр биир саамай дириҥ ис хоһоонноох, философскай хабааннаах айымньыта. Урут киинэ уһуллубутун эмиэ билэбит. Дьэ, тыйаатыр сыанатыгар бу айымньы хайдах көстөр, көрөөччүгэ туох-ханнык санааны саҕар эбитий? Урутаан эттэххэ, испэктээк киинэттэн  атын сюжеттаах буолла…

Сыана киэргэтиитэ бэрт кэмчи: холумтан, ыскаамыйа, дьиэ өһүөтэ… Ааспыт үйэ 80-с, 90-с сыллардааҕы кэмэ көстөр. Орто омурҕанын ааһан иһэн, Анатолий (СӨ үтүөлээх артыыһа Айаал Аммосов) төрөөбүт дойдутугар тардыһан, оҕо сааһа ааспыт бөһүөлэгэр кэлэн, сайылыыр дьиэ оҥостоору сайылыктан көһөрүллэн кэлбит дьиэни атыылаһар. Дьиэни үөлээннээҕэ Ньукулай (артыыс Сергей Баланов) илдьэн көрдөрөр, атыылыыр.

Массыынанан айаннатан иһэллэр. Бу иһэн ат көрдүү сылдьар эрээри, бултуу-балыктыы сылдьар уолаттары көрсөллөр. Онуоха куһу, куобаҕы, балыгы биир кыыс оонньоон көрдөрөр. Айаннара бэрт сэргэх. Мин санаабар, испэктээк саҕаланыытыгар улахан болҕомто бу булчут уолаттарга туһаайылынна. Бу уолаттар дьоруойдара туох санааны тиэрдэр сыаллаахтарый?

Тиийэн кэлбиттэрэ, иччитэх турар дьиэлэрин сарайа суох эбит. Ол да буоллар, Анатолий бу дьиэни атыылаһан, соҕотоҕун хонорго сананар. Дьэ, бу кэмтэн кини илэ дуу, түүл дуу буолара биллибэт олоҕо саҕаланар…

Дьиҥэ, субу тыыннаах сылдьан, үөрдэр ортолоругар тиийэн хаалар, өлбүккүн дуу, тыыннааххын дуу билбэккэ биэтэҥнии сылдьар диэн — киһиэхэ улахан иэдээн буоллаҕа. Ол онно көстөр уолуйуу, куттаныы, уордайыы, аана суох айманыы, санаа түһүүтэ, синэ биир санааҕа кэлии, ыраах кыламныыр эрэл кыыма…

Иччитэх дьиэҕэ кини хаһан эрэ сүтэн баран, көстүбэтэх, сири кытта сир буолбут  Сүөдэрдээх Бардуону (СӨ үтүөлээх артыыһа Иннокентий Луковцев уонна Эдуард Захаров) көрсөр. Бу дьон сир-халлаан икки ардыгар үөр буолан сылдьаллар. Аньыылаах дууһалара сайылыкка тиийиэхтэрин баҕараллар. Сайылык диэн — өбүгэ дойдутун уобараһа, судургутук эттэххэ, сахалыы ырай дойдута. Онно аньыыта-харата суох дьон эрэ тиийэллэр. Анатолий онно тиийиэ дуо?

Бу испэктээк, баҕар, омук дьоно өйдүүрүгэр уустук буолуо. Оттон саха киһитигэр аал уоту, дьиэ иччитин аһатыы, сир-халлаан ылбатах дууһалара — үөрдэр, анараа дойду — олус чугас өйдөбүллэр, кини тута өйдүүр. Испэктээккэ да, Сиэн Өкөр айымньытыгар да, үөрдэр туох эрэ олус кутталлаах, абааһы курдук буолан көстүбэттэр. Кинилэр киһилии өйдөрүн-санааларын, майгыларын сүтэрэ иликтэр. Орто дойду олоҕо уонна анараа дойду бэрт чараас быыстаахтар эбит диэн көрө олорон өйдүүгүн.

Испэктээк сүрүн санаатын — бу орто дойдуга бэриллибит олоҕу дьоһуннаахтык, аньыыга-хараҕа киирбэккэ, эбэтэр, эрдэттэн боруостаан, олоруохха наада диэн көрөөччү өйдүүр, бэйэтигэр чугастык ылынар. Ким билиэй, киһи олоҕо хаһан кэлэн быстыаҕын? Онно бэлэмнээх буолуоҥ дуо? Онон драма бу толкуйдатар сыалын сиппит диэххэ наада.

Режиссер — Сергей Потапов, сценограф — Михаил Егоров, таҥаска-сапка худуоһунньук —  Сардана Федотова, муусуканан киэргэтии —  Николай Павлов, уот-күөс — Егор Иванов.
Оруолларга:   СӨ үтүөлээх артыыһа Айаал Аммосов, Сергей Баланов, СӨ үтүөлээх артыыһа Иннокентий Луковцев, Эдуард Захаров, СӨ норуодунай артыыһа, РФ үтүөлээх артыыһа Елена Сергеева-Румянцева, Анастасия Иванова, Ньургуйаана Шадрина, Александр Захаров, Григорий Иванов.