«Ситим» — 2026 сылы көрсө

Ааһан эрэр сыл ахсынньы 18 күнүгэр «Ника» банкеттыыр саалаҕа «Ситим» өрөспүүбүлүкэ көҥүл суруйааччыларын сойууһун уопсастыбаннай тэрилтэтэ 2025 сылбытын атаара, саҥа иһэр 2026 сылы уруйдуу көрсө диэн муһуннубут.

Тэрээһини Кычкин Петр Петрович-Сайылык Бүөтүр алгыһынан саҕалаата. Бары тула туран маанылаах алгыс тылларын иҥэриннибит, ыраастанныбыт, арчыланныбыт. Биэчэри быйыл сойууска киирбит Обутова Прасковья Григорьевна-Барыскыай иилээн-саҕалаан ыытта.. Онуоха режиссер үөрэхтээх Прасковьябыт «Таал-Таал эмээхсин» диэн остуоруйаны уларытан, «Ээл-Мээл» диэн интэриэһинэй, көрүдьүөс, үөрэтэр ис хоһоонноох, билиҥҥи кэмҥэ сөп түбэһиннэрэн айан таһаарбыт.
Сүрүн оруолу, о. э. Ээл-Мээли Уварова Евдокия Николаевна-Чуохаана толордо. Күн — Сандаар Күн Сандаара, Сир — Обутова Прасковья, Өрүс — Кожуров Ыстапаан-Таастаах, Сэттис этээс тойоно — Семенов Сергей-Сэгэй, Былыт — Неустроев Петр-Айаанньа Уус буоллулар. Инникитин да бу сценканы көрдөрөр былааннаахпыт.

Прасковья өссө атын туруорууну толкуйдаабыт. Онно Тымныы оҕонньор оруолун — Ыстапаан Таастаах, Хаарчаананы — Обутова П. Г.-Барыскыай толордулар. Манна аттар көрсүһүүлэрин көрдөрдүлэр. Айар иэйии ата бэйэтинэн тиийэн кэлэн, кэлэр сыл барыбытыгар элбэх иэйиилээх, ситиһиилээх түгэннэри бэлэхтииригэр алгыһын ыытта. Саха ата кинини сирдээн аҕалла. Кыргыттар маскарааттарын ураннаан-мындырдаан оҥостубуттара сөхтөрдө.

Маскараакка I миэстэни айар иэйии ата- Маайа Сиэнэ, II миэстэни саха ата – Тапталаана, III миэстэни сыл бэлиэтин, Кыһыл ат — тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтигэр үлэлээбит Кондратьев Николай Николаевич ылан, куул аҥара Болтоҥо соботунан бириистэнэн, үөрүүтэ муҥура суох буолан, ыытааччыларга махтал тылларын тиэртэ. Сценкаҕа оонньообуттар эмиэ тоҥ аһы уонна да атын бириистэри тутан дуоһуйдулар.

Биэчэри ырыаларынан киэргэттилэр: Тапталаана, Маайа Сиэнэ, Сандаара, Сайылык Бүөтүр уонна Чуохаана. Онтон Чурапчыттан кэлбит ыалдьыппыт Попова Степанида Ивановна тойуктаан дьиэрэттэ.

Сойууспут толорооччу дириэктэрэ Сергей Афанасьевич Сергеев-Сэгэй бу сылга үлэлээбит дьоҥҥо махтал суруктары туттарда уонна 2025 сыллааҕы «Ситим» үлэтин оччуотун билиһиннэрдэ.

«Быйыл СЫККЫС.РФ эбэтэр атын тас дойдуларга тахсарга анаан SYKKYS.RU диэн саайт аһан үлэлэттибит. Манан Арассыыйа, аан дойду киэҥ араҥатын ааҕааччылара биһиги сойууспут, атын да айар дьон үлэлэрин ааҕар кыахтаннылар.
Биһиги сойууспут ытык кырдьаҕаһа Николаев Виталий Григорьевич Галина Гаврильевна Иванова диэн кырдьаҕас учууталы кытары “Былыргы саха атыыһыттара” диэн историческай кинигэни таһаардылар. Бу кинигэҕэ Сахабыт сирин чулуу дьоно хайдах олоро сылдьыбыттарын туһунан суруллар. Оскуолаҕа эбии үөрэхтээһиҥҥэ да туттарга үчүгэй матырыйаал.
Биһиги сойууспут сүрүн салайааччыта, тутаах киһибит Иван Парфеньевич Александров бу сылга байыаннай дьайыыга сыһыаннаах хас да кинигэни суруйан таһаарда. Икки кинигэтэ — биирэ нууччалыы, биирэ английскайдыы тылбаастанан таҕыстылар. Тылбааһын Эдьигээҥҥэ олорор английскай тыл учуутала Шадрина Агафья Николаевна оҥордо. Иван Парфеньевич билигин үлэтин салгыыр. Кобельянов Петр Федотович бу күннэргэ «Саха былыргы күүстээхтэрэ» диэн хомуурунньук кинигэтигэр үлэлэһэ сылдьар. Биһиги сүбэһиппит, ытык киһибит Григорьева Анна Петровна сойууспут тэриллиэҕиттэн тиһигин быспакка үлэлии-хамныы сылдьар. Ол курдук, ыстатыйа суруйан Саха сирин хаһыаттарыгар билиһиннэрии оҥорор, култуура тэрээһиннэригэр сүрүн оруолу ылан, тэрээһин мэлдьи көхтөөхтүк барар. Кыайыы 80 сылынан «Ытык Ильмень» диэн бырайыага Рутуб ханаалыгар киирдэ. Манна Ыстапаан Таастаах уонна Виталий Григорьевич сэргэ үлэлээн таһаардылар. Кини Өксөкүлээх Өлөксөй  аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр саха уус-уран литературатын 125 сылынан биктэриинэҕэ 1 миэстэни ылбыта. Хаҥаласка Саха литературатыгар поэзия, проза жанрыгар аналлаах пуорумҥа кыттынна.
Уварова Евдокия Николаевна-Чуохаана -– «Ситим» салаатынан буолар “Амма долгуннара” түмсүү уонна “Остуоруйа эйгэтэ” түмсүү салайааччыта. Ити түмсүүлэртэн элбэх чилиэн биһиги кэккэбитигэр киирдэ. Билигин бэйэлэрэ суруйбут остуоруйаларын хомуурунньугун таһаараары сылдьаллар.
Андреева Светлана Афанасьевна-Маайа Сиэнэ «Тапталым кынатын көннөрөн» хоһоон хомуурунньугун бэчээттэтэн таһаарда. Бэйэтин хоһоонноругар дьон-сэргэ ыллыыр хас да ырыа ааптара, араас көрүҥнээх күрэс кыайыылааҕа.
Хабарова Анна Степановна-Айталы хомуурунньугу кытта түөрт кинигэтэ бэчээккэ таҕыста. Кини сүрүн айымньытынан олоҥхону суруйуута буолар. Кэккэ сылларга араас аатынан, тус-туспа бэчээттэнэн тахсыбыт олоҥхолоро “Быралыйа Буура бухатыыр сыдьааннара” диэн аатынан бэчээккэ тахсаары типографияҕа баар. Хоһоонноро «Киин куорат» уонна улууһун хаһыаттарыгар бэчээттэннилэр, ырыа буоланнар дьон дьүүлүгэр тахсаллар. “Тохтоо түгэн” диэн хоһооно нууччалыы тылбаастаммыта. Олоҥхотун кинигэлэрэ оскуолаҕа, уһуйааннарга, Маҥараска, Хачыкаакка, куоракка, хоту дойдуга тиийэ тарҕаннылар. Намҥа олорор сиригэр литературнай күрэстэргэ, тэрээһиннэргэ кыттар. Аны олоҥхо кинигэтин биһирэмин кэтэһэбит.
«Ситим» Чурапчы улууһун салаатын салайааччыта Сандаар Күн Сандаара тэрээһиннэри «Далбар хотун», «Киин куорат», «Саҥа олох» саайтарыгар сырдатар. Бэйэтин хоһоонноро «Якутянка» бырайыакка уонна «Киин куорат» хаһыакка таҕыстылар. Үс төгүл «Ситим» Чурапчы салаатын аатыттан хоһоон күрэһин тэрийэн ыытта. Быйыл саҥа көхтөөх чилиэннэри сойууска киллэрдэ. Кыргыттарын кытта Рутуб ханаалы аһан, оҥорбут видеоларын онно таҥан киллэрдилэр. «Күһүн вальска ыҥырда» диэн хоһооно Намчы дьүрүлүгэр, толоруутугар «Тэтим» араадьыйаҕа сүрэхтэннэ.
Санникова Вера Афанасьевна-Мичийээнэ Чурапчыга барсан, бибилэтиэкэҕэ буолбут «Ситим» сойууһу билиһиннэрэр тэрээһиҥҥэ көхтөөхтүк кыттыбыта. Быйыл “Палитра души” диэн кинигэтэ нууччалыы тылбаастанан киэҥ эйгэҕэ, саайтарга таҕыста. «Ситим» көҥүл суруйааччыларын сойууһун аатыттан бу кинигэтин “Үрүҥ хаар алгыһа” аан дойдутааҕы бэстибээлгэ кытта кэлбит омук суруйааччыларыгар бэлэх уунна. Кини өссө норуот маастара, уруһуйдьут, иистэнньэҥ.
Биһиэхэ элбэх кинигэ биһирэмнэрэ буолаллар. Ол курдук: салайар сүбэбит кыттыылааҕа Илларионов Анатолий Иванович- Туола Тарбыанап «Хоһоон толоонун тойугун иэйиитэ», Санникова Вера “Палитра души”, Стручкова Саргылаана “Дууһам хаппахчытын арыйабын” уонна Никитина Любовь — Тапталаана маҥнайгынан биһиги сойууска, бэйэтин тылларыгар айыллыбыт ырыанньыгы сүрэхтээн бэртээхэй кэнсиэри бэлэхтээбитэ.
Кожуров Степан Егорович-Ыстапаан Таастаах бу күннэргэ 65 үбүлүөйдээх төрөөбүт күнүн бэлиэтээтэ. Салайар сүбэ уонна да атыттар тыл этэн, ырыанан-үҥкүүнэн эҕэрдэлээтибит. Ыстапаан Таастаах сүрүн супер-бирииһин – миксеры Мария Константинова-Мутукча ылан үөрдэ-көттө.
Хабаров Прокопий Алексеевич «Тыа сирэ айар киһи хараҕынан» биэриитигэр Степан Кожуров-Ыстапаан Таастаах тахсан истээччи сэҥээриитин ылла.

Бу сайын сойууска киирбит эдэр суруналыыс Анна Полятинская тэрээһин туһунан санаалара:
«Биэчэр биир тыынынан ааста. Кэлбит дьон олус сэргэхсийдилэр. Бары кыттааччылар саҥаралларыгар тыл-өс дэлэйэ, уус-уран тыллара киһини сөхтөрдө! Бэйиэттэр, суруйааччылар, тыл маастардара буолан, хас биирдиилэрэ киһи сүргэтин көтөҕөрдүү эттилэр.
Маннык эҕэрдэлэри мин өссө истибэтэҕим. «Ситим» бырааһынньыгар сылдьаммын олус дуоһуйдум. Тэрийээччилэргэ сэргэх, кэрэхсэбиллээх бырагыраамаҕа, ырыаларга, үҥкүүлэргэ уонна ордук күлүүлээх, ураты сценка иһин улахан махтал! Сценарийы юморист суруйбутун курдук. Барыгытыгар кэлэн иһэр Саҥа дьылга үтүөнү, дьолу баҕарабын!»
Манна даҕатан эттэххэ, ыраахтан-чугастан кэлбит дьон илии тутуурдаах, өттүк харалаах үөрэн-көтөн дьиэлээтилэр.

Сандаар Күн Сандаара