Сомоҕо талаан – норуокка баар!

Самаан сайын салаллан турар биир чаҕылхай куйаас күнүгэр дьоллоох Дьокуускай куорат килбэйэр киинигэр турар өрөспүүбүлүкэ Норуот айымньытыгар уонна социальнай-культурнай технологияларга  дьиэтигэр уруһуйунан үлүһүйэн туран дьарыктанар Ньурба улууһун Хорула нэһилиэгиттэн төрүттээх Мария Афанасьева айымньыларын быыстапката биир дойдулаахтарын, куорат олохтоохторун болҕомтотун тарта.

Быыстапкаҕа Мария Семеновна 56 хартыыната көрдөрүүгэ турда итиэннэ онтон атын уруһуйдарын быыстапкаҕа кэлбит дьон интерактивнай экранынан дуоһуйа көрдүлэр.  Мария Семеновна уруһуйга төһө да анал үөрэҕэ суоҕун иһин, айылҕаттан бэриһиннэриилээх талба талаан буоларын быыстапка кыттыылаахтара биһирии көрөн бэлиэтээтилэр. Ол курдук, быыстапкаҕа — натюрмортар, портреттар, айылҕа эгэлгэ көстүүлэрэ субу хамсаан барыахтыы дьүһүйүллүбүттэрэ сөхтөрөр.

—   Кыра оҕо эрдэхпиттэн уруhуйдуурбун сөбүлүүбүн. Уруhуй үөрэҕэр үөрэммэтэҕим да буоллар, бокуой буллум даҕаны кыралаан уруhуйдуу сылдьарым. Ол сылдьан Ньурбаҕа Васильева Анна Николаевна салайааччылаах «Палитра” куруhуокка киирэн элбэххэ үөрэнэн, умнубуппун санаан, дьэ, билигин уруhуйбар төнүннүм.

Быыстапкабар күүс-көмө буолбут, үрдүк таһымнаахтык барарыгар ыйан-кэрдэн, быһааран, тэрийбит  Захарова Людмила Юрьевнаҕa, Жиркова Ольга Ивановнаҕа  уонна бары көмөлөспүт дьүөгэлэрбэр, чуолаан, Босикова Наталья Васильевнаҕа, өрөспүүбүлүкэ Норуот айымньытыгар уонна социальнай-культурнай технологияларга  дьиэтин генеральнай директорыгар Семенов Сергей Степановичка уонна бу тэрилтэ бары үлэһиттэригэр, кэлэн быыстапкабын сэргээбит дьоммор-сэргэбэр улахан махталбын тиэрдэбин, — диэн кэпсиир Мария Семеновна. – Бэйэм 1953 сыл бэс ыйын 8 күнүгэр Ленинскэй оройуонун (Ньурба улууһун) Хорула нэhилиэгэр Матрена Алексеевна Алексеева уонна Семен Иванович Николаев  диэн өр сылларга кадровай булчутунан үлэлээбит аҕалаах, элбэх оҕолоох колхуостаах дьиэ кэргэҥҥэ күн сирин көрбүтүм.

Аҕыс кылааhы Хорулаҕа үөрэнэн баран, салгыы Ньурба 1 №-дээх оскуолатыгар үөрэнэн 1972 сыллаахха ситиhиилэхтик үөрэнэн бүтэрбитим. 4-с разрядтаах швея-мотористка идэни баhылааммын Ньурбаҕа, Маалыкайга ательеларга иистэммитим, Ленинскэй оройуон промкомбинатыгар өр сылларга үлэлээммин, “Коммунистическай Үлэ удаарынньыга”, “Мастер — золотые руки” наҕараадаларга тиксибитим. 90с сыллар саҕаланыыларыттан чааһынай урбаанньыт буоламмын, сөбүлүүр дьарыкпынан иистэниинэн дьарыктаммытым. Нэhилиэнньэ наадыйыытынан унтуу, түүлээх таҥаһы, сахалыы национальнай көстүүмнэри тигэн биэрэрим.

Олоххо көхтөөх буоламмын ол сыллардааҕы тэрээhиннэргэ үксүгэр кыттарым. Иллэҥ кэммэр куруһубаны быысапкалыырынан, баайыынан, оҕуруот аhын олордуутунан билигин да дьарыктанабын. 1980 сыллаахха Афанасьев Александр Николаевичтыын ыал буолбутум. Кини Ньурба оройуонун тыа хаhаайыстыбатын уонна ОДьКХ бочуоттаах үлэhитэ, өрөспүүбүлүкэттэн, оройуонтан элбэх наҕараадалардаах үлэ бэтэрээнэ. Түөрт оҕобут бары үрдүк үөрэхтээх үлэhит дьон, сиэннэрдээхпит.

Мария Семеновна таптыыр идэтин таһынан ис сүрэҕиттэн биһириир, сөбүлүүр уонна үлүһүйэр дьарыктара элбэҕин сөҕөҕүн. Олор истэригэр киниэхэ уруһуй ураты иэйиилэри саҕар, айар көҕү уһугуннарар, кэрэни таба көрөргө угуйар ойуччу тутуллар умсулҕаннаах дьарыгынан буолар. Кини бу бииртэн биир талба талаана, олорон кэлбит дьоһун олоҕо үүнэр сүһүөх ыччакка, тулалыыр бар дьоҥҥо чахчы үтүө холобур буолар. Онон, доҕоттор, сомоҕо талаан – норуокка баар! Мария Семеновнаҕа айар талаана тахса, кэрэни саҕар үлэлэрэ бар дьонугар сырдыгынан сыдьаайа турарыгар баҕарыаҕыҥ!

Елена Иванова,

СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Бэчээтин туйгуна.