Сунтаарга туртаһы быыһаатылар

Сунтаар улууһун  Элгээйи сэлиэнньэтин олохтооҕо Николай Ляшеев сылгыларын үөрүн Угут Күөл диэн сиргэ  эбии аһатан тутан турар. Аһатар кэмигэр тиийбитэ, оттоох күрүөтүгэр туртас оҕото ыран, быстаран сытар эбит. Айылҕа оҕотун аһынан,  Элгээйитээҕи айылҕа түмэлигэр аҕалан биэрбит.

Түмэл үлэһиттэрэ тута бэтэринээрдэри ыҥырбыттар. Бэтэринээрдэр кэлэн, туртаска килиньиичэскэй көрүүнү-истиини ыыппыттар, аччыктаан-быстаран, оттоох күрүөҕэ кэлбитин быһаарбыттар. Атын ыарыыта суох эбит.

Туртас дьонтон отой куттаммат эбит диэн бэтэринээр кыргыттар сөҕөн кэпсээтилэр. Тыыннаах хаалар туһуттан аар тайҕа кыыла быстаран, чахчы көмөҕө наадыйан киһи баар сиригэр кэлбит эбит диэн Бэтэринээрийэ департамена суруйар.

Бастаан туртас турар да кыаҕа суох этэ. Дьон тутарыттан, имэрийэриттэн тэһииркээбэт, куттаммат этэ.

Түмэл үлэһитэ видеоҕа устан тарҕаппытын кэнниттэн, кинилэргэ РАН СС Криолитозона биологическай кыһалҕаларын институтун учуонайдара тахсыбыттар. Хаһаайыны кытта кэпсэтэн, ыам ыйыгар диэри сайылыгар тутан, көрөн-истэн олороругар дуогабардаспыттар.

Туртаһы билигин ойуурга ыыттахха, тыыннаах ордоро саарбах. Саас туртастар аччыктыыллар, халыҥ хаарга ас булаллара уустук. Быстарбыт кыыл ас булара өссө ыарахан буолар.

Институт учуонайдара кураторы — туртаска эппиэттээх үлэһити Михаил Сидоровы анаабыттар. Кини сибээһи тутан олорон, туртас туругун кэтээн көрүөҕэ, аһатарга, көрөргө-харайарга сүбэлэри биэриэҕэ.

Бу кэнниттэн туртаһы төрөөбүт-үөскээбит аар тайҕатыгар ыытыахтара. Ыам ыйыгар учуонайдар кэлэн, туртас моонньугар спутниковай моойторугу кэтэрдиэхтэрэ уонна салгыы хайдах сылдьарын кэтээн көрүөхтэрэ.

Бу күһүн Сунтаар улууһун Уһун Күөл бөһүөлэгин олохтооҕун тиэргэнигэр эмиэ биир туртас киирэн, олбуор сиэккэтигэр иҥнибитин, тутан, ойуурга таһааран ыыппыттара.