СҮБЭҺИТ: Чучунааҕы сибиэһэйдии хаһааныы

Бу өрөбүллэргэ күөх луугу хомуйбут дьон хаартыскалара социальнай ситимнэринэн үгүстүк тарҕаннылар.

Үксүн чучунааҕы Тулагы, Күөх хонуу уонна Өлүөнэ өрүс арыыларынан хомуйаллар. Сорох хонуу луугу таптааччылара мотуорканан  арыыга ыалынан тахсан сыллааҕы хаһаастарын булунар идэлээхтэр. Аны туран социальнай ситимнэринэн 500 солк. арыыга таһааран биэрии уонна төттөрү аҕалыы өҥөтүн оҥоруу туһунан биллэрии куйаар ситимигэр толору. Луугу хомуйуу үгэннээн турарынан сибээстээн, үүнээйи туһатын, хаһааныы ньымаларын кытта билиһиннэрэбит.

КҮӨХ ЛУУК (ЧУЧУНААХ)

Саха сиригэр луук 13 көрүҥэ үүнэр. Оттон сахалар үксүн скорода луугу хомуйаллара биллэр. Луук ЕвразияҕауоннаХотугуАмерикаҕаүүнэркиэҥниктарҕаммытүүнээйи. Саха сирин бары оройуоннарын кэриэтэ баар, онуоха туундара зонатыгар ткытта үүнэрэ биллэр. Өлгөмнүк чучунаах оттоох ходуһаларынан, өрүс кырдалынан сииктээх уонна кумах биэрэктэринэн, итиэннэ сэппэрээк быыстарыгар үүнэр. Сайын саҕаланыыта луук амтана күүһүрэр, үчүгэй сыттаах буолар. Саха куукунатыгар сибиэһэй луугу салааттарга куталлар эбэтэр тууһаан баран кыһын устата аска тума быһыытынан тутталлар.

ЛУУК ТУҺАТА

С уонна А битэ­мииннэрдээх элбэх микроэлэмиэннэрдээх, ону тэҥэ, В битэмиин бөлөҕө, кальций, цинк бааллар. Күөх луугу сибиэһэйдии тиһигин быспакка сиир дьон тиистэрэ алдьаммат, стоматит ыарыыга ылларбаттар. Итиникытта зеаксантин уонна лютеин баар буолан харахха туһалааҕын бэлиэтэнэр. Оттон иммунитеты бөҕөргөтөрүнэн тэҥнээҕэ суох.

ХАҺААНЫЫ НЬЫМАЛАРА

Тоҥоробут. Луугу хомуйан баран сууйуллар, хааппыла да уута суох буоларын курдук кичэйэн куурдуллар уонна бытархай гына кырбаныллар. Кырбаммыт луугу кураанах уонна улахан айахтаах быласымаас бытыылкаҕа кутар табыгастаах.  Ллууктаах иһиттэри морозильникка тоҥоруллар. Эбэтэр кыра бакыаттарга сибиэһэйдии кутан чараас гына тоҥоруллар.