Сүбэһит: Даачаҕа, ойуурга, пляжка – аптечкалаах

Сай ортото буолла. Үгүс киһи уоппуска ылан ким оттуу, отоннуу, ким муораҕа сөтүөлүү тарҕаһар кэмэ үүннэ. Сорохтор ырааппакка даачаҕа тахсан сынньаналларын ордороллор.

Дьэ онно барарга биир наадалаах малы ыларгытын умнумаҥ. Ол даачаҕа да, ойуурга да, пляжка да укта сылдьар аптечкаҥ.

Ойуурга, даачаҕа

Даачаҕа, тыаҕа илдьэ сылдьарга итиини, сииги киллэрбэт хаппахтаах анал иһит наада. Холодильникка харайар ордук, сүрүнэ күн тыгар, оҕо илиитэ тиийэр сиригэр сытыа суохтаах. Дьэ онон аптечкаҕа бастаан тугу угабыт?

Биллэн турар, быраас анаабыт эмтэрэ бастакы уочарат киирэллэр. Ордук ити хроническай ыарыылаахтарга, гипертониктарга, диабеттаах дьоҥҥо сыһыаннаах.

Күнтэн харыстанар сириэстибэлэр

Күн сыралҕаныгар хаптардахха киһи тириитэ кытаран, устунан хаҕыланан барар, оннукка пантенолга оҥоһуллубут маас, спрей, гель арааһа көмөлөһүө. Биһиги хоту да олордорбут, күммүт хайа да соҕуруу дойдуттан итэҕэһэ суох сырайарын умнумуохха.

Ити кэмҥэ уһун сиэхтээх сырдык таҥаһы, киэпкэни, сэлээппэни, ачыкыны кэтэ сылдьар наада.

Оһолго туттуллар, ыарыыны мүлүрүтэр эмтэр

Тыаҕа, даачаҕа тахсыбыт киһи урааннаах уһун күнү ороҥҥо сытыа дуо, сир астыа, оҕуруотугар үлэлиэ. Ол сылдьан тыаҕа сылбах быыһынан моонньоҕон, дьэдьэн көрдүү сылдьан, атаҕы-илиини дьукку, ньылбы түһүү диэн оһол оҕото эрэ буоллаҕа. Куһаҕанын талан эттэххэ, сис ортотугар сис быстыа, тобук олоруо. Дьэ оннукка куруук туттар ыарыыны мүлүрүтэр эмтэриҥ, мааһыҥ, былаастыр адьас аттыгар баар буолуохтаахтар

Клещ ытырдаҕына

Кэлин биһиги эрэгийиэммитин клещ буулаан эрэр. Онон ытыртарбыт буоллахха, наһаа аймаммакка быраабыланы тутуһан, аргыый аҕай ороон ылыахха наада. Бааскын мыылалаах уунан сууйан баран, антисептигынан тута түһэҕин. Бэйэни кэтэнэн көрө таарыйа, организмҥа бары өттүнэн туһалаах от чэйи иһэр хайаан да наада. Олортон биһиэхэ үүнэрэ тимэх от, ытырыык от, ромашка, дөлүһүөн, петрушка, календула, мята буолаллар. Шалфей, зверобой, валериана, липа аптекаҕа атыыланаллар. Моркуоп, сүбүөкүлэ, сельдерей, апельсин, дьаабылыка, груша соктара эмиэ клещ киллэрбит инфекциятын организмтан таһаарарга туһалаахтар. Күөх чэй, суорат, быырпах курдук утахтар эмиэ наадалар.

Клещ ытырбытын кэннэ ымынах тахсар, температуралыыр буоллахха, сонно бырааска барыахха наада.

Манна даҕатан эттэххэ, клеһи сыттаах оттор: розмарин, шалфей, бархатцы, мята, лаванда, хризантема, чеснок үргүтэн чугаһаппат эбиттэр.

Аллергиялыыр буоллахха

Антигистаминнай эми үүнээйи быылыттан, түүтүттэн эрэйдэнэр дьон эмиэ укта сылдьыахтарын наада.

Хаан оҕуолаатаҕына

Сир астыыр, даачаҕа үлэлиир дьон илиилэрин-атахтарын өлөрөллөрө ханна барыай. Онон аптечкаҕа хайаан да биинтэ (стерильнэй да, боростуой да), баата, араас кээмэйдээх былаастыр, хааны тохтотор жгут, дьуот баар буолуохтаах. Ойуурга ону барытын соһо сылдьыбатыҥ чуолкай, ол гынан баран былаастыры, биинтэни уктар наада.

Арай ол да суох буолар түгэнигэр, кыратык илиини-атаҕы өлөрдөххө, былааты хайа тардан эбэтэр былатыагы тымныы уулаан тутар ордук. Эбэтэр хатыыта суох сэбирдэхтэри илитэн тутуохха сөп. Олортон саамай туһалаахтара биэс салаалаах от — бохсурҕана буолар. Бааскар туттуҥ да, кыра хааны начаас тохтотор. Биинтэ суох буоллаҕына, ол оннугар уһун сэбирдэхтэри, оту, имигэс талаҕы туһаныахха сөп.

Ис ыарыйдаҕына

Оҕуруот аһа эмискэ “үллэс” гыннаҕына, кыһыны быһа бэйэ күөх аһын суохтаабыт киһи туттуммахтыы түһэрэ чуолкай. Ону кытта сорох сиргэ иһэр уу хаачыстыбата мөлтөх да буолуон сөп. Ол барыта холбоһон, ис-үөс, куртах, оһоҕос үлэтигэр үчүгэйинэн дьайбат, онон аптечкаҕа ис эмэ хайаан да баар буолуохтаах. Оттон уунан ыытарыҥ тохтооботоҕуна, эбиитин хотуолатан бардаҕына, бырааһы ыҥыртарар ордук.

Үөнтэн-көйүүртэн харыстаныы

Сайын үчүгэйин иһин, биһиги дойдубут үөнэ-көйүүрэ кэпсэлгэ сылдьар буоллаҕа. Онон кумаар эмин хайаан да укта сылдьыахха наада. Манна кумаар эмин таҥаска ыстарар ордук. Сорох эмтэр арыылаах соҕус буолаллар, онон харыстыыр таҥаскын көрөн ыстарыаххын наада.

Үгүстэр тигээйиттэн куттаналлар, онон көрдүлэр да харса суох сапсынан бараллар, ону кини агрессия курдук ылынан, көмүскэнэн иннэтин таһаарар.

Ыҥырыа иннэтэ тигээйиттэн уратыта диэн, сүргүөхтээх. Онон ыҥырыа тиктэҕинэ, иннэтин сэрэнэн тыҥыраҕынан сууралаан ылыахха наада, чугас баан каартата баар буоллаҕына, ону кытта туһаныахха сөп. Тигээйи иннэтэ сүргүөҕэ суох, онон хаалбат, арай хаптаччы саайбыт буоллаххына, эккэр иилистэн хаалыан сөп. Бааһы ыга, оборо сатыыр наадата суох, төттөрүтүн инфекция киириэ. Тикпит сирин мыылалаах уунан (водород перекиһинэн, уунан сургутуллубут нашатырнай испииринэн, дьуотунан) сууйан баран, тымныы уулаах (муустаах) таҥаһынан саба туталлар. Ол кэннэ дьаата организмҥа тарҕана охсубатын, аллергическай реакцияны ылбат курдук элбэх ууну иһэр наада. Оттон ытырбыт сирэ кыһыйа-кыһыйа иһэн тахсарын намтатарга “Кларитин”, “Супрастин”, “Димедрол” антигистаминнары иһэр ордук.

Сорохтор оҕуруоттан петрушканы үргээн ылан, илдьи ыстаан баран бааска саба уураллар.

Ойуурга сылдьан тиктэрдэххэ, бохсурҕана от туһалаах.

Кыра оҕону, аллергик дьону эбэтэр тигээйи сирэй, моой таһынан тикпит буоллаҕына, суһаллык бырааска көрдөрүнэ охсуохха наада. Сорох киһи бааһын испитэ тохтообот, температурата үрдээн киирэн бардаҕына, эмиэ бырааска түргэнник көрдөрүөхтээх.

Пляжка

Бастакы уочарат, күнтэн харыстанар кириэми уктар ордук.

Тиийээт да, пляж хайдах туруктааҕын бэрэбиэркэлээҥ: уһуктаах таастардаах, баҕар, алдьаммыт өстүөкүлэлээх буолуо.

Сөтүөлүү сылдьан оһолломмот курдук аһара быһымахтык хамсанымаҥ.

Чугас эргин мэдиссиинискэй тэрилтэ ханан баарын эрдэттэн билэр ордук.

Пляж устун күүлэйдииргэ бэйэҕэ сөптөөх атах таҥастаах буолуохтааххын.

Күн сыралҕаныгар олорума — күлүк сиргэ тахсан уоскуйан ыл.

Күүстээх сүүрүктээх ууга, тыал-силлиэ кэмигэр сөтүөлээмэ.