Сүбэһит: Дьиэни ыраастааһын ньымалара — II

Share

Киһиэхэ иэримэ дьиэтэ, сылаас уйата саамай хаххата, олоҕун биир сүрүн сорҕото буолар. Хас биирдии дьиэ бэйэтэ туспа эниэргийэлээх, эйгэлээх. Дьиэ ис эйгэтиттэн дьиэ кэргэн туруга, бэйэ-бэйэлэригэр сыһыаннара кытта тутулуктаах дииллэр. Маны кэмиттэн-кэмигэр сырдатар, ыраастыыр ирдэнэр. Ол эрээри, биһиги билигин үксүгэр сахалыы алаадьылаан, боҕуруоскай оту уматан сыт таһаарабыт. Дьиҥэр, онтон атын ньымалар эмиэ элбэхтэр.

Туус

Туус аска кутулларын таһынан, туһаныллар эйгэтэ элбэх. Онтон биирдэстэринэн дьиэни ыраастааһын. Туттуллубат эргэ хобордооххо тууһу кутан баран кыра уокка ууруллар. Маны туппутунан аантан саҕалаан дьиэни күн эргииринэн эргийэн ыраастаныллар, хайдах сатыыргынан, туох тыллар тахсалларынан көрдөһүллэр. Түннүктэргэ, муннуктарга бытаара түһүллэр. Туһаныллыбыт тууһу сойбутун кэннэ салаппааҥҥа кутан, ыга баайан быраҕыллар эбэтэр унитазка тоҕуллар. Туттуллар хобордооҕу туһаммыт буоллаххытына, маҥнай атын туустаах уунан иһин-таһын хаста да сууйуҥ, онтон кичэйэн сайҕааҥ.

Чүмэчи

Чүмэчинэн дьиэни ыраас­тааһыны сахалар киэҥник туһанабыт. Онон сонун буол­батах эрээри, икки суолга боҕомто уурар эрэйиллэр. Бастакытынан, ыраас­тыах иннинэ маҥнай дьиэни кичэ­йэн сууйар, салгылатар ирдэнэр. Иккиһинэн, дьиэни ыраастыыр киһиттэн ураты ким да суох буолара ордук.

Туох да өҥө, ойуута суох чүмэчи барсар. Аан аттыгар туран уматыллар уонна күн эргииринэн биир да хоһу хаалларбакка көрдөһөр ис хоһоонноох тыллары этэ-этэ муннуктарга, түннүктэргэ уонна чүмэчи хараарар сиринэн тура түһэ-түһэ ыраастаан ааҥҥа кэлиллэр. Туһаныллыбыт чүмэчи бэйэтэ умайан бүтүөр диэри турар, бүппүтүн кэннэ быраҕыллар.

Отунан

Урут-уруккуттан араас сыты таһааран дьиэни ыраастыыр үгэс баар. Сахаларга айылҕабыт барахсан бэйэтэ маныаха анаан-минээн бэлэмнээбит үүнэйилэрдээх. Билигин дьиэни ыраастыырга боҕуруоскай оту, кытыаны, кыа угун, сугун абаҕатын, о.д.а. хото туһаналлар.

Маныаха оту сөптөөх кэмҥэ, сиэри-туому тутуһан, айылҕаттан көрдөһөн үргэнэр, хатарыллар. Маҥнай дьиэ ортотугар уоту тулуйар иһиккэ кутан уматыллар, алгыс этиллэр, онтон уотун умуруоран баран буруолата сылдьан күн эргииринэн ыраастаныллар.

Салгыыта. Иннин манна көр.

Recent Posts

  • Сонуннар
  • Уопсастыба
  • Үөрэх

Бастакы экспонаттан саҕалаан билиҥҥи саҕахтары арыйыы

Түмэл иитэр-үөрэтэр үлэҕэ музейнай педагогика диэн улахан суолталаах эйгэ буолар. Бу, оҕо экспонат көмөтүнэн устуоруйаны…

4 минуты ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Экэниэмикэ сайдар буолан уоту туһаныы улаатар

Саха сиригэр уот тарыыба социальнай тэрилтэлэргэ эмискэ улааппытын, онон саахал тахсар куттала баарын туһунан Саха…

9 минут ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Бэрэсидьиэн сорудаҕынан дойдуга дьиэ кэргэни өйүүр тиһиги тупсарыахтара

Саха сирин Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Георгий Степанов Арассыыйа Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин пресс-кэмпириэнсийэтин – быһа эпиирин…

27 минут ago
  • Аҕа дойдуну көмүскээччи сыла
  • Сонуннар

РФ Бэрэсидьиэнин үрдүк сыанабыла өрөспүүбүлүкэ олохтоохторугар ураты суолталаах

Саха сирэ үчүгэйдик сайдар уонна Бэрэсидьиэн этэринэн, бойобуой киирсии лииньийэтигэр аан да дойдуга суох байыастары…

34 минуты ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Бэрэсидьиэн утильсбор туһунан эттэ

Суруналыыс омук массыынатын ылыныам диэн биэс сыл харчы мунньуммут. Ол эрээри, массыынаҕа сыана олус үрдээн…

46 минут ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба
  • Үөрэх

Мэдиссиинэ университетын устудьуона Бэрэсидьиэҥҥэ ыйытыы биэрдэ

Дойду Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин сылы түмүктүүр пресс-кэмпириэнсийэтигэр тыһыынчанан ыйытыы киирэр. Онтон биирдэстэрин мэдиссиинэ университетын 5-с…

1 час ago