Хаартыска: ЯСИА
Ханнык баҕарар киһи доруобай эрэ буоллаҕына, сүүрэр-көтөр, күлэр-үөрэр, үлэлиир-хамныыр, айар-тутар, быһата, биирдэ бэриллэр олоҕу толору олорор кыахтаах. Доруобуйа үгүс түбэлтэҕэ киһиттэн бэйэтиттэн тутулуктаах.
Былыр, үөрэх-билии сайда илигинэ, биһиги өбүгэлэрбит туох баарынан эмтэнэн-томтонон сылдьыбыттара. Саха бэйэтин төрүт аһынан, айылҕа тугу бэрсибитинэн аһаан олорбута. Ол иһин буолуо, ыарыы арааһа аҕыйаҕын бэлиэтииллэр. Бэйэлээх бэйэбит кирээдэбитигэр үүнэр астарбыт эмиэ олус улахан туһалаахтар. Холобур:
Иккис килиэбинэн аатырар хортуоппуйга углевод, сыа элбэх. В битэмиин таһынан Д, РР, К, Е, Н, У, С бөлөхтөр киирэллэрин исписэлиистэр бигэргэтэллэр. Манна солбуллубат аминокислоталары, пектиннээх веществолары, макро уонна микроэлеменнэри эбэн кэбис. Быһата – доруобуйа кыладабыайа.
Хортуоппуй суога оһоҕоһу, куртаҕы үтүөрдэргэ бастыҥ эмп быһыытынан сыаналанар.
Суогун аһыаҥ чаас аҥаара иннинэ ыстакаан аҥардыытынан иһэр сөп. Ол кэнниттэн уон күн сынньанан баран, салгыы иһиллэр. Ити түмүгэр хортуоппуй суога куртаҕы эмтиир.
Америка учуонайдарын чинчийиилэринэн, сиикэй хортуоппуй хаҕар искэннээх килиэккэлэр үөскээһиннэрин тохтотор веществолар бааллара биллибит. Онон,хортуоппуй хаҕа эмиэ эмтээх.
Буспут хортуоппуй киһи организмыттан шлактары, тобохтору ыраастаан таһаарар биир бастыҥ ньыманан буолар. Сүһүөхтэрэ тууһурбут уонна полиартритынан ыалдьыбыт киһиэхэ үс күн устата «мундирынан» буспут 2-3 хортуоппуйу сииргэ сүбэлииллэр.
Бу кэмҥэ атын аһылыгы аһыыр табыллыбат. Үс күн устата сарсыарда, күнүс, киэһэ паарга буспут хортуоппуйунан аһаатахха, сүһүөхтэри бэркэ ыраастыыр.
Диатеһынан ыалдьар оҕону хортуоппуй кырахымааллаах бааннаҕа олордоллор. Уу сылааһа 37 С буолуохтаах. 100 г кырахымаалы 10 л сылаас ууга кутуллар. Оҕону бааннаҕа 10-15 мүнүүтэ олордон баран, уутун соппокко, кырахымаал тириитигэр иҥэрин наадатыгар кылгас кэмҥэ олордуллар. Онтон оҕону бырастыынаҕа суулаан утутуллар.
Сиикэй хортуоппуй суога организмы үчүгэйдик ыраастыыр. Бу суогу атын суоктары кытары булкуйан истэххэ, ас буһарыыта кэһиллиитигэр, ньиэрбэ ыарыыларыгар, инфарка уонна зобка үчүгэйдик көмөлөһөр.
Рационтан эт, балык бородуукталарын туоратан баран, моркуоп, огурсу, сүбүөкүлэ уонна хортуоппуй суогун күн ахсын иһэ сырыттахха, сотору кэминэн доруобуйаҥ
тупсан барыаҕа. Ону сэргэ, күҥҥэ 2-3 төгүл ыстакаан аҥаардыыта сиикэй хортуоппуй сүмэһинин (суогун) иһэ сырыттахха, куртахха, искэ-үөскэ олус туһалаах.
И.И.Неустроев «Доруобуйа – дьол» кинигэтиттэн
Бүгүн, ахсынньы 12 күнүгэр, 202-с түөлбэҕэ саҥа элбэх функциялаах ыччат "Патриот" киинигэр өрөспүүбүлүкэ ыччатын түмүктүүр…
Саха сирин үөрэҕин систиэмэтигэр суолталаах тэрээһинэн буолбут “Сыл учуутала” өрөспүүбүлүкэтээҕи 34-с төгүлүн ыытыллар күөн күрэс…
1941-45 сыллардааҕы Аҕа дойду сэриитигэр Сэбиэскэй норуот кыайыытынан түмүктэммитэ 80 сылынан, Арассыыйаҕа Аҕа дойдуну көмүскээччитин,…
Өрөспүүбүлүкэтээҕи медиа-кииҥҥэ ГТРК «Саха» 20 сыллаах үбүлүөйүгэр анаммыт үөрүүлээх киэһэ буолан ааста. Бу туһунан ЯСИА…
И.Н. Егоров – Горнай аатынан хараҕынан мөлтөхтүк көрөр уонна көрбөттөргө аналлaах өрөспүүбүлүкэтээҕи анал бибилэтиэкэ «Брайль…
Дьокуускайга “Малая родина – Сила России” Бүтүн Арассыыйатааҕы III муниципальнай пуорум сиэссийэтэ түмүктэннэ. Тэрээһин түмүгүнэн…