СҮБЭҺИТ: «Сүрдээх бэллээһи» оҥоробут

Зур бэляш — башкирдар, татаардар бүлүүдэлэрэ. Бэллээс курдук эрээри, биир улахан бөрүөк курдук оҥоһуллар. Бырааһынньык остуолун олус киэргэтэр, минньигэс, тотоойу ас. Дьэ, кырдьык, бэллэйэн, бэллээс диэн аата олус барсар. Оттон «зур» диэн «улахан» диэн суолталаах эбит. Сахалыы «сүр улахан», «сүрдээх» диэххэ сөп. 

Сыалаах ынах этэ, хортуоска, 1 сымыыт, 1 эриэппэ луук, бурдук, ынах арыыта, үүт (уу), 1 ч.нь. саахар, специя (хара биэрэс, анис,  лавр сэбирдэҕэ, күөх луук, туус).

Иһиккэ үүтү (ууну) кутан, сымыыт, арыы, саахар, туус эбэн, бурдуктаан, тиэстэ мэһийэбит. Тиэстэни икки чааска (биирэ улахан, биирэ кыра буолар) араарабыт. Улахан чааһын ылан, чараас гына тэнитэбит. Арыынан сотуллубут хобордооххо (формаҕа) уурабыт, кытыыта 4-5 см кэриҥэ хобордоохтон намылыйан түһүөхтээх.

Эти, хортуосканы, луугу кырбаан, туус, тума кутан, булкуйан баран, тиэстэ үрдүгэр уурабыт. Бөрүөк үрдүгэр тиэстэ кыра чааһын тэнитэн уурабыт, кытыытын кымаахтаан, сабабыт. Кытыытын киэргэтэн, эрийэн кымаахтыахха сөп. Бөрүөк ортотугар дьөлөҕөс оҥоробут уонна кыра тиэстэттэн төгүрүк бүө оҥорон баран, сабан кэбиһэбит. Бөрүөк үрдүн арыынан сотобут.

Духуопкаҕа 2 чаас устата 170-180 кыраадыска буһарабыт. Чаас устата буспутун кэннэ, дьөлөҕөһүнэн бульон кутабыт уонна өссө буһара уурабыт. Өссө 1 чаас ааспытын кэннэ, эмиэ бульон кутабыт уонна үрдүн ынах арыытынан сотобут. Бөрүөк үөһэ өттүн быһан баран, хаппах курдук арыйабыт. Үөһээҥҥи тиэстэтин килиэп курдук эмти тутан, начыыҥкатыгар булкуйан, сииллэр.