Сүллүкүүттэр хаһан тахсалларый? Ойбонтон хаһан уу ылабытый?

Тохсунньу Таҥха ыйынан биллэр. Сыл ахсын сүллүкүүттэр хаһан тахсар этилэрий, ойбонтон хаһан уу ылар этибитий диэн буолар. Билигин даҕаны ыйытар дьон баар.

Таҥха кэмэ Ороһуоспаттан Кириһиэнньэҕэ (тохсунньу 7-19) диэри буолар. Ити кэмҥэ билгэлээһин ордук табыллар дииллэр. Тоҕо чуолаан тоһуттар тымныыга билгэлиилэр диэн үгүс киһи ыйытар буолуохтаах. Тымныы саамай муҥутаан турар кэмигэр кэлии-барыы аҕыйыыр, күн кылгыыр, көтөр-сүүрэр утуйар, иһийэр, чуумпурар. Ити кэмҥэ киһи сэрэйэр, сэрэхэдийэр, иһиллэнэр күүһэ үрдүүр диэн этэллэр. Чуолаан бу кэмҥэ санааларын бөҕөргөтүнээри билгэлэнэллэр эбит.

Биллэрин курдук, үлэһит сүллүкүүттэр Ороһуоспаҕа тахсаллар. Барытын бэлмнээбиттэрин кэннэ оҕолоро, дьахталлара дьэ тахсаллар диэн ааттыыллар, итиэннэ Кириһиэнньэҕэ киирэллэр. Оҕо эрдэххэ кырдьаҕастар ити кэмнэргэ сууйуллубут таҥаһы таһырдьа ыйаабаттар, хонноруллубат диэн этэллэрэ. Итиэннэ түннүк нөҥүө хараҥаны көрүмэ, улаханнык саҥарыма диэн буойар буолаллара.

Дабыл 1994 сыллаахха “Ыйдарынан туомнар” кинигэтигэр: “Таҥха ахсынньыга түһэр. Оттон сүрүн сабыдыала билиҥҥи халандаарынан тохсунньуга түбэһэр. Ити кэми Таҥха иһиллээһинэ диибит. Таҥха иһиллээһинэ 14 көрүҥнээх: ойбоҥҥо олоруу, сэргэни миинии, сылгылар кэпсэтэллэрин истии, түннүгү үүттээһин, этэрбэһи хаамтарыы, бүргэс сүүрдүү уо.д.а. Балартан ойбоҥҥо олоруу ордук бэлиэ. Маныаха тохсунньу 18 түүнүттэн 19 күнэ буолуутугар, түүн оройугар – 12 чааска, “өлбөт мэҥэ ууну” хаһааныы оҥоһуллар. Итиннэ ылыллыбыт уу сылы быһа ыраас уонна киртийбэт. Кыра быстах дьаҥтан эмтиир дьайыылаах. Иһиэххэ да, суунуохха да сөп”, — диэн суруйар.

Ити курдук, Таҥха иһиллиир кэм кэллэ. Күргүөмүнэн ханна эрэ тиийэн сэрэбиэйдэппэккэ, араас ньымалары туһаныахха эмиэ сөп диэн анаан-минээн дьарыктанар дьон этэллэр.