Күн-дьыл туругун көрдөххө, быйыл кыһыммыт арыый хойутаан кэлэн иһэр курдук. Онон сорох тыа сирин дьоно идэһэлэрин хойутаан тутуннулар. “Оппутун таах барыы турабыт”, – дииллэр.
Дьыл хойутаабытыттан сылтаан, сүөһү хойутаан хотоҥҥо киирэн, күөл, үрэх мууһа ситэ тоҥо илигиттэн ууга түһүүтэ эҥин тахсара баар суол. Тустаахтарга ороскуот да буоллаҕа. Социальнай ситимнэринэн быйыл алтынньы бүтүүтүн эргин, онно тыһаҕастары, манна борооскулары көрдүбүт, маннык нэһилиэктэр киэннэрэ буолуон сөп диэн дьон сүтүктэрин булалларыгар көмөлөһөр ис хоһоонноох биллэриилэр тарҕанар этилэр.
Кыстыкка киириигэ сүөһүлээхтэр, сылгылаахтар баҕа санаалара биир буолар – кыстыгы этэҥҥэ туорааталлар диэн.
Кыстыкка киириигэ сүөһүлээхтэр, сылгылаахтар баҕа санаалара биир буолар – кыстыгы этэҥҥэ туорааталлар диэн. Ол эрээри хороҕор муостаахпытын, сыспай сиэллээхпитин араас моһоллор күүтээччилэр.
Сууттамматаххына – үөрүү
Горнай улууһун Аһыма сэлиэнньэтиттэн тыа хаһаайыстыбатын исписэлииһэ Станислав Андреев 8 саастаах атыыр оҕуһа бөһүөлэккэ киирэр аартыкка өлө сытар хаартыскатын булан ыыппыта. Бу, дьиҥэ, 2021 сыллаахха тахсыбыт түгэн.
Иитэр баайын массыына түҥнэри көттөҕүнэ буруйдааҕы булан, төлөттөрөллөрө буолуо дии саныырым. Онтум баара, хата, сүөһү хаһаайына бэйэтэ буруйдаах аатыран, сууттаныан да сөп эбит. Тоҕо диэтэххэ, сүөһү барыта бостууктаах буолуохтаах диэн сокуон ирдиир. Бэйэлэрэ да араас төлөбүрдэргэ, кирэдьиит хабалатыгар баттатан сылдьар тыа сирин дьоно, баҕарбыттарын да иһин, хамнастаан бостуук туталлара ыарахан ини.
– Ааспыты аҕыннахха, аҕыс саастаах үчүгэй атыыр оҕуспун улахан массыына үлтү көтөн турардаах. Приморьеттан кэлбит массыына этэ. Ол быһылаан түмүгэр оҕуспут таах сыбаалкаҕа соһуллубута, сайылыкка олорор буолан, сарсыныгар биирдэ билбиппит, хаана иһигэр баран хаалбыт, сыттаммыт этэ. Биһиги массыыналаах киһи үҥсүбүтүгэр албакааттанан эҥин… Кэнники тоҕо эрэ сүттэ, – диир оҕуһуттан ытыс соттубут Станислав Яковлевич.
Кини исписэлиис быһыытынан бэйэтэ ааҕарынан, быйыл федеральнай суолга олорор Аһымаҕа сүөһүнү-сылгыны түҥнэри көтүү 12 түбэлтэтэ бэлиэтэммит. Дьэ, бу көрөргүт курдук, маннык түҥнэри көтүү түмүгэр сүөһүбүт да ахсаана аҕыйыыр, дьон идэһэлэриттэн да мэлийэн эрдэхтэрэ. Хата, нэһилиэктэрин баһылыга Савва Данилов суол бэлиэтин туруортарбыт, 15 км иһинэн сүөһү баар диэн. Ол бэлиэ кэм абыраан, эрэх-турах сананан эрдэхтэрэ дии саныыгын.
– Суол үлэһиттэрэ тыраассаҕа өр сыллааҕы от сиэмэтин ыһаллар, онтуктара хойукка диэри күп-күөх үүнэр, ону сылгы, сүөһү сөбүлээн сиэн, куруук тыраасса кытыытынан мэччийэллэр, ол онно ыллараахтыыллар. Биллэн турар, тустаах сулууспалартан ирдэбил буолуо эрээри, атын соҕус ньыманан сир кырсын кытаатыннараллара буоллар, – диэн санаатын үллэһиннэ кини салгыы.
Онон бу Аһыма курдук суол кытыытынан олорор бөһүөлэктэргэ сүөһүгэ уонна сылгыга олус кутталлаах буолбут.
“Биэс сүөһүтүттэн ытыс соттубут”
Эмиэ бу улуус Одуну нэһилиэгэр суолга сыл аайы кэриэтэ сылгыга, сүөһүгэ сыһыаннаах саахал тахсарын туһунан тыа хаһаайыстыбатын исписэлииһэ Алена Васильева чопчулуур. Ол курдук, быйыл хаһааҥҥытааҕар даҕаны улахан саахал тахсыбыт. Биир бааһынай хаһаайыстыбата сайылыкка көһөн истэҕинэ, 5 сүөһүтүн түҥнэри көппүттэр. Дьэ, иэдээн.
Быйыл Мэҥэ Хаҥалас Хаптаҕайыгар тыа хаһаайыстыбатын исписэлииһэ Людмила Жиркова этэринэн, үс сүөһүнү үлтү көппүттэр. Бу курдук, төһөнү баҕарар холобурдуохха сөп.
Дьокуускай куорат таһынааҕы Тулагы-Киллэм нэһилиэгин баһылыга Егор Попов быйылгы сылга уоруу, үлтү көтүтүү тахсыбатаҕын этэн туран, ис дьыала уорганнарын үлэһиттэрин, чуолаан, участковайдары кытта нэһилиэнньэ ортотугар сэрэтэр үлэ үчүгэйдик ыытыллара көмөлөөҕүн бэлиэтээтэ.
Дьэ, ити курдук, идэһэ буолуох эбэтэр үөскээн-тэнийэн элбиэх айылаах сүөһүбүт-аспыт араас моһоллорго түбэһэн, аҕыйаан иһэрэ хомолтолоох. Этэргэ дылы, сотору ыччат таптаан сиир соялаах этинэн эмсэхтэнэрбит буолуо.
Горнайга:
Ынах этэ –
700-750-800 солк.
Убаһа –
700-800-850 солк.
Иһин кэмпилиэгэ –
15000 солк.
Дьааҥыга:
Убаһа этэ –
1000 солк.
Мэҥэ Хаҥаласка:
Баайтаһын этэ –
800-850 солк.
Тиҥэһэ-тыһаҕас –
800 солк.
САНАА
Игнатий Колодезников, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бэтэринээрийэ управлениетын салайааччыта:
– Биһиги бары иитэр сүөһүбүт-аспыт этэҥҥэ буолуон баҕарабыт. Ол эрээри сыыппара хараҕынан кэпсээтэххэ, бу сыл 9 ыйын түмүгүнэн 1433 төбө ынах сүөһү өлбүтүттэн сыстыгана суох ыарыыттан 325 төбө өлбүт (ол эбэтэр, уопсай өлүү ахсааныттан 22,6 %). Атын ыарыыны кытары сибээһэ суох төрүөттэн –1108 төбө, ол эбэтэр 77,3% буолар.
Ылан көрдөххө, 675 төбө өлбүтүн кэннэ биллэрбиттэр, ырыганнаан – 62 төбө, ууга былдьанан – 258 төбө, 17 төбөнү сыһыыга сүтэрбиттэр, 96 төбөнү ардай аһыылаах туппут.
Сылгыларга өлүү уопсай ахсаана – 1142 төбө, ол иһигэр сыстыгана суох ыарыыттан – 26 төбө ( 2,2 %) охтубут, ыарыыны кытары сибээһэ суох төрүөттэн – 1116 төбө, ол иһигэр 32 ырыганнаан, 271 араас төрүөттэн, 292 ууга былдьаммыт, 174 сүппүт, 347 ардай аһыылаах туппут.
Сүөһүбүт чөл буолара көрүүттэн-истииттэн тутулуктааҕын умнумуоҕуҥ.
ХААРТЫСКАЛАРЫ: С.АНДРЕЕВ ТИКСЭРДЭ
Сэрэдэҕэ, сэтинньи 13 күнүгэр, Саха сирин киин улуустарыгар кыралаан хаар түһэрэ күүтүллэр, хотугулуу-илин оройуоннарынан -43°С…
Бүгүн "Үлэ кыбартаала" креативнай кластерга ыытыллыбыт “Цифровой алмаз” III федеральнай пуорум бастакы күнүгэр дойду араас…
“Цифровой алмаз” III федеральнай пуорум бастакы күнэ Саха сирэ уонна Запорожье уобалаһын айар кэлэктииптэрин холбоһуктаах…
Мин 1965 сыл тохсунньу 1 күнүттэн Госплемстанция Төҥүлүтээҕи филиалыгар Мэҥэ Ханалас оройуонугар селекционер-зоотехнигынан үлэлии киирбитим.…
Коронавируһу утары охсуһар федеральнай суһал ыстаап чахчытынан, ааспыт нэдиэлэҕэ Арассыыйаҕа 22 398 киһи ыалдьыбыт. Оттон…
Пригород сэлиэнньэтин дьахталларын түмсүүтэ 2022 сыллаахха дьаһалта исписэлииһин Лена Флегонтова көҕүлээһинэн тэриллибитэ. Салайааччынан Чэмэлиинэ Скрябина…