С.Архипов ыытта
Бу сыл олунньу 5 күнүгэр түмүллүбүт чахчынан, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн саҥа сыл саҕаланыаҕыттан 717 бөрө баара билиннэ.
Ол иһигэр айылҕа харыстанар сирдэригэр 165 бөрө баара бэлиэтэнэр. Ордук элбэх ахсааннаах оройуоннарынан буолаллар: Алдан, Үөһээ Халыма, Горнай, Ленскэй, Мииринэй, Муома, Томпо, Хаҥалас, Уус Алдан. Саха сирин үрдүнэн уопсайа 72 бөрө бултанна.
Быйылгы бөрө булдун сезонун устата идэтийбит биригээдэ бөрөһүттэрэ билиҥҥи туругунан 63 ардай аһыылааҕы бултаатылар. Ону тэҥэ мобильнай биригээдэ бөрөһүттэрэ 27 бөрөнү сууһардылар. Биригээдэлэр үлэлэрин кулун тутар бүтүүтэ түмүктүөхтэрэ.
Бөрөһүттэр этэллэринэн, үгүс улууска хаар чараас буолан, бу кыыллар орохтообокко, талбыт сирдэринэн сылдьаллар эбит. Бу адьырҕа кыыл үксүн хапкаан, туһах ньыматынан бултанар буолан, хаар халыҥа ордук табыгастаах буолар. Кыһын хойукка диэри хаар чараас буолан хапкаан иитэргэ бөрөһүттэр элбэх уустуктары көрсүбүттэрэ. Уонна, уопсайынан ыллахха, кыһыҥҥы кэм кылгас буолан, эмиэ биир ночооттоох. Бөрөлүүргэ сүрүн тырааныспарынан буран уонна массыына буолаллар. Онон бөрөһүт саамай сүрүн ороскуотунан уматык (ГСМ) буолар. Киэҥ сиринэн эргийэн, бөрөнү сонордоһоругар, суолун-ииһин көрөрүгэр, ханан барбыттарын үөрэтэн, онно хапкаан, туһах иитэргэ булчукка элбэх уматык ирдэнэр. Онтон аны бултаан баран, бэтэринээр ыспыраапкатын эккирэтиһиэн наада. Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн бөрө анаалыһын оҥорор тэрилтэ 4 сиргэ эрэ баар. Ол иһин ити өттүнэн эмиэ эрэйдээх соҕус диэн булчуттар этэллэр. Биир сүрүн боппуруоһунан бөрө тириитин туттарыыта буолар. Сылга аҕыйах үп-харчы көрүллэр буолан, аҕыйах тириини туталлар.
Кылгастык бөрө ахсаанын сүрүннээһини көҥүлүнэн бултуур туһунан быһааран эттэххэ маннык.
Арассыыйа Федерациятын Айылҕа харыстабылын министиэристибэтин “Бултанар булду сүрүннээһин бэрээдэгэ” 1 №-дээх бирикээһэ баар. Бу бирикээскэ былырыын уларыйыы киирбитэ, холобура, урут “регулированиеҕа” 3 күн бэриллэр буоллаҕына, саҥа быраабыланан сүрүннээһин 30 күҥҥэ диэри уһатыллыбыта. “Регулированиенан” көҥүл ылар бэйэтэ туһунан быраабылалаах. Холобура, биһиэхэ үксүн кыыл ас көрдөөн нэһилиэнньэҕэ киириитэ элбэх буолааччы. Оннук быһаарыы эһэ дуу, бөрө дуу киһиэхэ ол эбэтэр нэһилиэнньэҕэ кутталы үөскэтэр түгэнигэр тахсыан сөп. Итинник түбэлтэ таҕыстаҕына, бастатан туран, нэһилиэк баһылыгар, онтон олохтоох экология иниспиэксийэтигэр уонна полицияҕа тутатына биллэриллиэхтээх. Оччоҕо суһаллык миэрэ ылыллар. Уонна ону таһынан бултанар кыылы харыстааһыҥҥа уонна ыарыыны тарҕаппат туһугар итинник миэрэни ылыналлар.
Бөрө ахсаанын сүрүннээһиҥҥэ көҥүлүнэн бултуур ньымаларынан буолаллар: хапкаан, туһах, бултуур саанан уонна да атын ньымаларынан бултуур көҥүллэнэр. Ону таһынан бөрөнү бултааһыҥҥа любительскай көҥүл диэн баар, оннуктаах дьон сатыы хаама сылдьан бөрөнү саанан бултууллара көҥүллэнэр.
Николай Левин, “Биологическай ресурсалар, ураты харыстанра айылҕалаах сирдэр уонна аан айылгылар дириэксийэтэ” СӨ СБТ Булт кыылын-сүөлүн харыстыры управлениетын исписэлииһэ
Бу күннэргэ Үөһээ Бүлүү улууһугар «Көмүскэл» доруобуйаларыгар хааччахтаах оҕолоох төрөппүттэр түмсүүлэрэ оҕолоругар анаан кэнсиэр оҥордулар.…
Биир кэлим эксээмэҥҥэ быйыл бастакынан 100 баалы ылбыт оҕолор ааттара билиннэ. Кинилэр кимнээҕий? Химия биридимиэтигэр…
Өрүскэ айан саҕаламмытынан сибээстээн, кыра кээмэйдээх суудуналары өрүстэргэ, күөллэргэ ыытыы кэмигэр инникитин дьон-сэргэ тус олоҕор…
Госөҥөлөргө наадалаах ИТ- үөрүйэхтэргэ босхо тестированиены барар уонна РФ Цифровой сайдыыга министиэристибэтин официальнай сэртипикээтин ылар…
Таастаах диэн сиргэ "Амикан" этнография комплексын көрүү кэнниттэн, Нерюнгри оройуонун дьаһалтатын Олоҥхо ыһыаҕар эппиэттээх исписэлиистэрэ,…
Нерюнгри оройуонун биэнсийэлээҕэ түөкүттэр “домофон уларытыыта” исхиэмэлэригэр киирэн биэрэн. Туох баар дьиэ кэргэнин уурумньутун барытын…